به‌رغم تعهد باکو برای توسعه انرژی‌های سبز این کشور به‌شدت به درآمدهای نفت و گاز وابسته است
گذار سبز میزبان کاپ ۲۹
بنا به گفته رئیس‌جمهور الهام علیاف، آذربایجان به‌عنوان یکی از دارندگان ذخایر بزرگ سوخت‌های فسیلی، با توجه به نیاز جهان به سوخت‌های فسیلی، از حق کشورهای تولیدکننده برای تداوم سرمایه‌گذاری‌ها در بخش نفت و گاز و تولید حمایت می‌کند. وی افزود: کشورهای دارای ذخایر سوخت فسیلی باید ازجمله کشورهایی باشند که با توجه به مسائل مربوط به تغییرات اقلیمی، همبستگی خود را نشان می‌دهند. نشست کاپ۲۸ پارسال در امارات‌‌‌‌‌متحده‌‌‌‌‌عربی با توافقی جهانی به‌‌‌‌‌کار خود پایان داد و حاضران در این نشست خواستار «انتقال از سوخت‌های فسیلی» به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سمت به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌صفر رساندن انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای شدند.
بازیگری مهم در بازار انرژی
جمهوری آذربایجان از لحاظ تاریخی یک بازیگر کلیدی در بازار جهانی انرژی بوده و بخش نفت و گاز آن به‌شدت بر اقتصاد کشور تاثیرگذار بوده‌است. این بخش نه‌تنها نیازهای انرژی داخلی را تامین کرده، بلکه در تامین انرژی بین‌المللی نیز نقش بسزایی داشته‌است. با این حال، جمهوری آذربایجان به‌رغم وابستگی شدید به سوخت‌های فسیلی، گام‌های مهمی به‌سوی آینده‌‌‌‌‌ای سبزتر برداشته‌است. این کشور به‌طور فعال در پروژه‌های انرژی پایدار سرمایه‌گذاری می‌کند و در عین‌حال از منابع سوخت فسیلی خود برای تضمین ثبات اقتصادی و پاسخگویی به نیازهای جهانی انرژی بهره می‌برد. علیاف بر تعهد جمهوری آذربایجان به انتقال به انرژی‌های تجدیدپذیر تاکید و اذعان کرده دور‌شدن کامل از سوخت‌های فسیلی در آینده نزدیک ممکن نیست. وی گفته است: «جمهوری آذربایجان در مرحله فعال گذار سبز است، اما بدون سوخت فسیلی، جهان حداقل در آینده قابل پیش‌بینی نمی‌تواند توسعه یابد.» وی افزود که میزبانی COP۲۹ یک «افتخار» است که نشان‌دهنده تعهد جدی جمهوری آذربایجان برای مقابله با تغییرات آب‌و‌هوایی است.
تولید و مصرف انرژی سبزتر
گذار سبز باکو با سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجه در پروژه‌های انرژی بادی و خورشیدی هدایت می‌شود. آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) پتانسیل چشمگیری برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در جمهوری آذربایجان به دلیل منابع خورشیدی و بادی فراوان آن می‌بیند. آب و هوای آفتابی و بادخیز این کشور بستر مناسبی برای پروژه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر فراهم کرده‌است. در چند سال‌گذشته، این کشور پیشرفت چشمگیری در تنوع‌‌‌‌‌بخشی به سبد انرژی خود داشته‌است. در اوایل سال۲۰۲۰، قراردادهای بزرگی برای ایجاد ظرفیت انرژی بادی و خورشیدی امضا شد و در اردیبهشت۱۳۹۰، مجلس این کشور قانون استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید برق را تصویب کرد. این تلاش‌ها با هدف افزودن نزدیک به ۲گیگاوات ظرفیت تجدیدپذیر جدید تا سال۲۰۲۷، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در ظرفیت نصب شده جمهوری آذربایجان را ۳۰درصد افزایش خواهد داد. پروژه‌های کلیدی شامل توسعه نیروگاه‌های بادی در دریای خزر است.
