صعود بهای نفت، افزایش انتظارات تورمی و نوسان مثبت ارز؛ حامی رونق پتروشیمی‌‌‌ها
سهگانه رونق پتروشیمی‌‌‌ها
نرخ‌های پایه افزایشی شدند
قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمی برای عرضه در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران در هفته پیش‌‌‌رو با ترکیبی از کاهش و افزایش اعلام شد. در حالی که نرخ ارز معیار در تعیین قیمت‌های پایه به سیاق دوهفته قبل نرخ ارز حواله بود، افزایش بهای محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی با حمایت رشد بهای نفت و نفتا باعث شد تا نرخ پایه اغلب محصولات شیمیایی افزایشی اعلام شود. در این شرایط، اغلب تحلیلگران انتظار جهش بهای نفت به کانال 100دلاری را در میان‌مدت دارند. با توجه به همگرایی قیمتی میان نرخ محصولات پتروشیمی و نرخ نفت و نفتا، تحقق جهش بهای نفت می‌‌‌تواند به رشد بهای نفتا و در ادامه صعود بهای محصولات پتروشیمی در میان‌مدت منجر شود.
صعود حجم معاملات پتروشیمی‌‌‌ها
بررسی روند فروش محصولات پتروشیمی در رینگ فیزیکی بورس‌کالای ایران از افزایش حجم فروش در رینگ محصولات پلیمری و شیمیایی حکایت دارد. افزایش حجم معامله در حالی در سومین هفته از شهریورماه رقم خورد که میزان عرضه نسبت به هفته‌‌‌های قبل رشد نداشت، اما واهمه از صعود قیمت‌های پایه با حمایت سیگنال جهانی و در عین حال بازگشت انتظارات تورمی به بازارهای کالایی باعث شد تا رینگ پتروشیمی در روزهای پایانی شهریورماه رونقی دوچندان به خود بگیرد. در هفته منتهی به روز جمعه 24شهریورماه بالغ بر 106هزار تن محصول پلیمری در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران عرضه شد که این رقم کمترین حجم عرضه هفتگی پلیمرها در طول تابستان بود و برای این محصول تقاضایی بالغ بر 141هزار و 800تن به ثبت رسید که در نهایت به فروش 91هزار تن محصول پلیمری از این بازار انجامید. به این ترتیب نسبت حجم فروش به عرضه در رینگ فیزیکی محصولات پلیمری در سومین هفته شهریورماه به حدود 86درصد رسید.
در حالی 86درصد عرضه‌‌‌ها ظرف هفته گذشته معامله شد که نرخ تسعیر ارز در تعیین قیمت پایه محصولات پتروشیمی از نیمه شهریورماه از نرخ تثبیتی 28هزار و 500تومان به نرخ حواله ارز در سامانه مبادله تغییر یافت و رشد 5/ 31درصدی نرخ تسعیر ارز پتروشیمی‌‌‌ها از خریدهای سرمایه‌‌‌ای در این بازار کاست. با این حال، افزایش بهای نفت و نفتا در بازارهای جهانی زمزمه گرانی بهای محصولات پتروشیمی در بازار داخل در میان‌مدت را نواخت. در عین حال ظرف هفته گذشته نرخ ارز در بازار آزاد مجددا برای کسب کانال قیمتی 50هزار تومانی دورخیز کرد و فاصله 33درصدی میان نرخ ارز در بازار آزاد و نرخ حواله ارز (نرخ تسعیر ارز پتروشیمی‌‌‌ها) باعث شد تا بر تمایل شرکت‌ها برای خرید مواد اولیه افزوده شود.
در هفته منتهی به 24شهریور تقاضا برای پلی‌‌‌پروپیلن‌‌‌ها در محدوده 20 تا 60درصد نوسان داشت. این در حالی بود که در زمان تعیین قیمت پایه بر مبنای نرخ تسعیر ارز 28هزار و 500تومانی این محصول با رقابت‌‌‌های بیش از 100درصدی معامله می‌‌‌شد. اما کاهش فاصله میان نرخ تسعیر ارز پتروشیمی‌‌‌ها در تعیین قیمت پایه و نرخ ارز در بازار آزاد باعث شده تا از رقابت قیمتی در رینگ فیزیکی این محصولات کاسته شود. در این شرایط، بیشترین رقابت قیمتی در رینگ پلیمرها مربوط به پلی‌‌‌اتیلن‌‌‌ها بود؛ به نحوی که رقابت بیش از 100درصدی نیز ظرف هفته گذشته برای برخی محصولات پلی‌‌‌اتیلن ترفتالات بطری به ثبت رسید.
