سیاستهای تجاری سبز و راهحل بریتانیایی
نقش بریتانیا در تجارت و محیطزیست
هیاتتجارت (مرجع اصلی مشاور دولتی برای تجارت) در گزارش سبز خود که در ژوئیه ۲۰۲۱ منتشر شد، تاکید کرد که بریتانیا در موقعیت مناسبی قرار دارد تا دستورکارهای تجاری و محیطزیستی را با هم ترکیب کند و در زمینه کاهش کربن و تجارت آزاد پیشرو باشد.
این هیات تجارت سبز، تجارت کالاها و خدماتی را که برای محیطزیست مفید هستند فرصت بزرگی برای اقتصاد بریتانیا دانست. این شامل صادرات فناوریهای سبز نوآورانه و ایجاد شغلهای سازگار با محیطزیست میشود.
هیات تجاری از بریتانیا خواسته است که نقش رهبری خود را در این زمینه ایفا کرده و اهداف تجارت و محیطزیست را بازتعریف کند و در مجامع بینالمللی مانند گروه G۷، G۲۰ و دوازدهمین کنفرانس وزیران سازمان تجارت جهانی(MC۱۲) اجماع ایجاد کند. همچنین از طریق بحثهای ساختاری در زمینه تجارت و پایداری محیطزیست(TESSD) در سازمان تجارت جهانی(WTO) اقدام کند.
پیش از جلسهای با کمیته تجارت بینالملل در تاریخ ۱۴اکتبر، آنماری ترویلیان، وزیر تجارت بینالملل بریتانیا، اعلام کرد که سیاست تجاری مستقل دولت از تجارت سبز حمایت خواهد کرد. وی با شناخت از نقش بخش خصوصی در تحقق تعهدات اقلیمی، تاکید کرد که دولت در حال بهروزرسانی سیاستهای صادراتی خود برای حمایت از کسبوکارها و تشویق سرمایهگذاری است.
استراتژی «صفر خالص» دولت بریتانیا که در اکتبر ۲۰۲۱ منتشر شد، نشان میدهد که بریتانیا بر تعهدات تجاری در سطح چندجانبه تمرکز کرده است. بهعنوان مثال، دولت بریتانیا با وزرای محیطزیست کشورهای G۷ برای پایان دادن به یارانههای سوختهای فسیلی تا سال ۲۰۲۵ به توافق رسیده و دیگر از صنایع وابسته به انرژیهای فسیلی در خارج از کشور حمایت نمیکند.این استراتژی همچنین بیان میکند که بریتانیا به دنبال بهبود دسترسی به بازار برای کالاها و خدمات سبز خواهد بود و بهعنوان بخشی از تعرفههای جهانی، بریتانیا تعرفهها را بر کالاهایی که به محیطزیست کمک یا انرژی و منابع طبیعی را حفظ میکنند، به صورت یکجانبه حذف کرده است.
سیاستهای تجاری؛ نجاتبخش و آسیبزا
تجارت بینالمللی به ترویج کارآیی اقتصادی و گسترش فناوریها و تخصصهای سبز کمک میکند، اما برای سبز کردن اقتصاد به سرمایهگذاری نیاز دارد که ممکن است هزینهها را افزایش دهد و این امر ممکن است کسبوکارهای داخلی را در موقعیت رقابتی ضعیفتری قرار دهد.
حرکت به سمت اقتصاد سبز باید شامل سیاستهای سبز کردن قوانین تجارت جهانی و همراهی همه کشورها باشد؛ در غیراینصورت، مسائل اقلیمی ممکن است فقط بین کشورها جابهجا شود. استانداردهای بالا در داخل کشور ممکن است با واردات ارزانتری که تحت استانداردهای پایینتر در خارج تولید میشوند، تضعیف شود. این پدیده که به آن «نشت کربن» گفته میشود، باعث میشود کشورهای زیادی به پذیرش تعهدات اقلیمی قویتر تمایل نداشته باشند.
در عین حال، هم محققان و هم دولتها نگران این هستند که تجارت آزاد و سرمایهگذاری باعث تخلیه منابع طبیعی و افزایش تجارت کالاهای کربنزا مانند سوختهای فسیلی و چوب شود.
چه اقداماتی میتوان انجام داد؟
تجارت سبز میتواند از طریق مجاری مختلف ترویج داده شود. کشورها میتوانند در مجامع چندجانبه مانند سازمان تجارت جهانی(WTO) بر سر قوانین توافق کنند و همکاریهای بینالمللی محیطزیستی و توافقات اقلیمی چندجانبه را امکانپذیر سازند. همچنین میتوانند به دنبال توافقات تجاری سبز دوجانبه و چندجانبه باشند و اقداماتی یکجانبه انجام دهند.توافقهای تجارت آزاد میتوانند موانع تعرفهای، غیرتعرفهای و نظارتی را در تجارت کالاها و خدمات محیطزیستی حذف کنند. این کالاها شامل کالاهایی است که برای تولید انرژی پاک استفاده میشوند، مانند پنلهای خورشیدی و توربینهای بادی و خدمات شامل تحقیق و توسعه در بخش کنترل آلودگی و مدیریت زباله که کارآیی انرژی را بهبود میبخشند.
