شوک کاهشی ارزش دلار
دلار که یک نماد از جایگاه بین‌المللی آمریکاست همچنان ارز مورد علاقه سرمایه‌گذاران است و از آن برای تجارت طیفی گسترده از دارایی‌ها در جهان استفاده می‌شود. دلار همچنین ارز ذخیره جهانی است و میزان بالایی از آن از سوی دولت‌ها، بانک‌های مرکزی و دیگر نهادهای مالی بزرگ نگهداری می‌شود. کسانی که پیش‌بینی می‌کنند ارزش دلار رشد می‌کند و کسانی که معتقدند ارزش آن کاهش خواهد یافت، می‌گویند فعلا جایگزینی برای آن وجود ندارد، اما سرمایه‌گذاران مدتی است درباره افق ارزش دلار کمتر خوش‌بین هستند. افزایش قابل‌ملاحظه بدهی و پایبندی ترامپ به ایده «اول آمریکا» بر ریسک‌ها افزوده است. کاهش نقش‌آفرینی آمریکا در صحنه جهانی می‌تواند هم‌پیمانان این کشور را به افزایش سهم دیگر ارزهای معتبر در ذخایر ارزی خود تشویق کند. از سوی دیگر مدیران شرکت‌های سرمایه‌گذاری از جمله مدیر شرکت بلک‌راک در حال تشویق مشتریان به در نظر گرفتن فرصت‌های سرمایه‌گذاری در اروپا هستند. در اروپا دولت‌ها بهتر توانسته‌اند در مقابله با بحران کرونا عمل کنند. این روندها می‌تواند به کاهش ارزش دلار در ماه‌های آینده منجر شود، اگرچه هرگونه تغییر اساسی در ساختار بین‌المللی ارزها چند دهه طول خواهد کشید.
چشم‌انداز دلار دیگر مانند گذشته امیدبخش نیست. تحلیلگرانی که پیش‌بینی می‌کنند ارزش دلار کاهش خواهد یافت، به چشم‌انداز نامطلوب اقتصاد آمریکا تحت‌تاثیر بحران کرونا اشاره می‌کنند. هنگامی‌که بازگشایی اقتصاد آمریکا آغاز شد همه امیدوار بودند روند بهبود شرایط اقتصادی در این کشور خیلی زود آغاز و بحران کرونا مهار شود، اما در هفته‌های اخیر تعداد موارد جدید ابتلا به کرونا به سرعت افزایش یافته و به‌نظر می‌رسد شرایط از کنترل خارج شده است. در برخی ایالت‌ها در واکنش به این شرایط، بازگشایی‌ها متوقف یا معکوس شده است و این عامل روند بهبود شرایط را که از پیش شکننده بود، در معرض خطر قرار داده است. در کالیفرنیا که اقتصادی بسیار بزرگ دارد، فرماندار برای فعالیت رستوران‌ها، سالن‌های نمایش، باغ‌وحش‌ها و موزه‌ها محدودیت قائل شده است. در ۲۷ ایالت آمریکا روند بازگشایی اقتصاد متوقف شده و تدابیر محدودکننده فعالیت‌های اقتصادی بار دیگر اعمال شده تا از شیوع کرونا جلوگیری شود. استراتژیست موسسه نومورا می‌گوید: «بازگشایی اقتصاد آمریکا بیش از حد زود آغاز شد و دلیل آن را همه مشاهده می‌کنیم. ارزش دلار در میان‌مدت در واکنش به بحران کرونا کاهش خواهد یافت. همچنین درباره بالا باقی ماندن نرخ بیکاری نگرانی‌های عمیقی وجود دارد.» محیط اقتصادی این دیدگاه را تقویت می‌کند که نرخ‌های بهره برای مدتی طولانی پایین و در نزدیک صفر باقی خواهد ماند در نتیجه ارزش دلار تحت‌فشار قرار می‌گیرد. این وضعیت همچنین برای کسری مالی آمریکا خوب نیست. پیش‌بینی شده امسال بدهی فدرال به ۱۰۱ درصد تولید ناخالص داخلی افزایش خواهد یافت. دولت آمریکا برای تامین برنامه‌های عظیم انبساطی و حمایتی که هدف آن کمک به رونق اقتصاد است، مشغول استقراض است. ماه گذشته میلادی کسری بودجه به ۸۶۴ میلیارد دلار افزایش یافت و نیز کسری حساب جاری بسیار بالاست. دیگر اقتصادهای بزرگ نیز مشغول استقراض به میزان‌های بسیار بالاتر هستند، اما در ایالات‌متحده دولت سریع‌تر از آنکه بانک مرکزی خریداری می‌کند، در حال انتشار