در حالی که نرخ ارز معیار در تعیین قیمت پایه محصولات پتروشیمی و پالایشی از نیمه شهریورماه به نرخ حواله ارز مبادله‌‌‌ای تغییر یافت، قیمت پایه چند کالا شامل روغن پایه (لوب‌کات)، آلکیل بنزن خطی، پلی‌‌‌اتیلن ترفتالات و پلی‌‌‌استایرن از این رشد نرخ تسعیر ارز مستثنی شد و تعیین نرخ پایه آن به تشخیص کارگروهی متشکل از وزارتخانه‌‌‌های نفت، صنعت، معدن و تجارت و امور اقتصادی و دارایی، گذاشته و قرار شد نرخ پایه این محصولات از طریق تعدیل بهای خوراک دریافتی تولیدکنندگان این محصول تعدیل شود. ظرف هفته‌‌‌های اخیر همچنان نرخ تسعیر ارز این محصولات 28هزار و 500تومانی باقی مانده و این موضوع باعث شده است تا رقابت بیشتری برای کسب سهم از این عرضه‌‌‌ها میان متقاضیان وجود داشته باشد. در هفته منتهی به روز جمعه 24شهریورماه حدود 50هزار تن محصول شیمیایی در رینگ فیزیکی بورس‌کالا عرضه شد که برای این محصول تقاضایی بالغ بر 37هزار و 800تن به ثبت رسید و در نهایت 31هزار و 400تن محصول شیمیایی از این بازار مورد معامله قرار گرفت. به این ترتیب ظرف هفته گذشته 62درصد حجم عرضه‌‌‌ها مورد معامله قرار گرفت.
سیگنال جهانی؛ حامی رشد قیمت‌ها
نرخ محصولات پتروشیمی و به‌خصوص پلیمری همبستگی بالایی با نوسان قیمتی نفتا دارد. استفاده از نفتا در تولید محصولات پتروشیمی عامل اصلی این همبستگی قیمتی است. ظرف هفته‌‌‌های اخیر اقبال به معاملات نفتا بازگشته است، به نحوی که هر تن از این محصول در روز جمعه 15سپتامبر با نرخ 704دلار به ازای هر تن به فروش رفت که این رقم بیشترین بهای فروش آن پس از نیمه آوریل امسال بود. نفتا در بازه هفتگی بازده 9/ 3درصدی و در بازه ماهانه رشد 6/ 10درصدی را به ثبت رساند. این افزایش نرخ حامی افزایش قیمت پایه محصولات پتروشیمی برای عرضه در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران است. رشد مستمر بهای نفت در بازارهای جهانی ظرف هفته‌‌‌های اخیر متاثر از تصمیم اوپک‌پلاس برای کاهش تولید از رشد نرخ نفتا در میان‌مدت حمایت می‌کند. نفتا طی فرآیند پالایش نفت‌خام تولید می‌شود، بنابراین بهای آن همبستگی بالایی با نفتا دارد.
در کنار حمایت نفت از بهای نفتا، محدودیت عرضه این محصول از سوی روسیه نیز در رشد بهای آن تاثیرگذار بوده است. گزارشها حاکی از آن است که صادرات روسیه به مدت سه‌ماه متوالی به دلیل عوامل مختلف، از جمله تعمیر و نگهداری پالایشگاه، مسائل لجستیکی و تقاضای ترکیبی بالا در بازار بنزین کاهش یافته است. محدودیت عرضه نفتا تنها شامل حال تولیدکنندگان روسیه نمی‌شود؛ ظرف هفته پایانی ماه اوت حادثه‌‌‌ای مهم در پالایشگاه ماراتون پترولیوم در ایالات‌متحده رخ داد که به اختلال بیشتر در عرضه این محصول منجر شد. به این ترتیب اختلال در عرضه از رشد قیمتی این محصول حمایت کرد.
