«دنیای اقتصاد» بررسی کرد
NOPEC، پاسخ آمریکایی به اوپک‌پلاس
آمریکا و قانون ضدانحصار نفتی
پس از عرض اندامی که اوپک‌پلاس با کاهش تولید ۲میلیون‌بشکه‌ای مقابل غرب نشان داد، ریاست‌جمهوری آمریکا به دنبال تصویب قانون منع مصونیت قضایی شرکت‌های خصوصی و دولتی اعضای اوپک است. قانون NOPEC با ۱۷ رای در مقابل ۴ رای مخالف با هدف حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان آمریکایی، از کمیته مربوطه عبور کرد و البته برای تبدیل شدن به قانون باید در کنگره رای بیاورد و امضای رئیس‌جمهور پای آن بنشیند. این طرح هم مثل همه برنامه‌ها مخالفان و موافقانی دارد. مخالفان که اکثرا شرکت‌های نفتی هستند می‌گویند این قانون جدال بین غرب و کارتل‌های نفتی اوپک‌پلاس را عمیق‌تر می‌کند و بهای انرژی را گران‌تر. اما اعضای کنگره که از افزایش قیمت بنزین و تبعات تورمی آن عصبانی هستند معتقدند با اجرای این قانون پروبال کشورهای نفت‌خیز اوپک‌پلاس چیده خواهد شد.
به گزارش رویترز، پس از اعلام خبر کاهش تولید روزانه ۲میلیون‌بشکه‌ای، کاخ سفید در واکنش گفت به «ابزار و اعتبار بیشتری» برای مقابله با این تصمیم نیاز دارد. کاخ سفید پیش از این نسبت به افزایش بهای انرژی و پشتیبانی از قانون NOPEC تاکید کرده بود. قانون منع انحصار و مصونیت قضایی کارتل‌های نفتی به دنبال محدود کردن اختیارات کشورهای عضو اوپک‌پلاس در بازار است. به بیان دیگر، دادستانی آمریکا می‌تواند در مقابل یکی از شرکت‌های نفتی سعودی یا روسی به دادگاه فدرال شکایت کند اما هنوز مشخص نیست دادگاه فدرال با سازوکار کنونی چگونه قادر به بررسی این پرونده‌ها خواهد بود. تلاشی که در دو دهه گذشته برای تصویب قانون صورت گرفت، مقامات سعودی را به سمت لابی‌گری نفتی با دیگر کشورها سوق داد، حرکتی که نتیجه آن را می‌توان در همکاری سعودی‌ها و روس‌ها در اوپک‌پلاس مشاهده کرد.
یکی از شرکت‌های تحقیقاتی بی‌طرف غیردولتی به نام انرژی پارتنرز (Energy Partners) پیش‌بینی کرده قانون نوپک درصورت ارسال به مجلس سنا، ۶۰ رای از ۱۰۰ رای را برای عبور از این مجلس به دست می‌آورد. قانون نوپک در برابر مقاومت شرکت‌های نفتی ازجمله لابی نفت ایالات متحده آمریکا (API) شکست خورد اما خشم نمایندگان کنگره از اقدام اوپک‌پلاس دوباره این قانون را به صحن سنا کشاند. البته بایدن هنوز به فکر کنترل بازار از طریق ذخایر استراتژیک نفتی آمریکاست. این کشور تاکنون بیشتر از ۱۸۰میلیون بشکه از ذخایر نفتی را برای عرضه به بازارهای جهانی با هدف کنترل قیمت‌ها برداشت کرده و این ذخایر را به ۱/ ۴۵۳میلیون بشکه رسانده است که کمترین مقدار در ۳۵ سال گذشته است. اکنون دولت بایدن برنامه دیگری برای برداشت ۱۶۵میلیون‌بشکه‌ای محل همین ذخایر را بررسی می‌کند که انتقادات زیادی را به خود جلب کرده است. این در حالی است که رقیب شماره‌یک ایالات متحده آمریکا، یعنی چین، در حال افزایش خرید و تقویت ذخایر استراتژیک نفتی خود است و عربستان سعودی را به بزرگترین فروشنده نفتی تبدیل کرده است. یکی دیگر از کارشناسان انرژی، با تصمیم فعلی اوپک‌پلاس، پیش‌بینی نفت برنت ۹۹دلاری سال ۲۰۲۲ را به ۱۰۴دلار و پیش‌بینی همین شاخص برای سال ۲۰۲۳ از ۱۰۸دلار به ۱۱۰دلار را تغییر داد.