کشورها میتوانند توافق کنند که یارانههای سوختهای فسیلی زیانآور برای محیطزیست را محدود کنند و روند یارانه دادن به انرژیهای تجدیدپذیر را آسانتر سازند.برخی کشورها، مانند کانادا، در حال بررسی مالیاتها یا اقدامات دیگری در مرزهای خود برای جلوگیری از «نشت کربن» هستند که به این اقدامات «مکانیزمهای تنظیم مرزی کربن» گفته میشود.
تعیین قیمت کربن در مرزها
یک پیشنهاد تاثیرگذار برای مقابله با «نشت کربن»، مکانیزم تنظیم مرزی کربن اتحادیه اروپا(CBAM) است. در ژوئیه ۲۰۲۱، کمیسیون اتحادیه اروپا مکانیزمی یکجانبه ارائه داد که در آن واردکنندگان اتحادیه اروپا برای واردات کالاهای انرژیبر خاصی مانند سیمان، آهن و فولاد، کودهای شیمیایی و برق باید گواهینامههای کربن خریداری کنند.
هزینه این گواهینامهها تفاوت قیمت کربن در کشورهای با استانداردهای اقلیمی پایینتر و قیمتی را که در صورت تولید کالا تحت قوانین قیمتگذاری کربن اتحادیه اروپا (سیستم تجارت انتشار) باید پرداخت میشد پوشش میدهد. اگرچه این موضوع در دستور کار COP۲۶ نبود، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا در گلاسگو به این مساله اشاره کرد.دولت بریتانیا در حال بررسی مکانیزمهای تنظیم مرزی به عنوان یک گزینه است. با این حال بررسی اخیر صفر خالص کربن خزانهداری به انتقاد از مکانیزمهای CBAM پرداخته و مشکلاتی مانند پیچیدگی اقدامات مرزی، ناهماهنگیها در اندازهگیری انتشارات کربن و اثرات مبهم بر مصرفکنندگان و کسبوکارها را مطرح کرده است. این بررسی همچنین این مساله را مطرح میکند که آیا CBAMها با قوانین سازمان تجارت جهانی(WTO) سازگار هستند یا خیر.
آیا اولویتهای بریتانیا به اندازه کافی بلندپروازانه هستند؟
برخی از توافقهای بزرگ تجارت آزاد، از جمله CPTPP و CETA، به دلیل کمبود جاهطلبی و رویکرد بهترین تلاشهای غیرالزامآورشان در تعهدات اقلیمی مورد انتقاد قرار گرفتهاند. این توافقها از نتایج مشخص یا الزامات رسمی گزارشدهی برخوردار نیستند. سیاست تجاری مستقل بریتانیا فرصتی برای مشخصتر بودن در این زمینه فراهم میکند.
منتقدانی مانند اندیشکده «Green Alliance» معتقدند که بریتانیا نتوانسته است «جاهطلبی اقلیمی را بهعنوان معاملهای متقابل» در توافق با سایر کشورها به کار گیرد. آنها خواستار تفکر استراتژیک بیشتر در مورد اقلیم و فراتر از ارجاعات به اهداف اقلیمی بینالمللی هستند.
برخی از محققان پیشنهادهای سیاستی مشخصی برای سبز کردن تجارت آزاد ارائه دادهاند. برای مثال، امیلی لیدگیت و کلویی آنتونی از دانشگاه ساسکس استدلال میکنند که هدف اقلیمی باید جزء اصلی استراتژی تجاری بریتانیا باشد. مرور مستقل استراتژی غذایی ملی توصیه میکند که استانداردهای حداقلی برای توافقهای تجاری، از جمله در زمینه حفاظت از محیطزیست و انتشارات کربن، معرفی شود.
تجارت سبز بریتانیا
محققان تجارت، جورج ریدل و سم لو، پیشنهاد تفصیلی برای استراتژی تجاری سبز بریتانیا در اکتبر ۲۰۲۱ منتشر کردهاند که شامل پیوستن به مذاکرات کشورهای نیوزیلند، نروژ، سوئیس و سه کشور دیگر در مورد توافقنامه تغییر اقلیم، تجارت و پایداری (ACCTS) میشود. این توافق اولین نوع از این دست است و هدف آن حذف موانع مشترک در تجارت کالاها و خدمات محیطزیستی، حذف یارانههای سوختهای فسیلی و حمایت از برنامههای برچسبگذاری زیستمحیطی داوطلبانه است.