توسعه نیروگاه‌های بادی
از جمله پروژه‌های برجسته، توسعه نیروگاه‌های بادی گسترده در دریای خزر است که انتظار می‌رود از بادهای قوی و دائمی منطقه بهره‌‌‌‌‌برداری کنند. علاوه‌بر این، باکو در حال سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های خورشیدی بزرگ است و از سطوح بالای تابش خورشیدی کشور بهره‌‌‌‌‌برداری می‌کند، همچنین جمهوری آذربایجان با همکاری شرکای بین‌المللی، در حال افزایش ظرفیت‌های انرژی‌های تجدیدپذیر خود است. این همکاری‌ها با شرکت‌های پیشرو جهانی در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر، فناوری و تخصص پیشرفته‌ای را به ارمغان می‌‌‌‌‌آورند و انتقال به چشم‌‌‌‌‌انداز انرژی سبزتر را تسهیل می‌کنند. این کشور همچنین بر آموزش و آگاهی عمومی به‌عنوان بخشی از گذار سبز خود تمرکز دارد. دولت برنامه‌های مختلفی را برای آموزش مردم در مورد مزایای انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌‌‌‌‌وری انرژی آغاز کرده‌است. این برنامه‌‌‌‌‌ها شامل آموزش‌های مدرسه‌‌‌‌‌ای، کارگاه‌های عمومی و کمپین‌‌‌‌‌های سراسری با هدف ترویج فرهنگ پایداری است.
چالش‌ها و انتقادات
درحالی‌که تعهد جمهوری آذربایجان به چشم‌‌‌‌‌انداز انرژی سبزتر قابل ستایش است، برخی کارشناسان معتقدند که تلاش‌های این کشور کافی نیست زیرا به‌شدت به درآمدهای نفت و گاز وابسته است. ماریا پاستوخوا، سرپرست برنامه همکاری با E۳G، اظهار کرد: «آنچه جمهوری‌آذربایجان در حال‌حاضر با انرژی‌های تجدیدپذیر انجام می‌دهد کافی نیست و کاملا هشداردهنده است، زیرا این کشور بسیار به درآمد نفت و گاز وابسته است.» این انتقاد نشان‌دهنده نیاز باکو به افزایش تلاش‌ها برای انتقال به منابع انرژی پایدار است تا خطرات اقتصادی فعلی را کاهش دهد.
E۳G (محیط‌‌‌‌‌گرایی نسل‌سوم) یک اندیشکده مستقل و بین‌المللی در حوزه تغییرات آب‌و‌هوایی است که هدف اصلی آن تسریع گذار به اقتصاد کم‌‌‌‌‌کربن در سطح جهانی است. زمینه طرح‌های زیست‌محیطی و آب‌و‌هوایی همکاری می‌کند. برای افزایش تلاش‌های خود در مقابله با تغییرات آب‌و‌هوایی و گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر، جمهوری آذربایجان با سازمان‌های بین‌المللی همچون E۳G همکاری می‌کند.
حمایت و همکاری بین‌المللی
جمهوری آذربایجان به‌دنبال حمایت بین‌المللی برای تقویت تلاش‌های انتقال سبز خود است. این کشور از نزدیک با سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان مللمتحد و بانک جهانی همکاری می‌کند تا بودجه و کمک‌های فنی برای پروژه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر خود را تامین کند. این همکاری‌ها برای دستیابی به اهداف بلندپروازانه انرژی تجدیدپذیر و کاهش اثرات کربنی حیاتی هستند. با نگاهی به آینده، جمهوری آذربایجان قصد دارد خود را به‌عنوان یک رهبر منطقه‌ای در انرژی‌های تجدیدپذیر مطرح کند. استراتژی بلندمدت دولت شامل افزایش تولید داخلی انرژی تجدیدپذیر و همچنین تبدیل‌شدن به یک صادرکننده انرژی سبز است. ساخت کابل برق به اروپا گامی در جهت این هدف است که باکو را قادر می‌سازد انرژی‌های تجدیدپذیر را به بازارهای اروپایی عرضه کند. جمهوری آذربایجان با میزبانی COP۲۹ فرصتی برای نشان‌دادن تعهد خود به برنامه جهانی آب و هوا و الهام‌‌‌‌‌بخشی به کشورهای دیگر برای پیروی از آن دارد. سرمایه‌گذاری‌ها و ابتکاراتی که در حال‌حاضر در حال انجام است، گامی مهم به‌سوی آینده انرژی پایدارتر برای این کشور خواهد بود.