تحلیلگران چه می‌گویند؟
توماس فریدمن، یادداشت‌نویس نیویورک‌تایمز، شرایط کنونی بازار نفت را تقابلی دوطرفه بین «آمریکا و اتحادیه اروپا» و «روسیه و عربستان سعودی» خوانده است. این کارشناس در ستون خود در روزنامه نیویورک‌تایمز نوشته است: «دو سناریو برای کنار آمدن با بحران انرژی برای مردم آمریکا متصور است.» او به تغییر ساختار انرژی در اروپا اشاره می‌کند و می‌نویسد: «کابینه دولت آلمان دو فرمان برای تمدید عملیات راه‌اندازی نیروگاه‌های تولید برق با سوخت زغال‌سنگ تا ۲۰۲۴ را تصویب کرد.» امری که نشان می‌دهد اروپا تا چه میزان در بحران انرژی غرق است. فریدمن با پیش کشیدن میزان تقاضای انرژی در ایالات متحده ادامه می‌دهد و معتقد است: «ایالت متحده قادر است بیشتر نیازهای انرژی خود را تامین کند. اگر به‌دنبال تغییر اساسی هستیم باید امنیت انرژی خود را به حداکثر برسانیم. با کنترل عرضه و کمترین صادرات به متحدان.»
گلدمن ساکس یکی از برجسته‌ترین کارشناس‌های بازار سرمایه نیز به رویترز گفت: «تاخیر در سرمایه‌گذاری در صنعت نفت عملا نزدیک به ۱۰میلیون بشکه در روز تولید آینده را به خطر انداخت. این کمبود تولید برای بخش گاز طبیعی مایع سه‌میلیون بشکه است، رقمی که نزدیک به تولید روزانه گاز مایع طبیعی قطر است. اگر سرمایه‌گذاری‌های نفتی از سال ۲۰۱۴ عقب نمی‌افتاد امروز عملا عربستان و قطر دیگری در زمین بازار بازی می‌کردند.»
هدف «امنیت انرژی» است
«امنیت انرژی بها دارد.» این سخنان هیثم‌الغیس دبیرکل اوپک در هفته گذشته پس از اعلام خبر کاهش تولید روزانه ۲میلیون بشکه‌ای است. این دیپلمات و مدیر نفتی کهنه‌کار کویتی به نکته‌ای اشاره کرد که به نظر خاویر بلاس بسیار مهم است: «ما بازارهای انرژی را به خطر نمی‌اندازیم، ما امنیت و ثبات بازار انرژی را تامین می‌کنیم.» این کارشناس انرژی در بلومبرگ نوشت: «نکته صحبت‌های هیثم‌الغیس برای سیاستمداران این است که اروپایی‌ها و آمریکا آ‌ن‌قدر توان خود را بر تغییرات اقلیمی متمرکز کردند که امنیت انرژی سوخت‌های فسیلی به فراموشی سپرده شد. در درازمدت، امنیت انرژی برابر با سرمایه‌گذاری در تولید نفت است. این صنعت باید سالانه میلیاردها دلار برای حفر چاه‌های جدید، ساخت خطوط لوله و طراحی پالایشگاه‌های جدید هزینه کند.» خاویر بلاس در ادامه نوشت: «به نظر می‌رسد به سوی بازاری بدون تولید مازاد و با انرژی گران‌تر و بازاری بی‌ثبات‌تر سوق پیدا کرده‌ایم. دقت داشته باشید عربستان با وجود کاهش تولیدی که در نظر گرفته، همچنان یکی از بیشترین برداشت‌ها از چاه‌های نفت را داشته است.» آژانس بین‌المللی انرژی در سال گذشته در چشم‌انداز انرژی جهانی ۲۰۲۱ بیان کرد: «سیگنال قیمت‌های بالا عرضه را برای پاسخگویی به تقاضا با مشکل مواجه کرده است.»
عربستان پیش از این تهدید کرده بود که درصورت تصویب این قانون فروش نفت را با ارزهای غیردلاری انجام خواهد داد. امری که توان دلار به عنوان ارز ذخیره اصلی جهان را ضعیف می‌کند و نفوذ واشنگتن در تجارت جهانی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. همچنین شاهزاده سعودی می‌تواند با تغییر بازار خرید اسلحه از آمریکا به کشورهای دیگر عملا سودهای هنگفتی را که آمریکا از فروش اسلحه به سعودی به جیب می‌زد به باد بسپرد. راهکار دیگر عربستان سعودی رساندن نفت گران به آمریکاست. عربستان می‌تواند با کاهش سرمایه‌گذاری در صنعت نفت عملا این کامودیتی را گران‌تر از بهای بازار به دست آمریکا برساند.
از بازار چه خبر؟
هر بشکه نفت برنت اروپایی به ۱۰۰دلار نزدیک شد و در روز گذشته ۲۴/ ۹۸دلار فروخته شد. هر بشکه نفت خام آمریکا هم با فاصله گرفتن از مرز ۹۰دلار، خودش را به ۲۰/ ۹۳دلار رسانده است. خبر کاهش تولید اوپک‌پلاس عملا بهای این دو کامودیتی را در روزهای گذشته به طور میانگین ۵ درصد افزایش داده است.
