کابوس بنزینی ترامپ

تحلیلگران بازار انرژی برای پیش‌بینی آینده بازار به عوامل مختلف توجه دارند و در حال حاضر یکی از مهم‌ترین عوامل، موضوع میزان کاهش عرضه نفت ایران در آینده است. به باور آنها، با توجه به شرایط کلی بازار و قیمت‌ها، وضعیت‌های گوناگون قابل تصور است. سناریوی نخست مقاومت اوپک و چند تولیدکننده دیگر نفت از جمله روسیه در برابر خواست آمریکا مبنی بر افزایش تولید با هدف کاهش قیمت‌هاست. از ابتدای سال جاری میلادی اوپک پلاس یعنی اوپک و چند کشور دیگر که در برنامه کاهش عرضه همراه هستند در واکنش به کاهش قیمت‌ها عرضه نفت را کاهش داده‌اند و با آنکه امسال نرخ رشد اقتصاد جهان پایین‌تر از سال قبل است، اقدام آنها در کنار تحریم نفتی ونزوئلا و ایران سبب شده قیمت این ماده خام از ابتدای امسال تاکنون به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش یابد.

رشد قیمت‌ها اصلا برای ترامپ قابل قبول نیست. زیرا اگر ثابت شود سیاست‌های او در قبال ایران و ونزوئلا بر هزینه زندگی مردم افزوده و او نمی‌تواند عربستان را که هم‌پیمان آمریکاست به بالا بردن عرضه نفت وادار کند اعتبار خود را در بین رای‌دهندگان از دست خواهد داد. قیمت بنزین در آمریکا افزایش یافته و از دید ترامپ روند رشد قیمت‌ها باید معکوس شود. نکته مهم در این زمینه آن است که افزایش تولید نفت شیل در آمریکا نتوانست بازار را از وجود میزان کافی نفت مطمئن و از رشد قیمت‌ها جلوگیری کند. اگر عربستان که خواستار نفت ۸۰ دلاری است، عرضه نفت خود را پایین نگه دارد شرایط به شکلی خواهد بود که ترامپ با مشکلات سیاسی در داخل و خارج آمریکا مواجه خواهد شد.

سناریوی بعدی به موضع قدرت‌های بزرگ نسبت به برنامه‌های آمریکا در قبال ایران مربوط است. خروج آمریکا از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ ایران در ماه مه سال قبل با مخالفت امضاکنندگان دیگر این پیمان مواجه شده و تاکنون این مخالفت‌ها ادامه یافته است در نتیجه ایالات متحده مجبور بوده به تنهایی در این مسیر حرکت کند. البته فشارها بر شرکت‌های خارجی که با ایران تعامل دارند سبب خروج آنها از این کشور شده است و شرکت‌های نفتی جزو این شرکت‌ها هستند. خریداران نفت ایران مایل نیستند با شرایط دشوار مواجه شوند در نتیجه مشغول مذاکره با آمریکا برای تمدید معافیت از تحریم‌ها بودند. با آنکه در هیات حاکمه آمریکا بر سر تمدید یا لغو معافیت‌ها اختلاف نظر وجود داشت، اما به نظر می‌رسد مخالفان تمدید معافیت‌ها توانسته‌اند موافقان آن را متقاعد کنند.

با آنکه در ماه‌های اخیر معافیت وجود داشته اما قیمت نفت به سرعت افزایش یافته است. اقدامات اخیر آمریکا علیه ونزوئلا نگرانی‌هایی درباره کاهش قابل ملاحظه عرضه نفت در جهان به وجود آورده است و در واقع این اقدامات سبب شده مسیر آمریکا برای دستیابی به هدف خود در قبال ایران یعنی به صفر رساندن صادرات نفت این کشور با موانع بزرگ‌تری مواجه شود. دولت آمریکا به روشنی اعلام کرده، قصد سرنگونی دولت نیکلاس مادورو را دارد و در این راه فشارهای بزرگ اقتصادی به این کشور وارد کرده است.  اکنون مرحله دشوار سیاست‌های آمریکا در قبال ایران فرا رسیده است. در حالی که آمریکا به هدف خود یعنی سرنگونی مادورو و افزایش تولید نفت در ونزوئلا دست نیافته، بازار با برخی واقعیت‌ها مواجه است یعنی از یکسو عرضه نفت اوپک پلاس کاهش یافته و از سوی دیگر آمریکا تصمیم گرفته معافیت خریداران نفت ایران از تحریم‌ها را تمدید نکند. در این میان هم ونزوئلا نفت کمتری می‌فروشد و هم اختلال‌ها در عرضه در برخی کشورها نظیر لیبی به رشد قیمت‌ها کمک می‌کند.

این باور وجود دارد که ترامپ ریسک رشد شدید قیمت نفت و بنزین را نخواهد پذیرفت. بنابراین به احتمال زیاد او توانسته عربستان و دیگر هم‌پیمان‌های آمریکا را به افزایش تولید متقاعد کند. برایان هوک مسوول گروه ایران در دولت آمریکا معتقد است، اکنون شرایط بازار نفت بهتر است و می‌توان ترتیبی داد که صادرات نفت ایران به شدت کاهش یابد. او روز دوشنبه اعلام کرد در سال جاری میلادی صادرات نفت ایران به صفر کاهش خواهد یافت. این باور وجود دارد که صادرات نفت ایران در ماه‌های آینده به زیر یک میلیون بشکه کاهش می‌یابد، بنابراین پیش‌بینی می‌شود نوسان در قیمت‌ها افزایش یابد. تحولات بسیار زیادی طی ماه‌های آینده رخ می‌دهد که بر قیمت‌ها اثر می‌گذارد. یکی از مهم‌ترین تحولات، سرنوشت دولت مادورو در ونزوئلاست. تاکنون ثبات در میزان صادرات نفت این کشور به نفع ترامپ تمام شده به این معنا که ونزوئلا در ماه گذشته میلادی روزانه ۹۸۰ هزار بشکه نفت صادر کرده که تقریبا معادل صادرات ماه قبل از آن یعنی فوریه است. مادورو توانسته تلاش‌های دولت آمریکا برای تغییر رژیم را ناکام بگذارد. تداوم حضور او در قدرت، خواست آمریکا نیست، اما به ترامپ اجازه داده فشارهای خود بر ایران را افزایش دهد.