اوراق است، این بدان معناست که میزان رو به رشد اوراق خزانه در بازار است در نتیجه ارزش دلار تحت فشار قرار می‌گیرد. نکته مهم دیگر این است که در ماه‌های اخیر بر جذابیت یورو برای سرمایه‌گذاران افزوده شده است. در سال‌جاری میلادی تاکنون ارزش این ارز در برابر دلار ۲ درصد رشد کرده و این در حالی است که اقتصاد اروپا در رکود به سر می‌برد. تحلیلگران می‌گویند داده‌ها حاکی است روند بهبود شرایط در آمریکا متوقف شده زیرا این کشور با موج جدید شیوع ویروس کرونا مواجه است، در حالی‌که در اروپا که زودتر وارد روند قرنطینه شد فعالیت‌ها همچنان در حال افزایش است. نکته مهم دیگر این است که کشورهای عضو اتحادیه اروپا به‌رغم اختلاف نظرهایی که در زمینه‌های مختلف دارند، بر سر یک بسته حمایتی بسیار بزرگ به توافق رسیدند و بر همین مبنا یورو حمایت شده است. از گذشته همواره درباره اختلافات موجود بین این کشورها نگرانی‌هایی وجود داشته، اما توافق اخیر بر سر بسته یاد شده از این نگرانی‌ها کاسته است.
تحلیلگر بانک گلدمن ساکس می‌گوید: «در واقع این توافق یک قدم بزرگ رو به جلو در زمینه استحکام مالی است و انتظار می‌رود ارزش یورو در برابر دلار به شکل تدریجی همچنان رشد کند. داده‌های اخیر از وضعیت شاخص‌های اقتصادی منطقه یورو بسیاری از نگرانی‌ها درباره آینده را از میان برده است.» ایالات متحده دارای با ارزش ترین شرکت‌های جهان است که احتمالا همچنان عملکرد بسیار خوب خواهند داشت، اما همزمان با بهتر شدن شرایط اقتصادی در اروپا، دارایی‌های این قاره توجه بیشتری به خود جلب می‌کنند و این به معنای رشد ارزش یورو است. نکته مثبت دیگر این است که دیدگاه سرمایه‌گذاران درباره یورو و افق اقتصاد منطقه یورو مثبت است و این دیدگاه مثبت منطقی است.
اما سرمایه گذاران نباید هیجان‌زده شوند و واقعیت‌ها را نادیده بگیرند، زیرا دلایلی برای محتاط بودن وجود دارد. کاهش ارزش دلار به علل گوناگون رخ داده، اما ویژگی‌های منحصر به فرد این ارز سبب می‌شود هر گونه کاهش در ارزش آن محدود باشد. دلار از مزیت‌های مختلف برخوردار است. برای مثال اکثر مبادلات تجاری در جهان از جمله معاملات مواد خام به دلار انجام می‌شود. از سوی دیگر دلار ۶۲ درصد ارز ذخیره در جهان را تشکیل می‌دهد و در ۸۸ درصد دادوستد ارز در جهان دلار یک طرف تراکنش است. بسیار بعید است در آینده نزدیک تغییرات بزرگی در این ویژگی‌های دلار به وجود آید، اما در بلندمدت حجم عظیم بدهی‌ها و ضعف در اقتصاد آمریکا در کنار بهبود شرایط اقتصاد اروپا بر ارزش دلار فشار وارد خواهد کرد. یکی از تحلیلگران موسسه نومورا می‌گوید ارزش دلار طی ۵ سال آینده تا ۲۰ درصد کاهش خواهد یافت. نکته مهم دیگر این است که اگر ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ماه نوامبر پیروز شود تداوم حرکت آمریکا در مسیر یکجانبه‌گرایی از ارزش دلار خواهد کاست و تقاضا برای ارزهای دیگر از جمله یوآن افزایش می‌یابد. تحقیقات مختلف نشان می‌دهد ایده اول آمریکا در بلندمدت به زیان دلار خواهد بود. تحقیقی که سال ۲۰۱۷ از سوی دفتر ملی تحقیقات اقتصادی انجام شد به این نتیجه رسید که اگر ایالات متحده کشوری محسوب می‌شود که امنیت همپیمان‌های خود را تضمین نمی‌کند تقاضای خارجی برای دلار کاهش خواهد یافت و این به معنای افزایش تقاضا برای ین، یورو و یوآن خواهد بود.
