نفت صد دلاری نزدیک است؟

نخستین عامل، توانایی اوپک برای بالا بردن عرضه است. اوپک اعلام کرده نیازی به بالا بردن چشمگیر عرضه احساس نمی‌کند و نیز اعضای این سازمان به تنهایی نمی‌توانند عرضه را به میزان قابل ملاحظه‌ای بالا ببرند. مازاد ظرفیت عرضه نفت اوپک از ۱۱ میلیون بشکه به ۴ میلیون بشکه در روز کاهش یافته است و این یعنی کاملا مشخص است که میزان مازاد ظرفیت تولید زیاد نیست و نکته مهم این است که در آینده نزدیک این وضعیت ادامه پیدا خواهد کرد. اوپک پلاس از سال ۲۰۲۰ برای حمایت از قیمت‌ها از عرضه نفت کاسته و در ماه‌های اخیر به دلیل بهبود شرایط اقتصاد جهان و رشد مصرف، هر ماه ۴۰۰ هزار بشکه بر عرضه روزانه خود افزوده است. این ائتلاف در دو ماه اخیر با وجود درخواست آمریکا برای بالا بردن سریع‌‌تر عرضه، تغییری در برنامه‌‌اش نداده و با توجه به اظهارنظرهای وزرای نفت کشورهای عضو اوپک پلاس، به نظر می‌رسد آنها قصد ندارند عرضه را با سرعت بیشتری بالا ببرند.

دومین عاملی که سبب رشد قیمت‌ها شده کاهش سرمایه‌‌گذاری و وام‌‌دهی‌ها در حوزه بالا بردن ظرفیت تولید سوخت‌های فسیلی است. حرکت جهان به سمت افزایش تولید سوخت‌های تجدیدپذیر از تمرکز سرمایه‌گذاران بر بخش سوخت‌های فسیلی کاسته و تولیدکنندگان این سوخت‌ها به آسانی نمی‌توانند سرمایه‌گذار برای پروژه‌های جدید پیدا کنند. موضوع بعدی این است که سویه اُمیکرون آن طور که قبلا پیش‌بینی شده بود بر تقاضا برای نفت تاثیر منفی پایدار و بزرگ نگذاشته است. با آنکه در هفته‌های نخست شیوع این سویه، محدودیت‌‌هایی برای سفر بین کشورها اعمال شد اما آن محدودیت‌ها فراگیر نبود و نیز از میزان آنها کاسته شده است. همچنین اگر پایان همه‌گیری نزدیک باشد، بر مصرف نفت بیش از پیش افزوده می‌شود. نهادهای تحلیلگر در حوزه انرژی همگی معتقدند سال جاری مصرف نفت رشد خواهد کرد و اگر فعالیت‌‌های اقتصادی به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش یابد رشد مصرف بیش از پیش‌بینی‌ها خواهد بود.

موضوع بعدی، اثرگذاری تحولات ژئوپلیتیک بر عرضه نفت و گاز است که سبب نگرانی درباره امنیت و پایداری عرضه می‌شود. چندی پیش ناآرامی‌‌ها در قزاقستان سبب شد درباره عرضه نفت این کشور نگرانی پدید آید.حمله پهپادی به تاسیسات نفتی امارات و اختلال موقت در جریان نفت خط لوله کرکوک جیهان در رشد قیمت نفت موثر بودند. واقعیت این است که وضعیت ژئوپلیتیک هر روز در حال بدتر شدن است. بایدن، رئیس‌‌جمهور آمریکا موضعی تند در قبال اقدامات روسیه اتخاذ کرده و وعده داده اگر این کشور به اوکراین حمله کند با مجازات شدید مواجه خواهد شد. این تنش‌‌های ژئوپلیتیک، ریسک‌هایی برای عرضه پدید آورده‌اند. با آنکه رشد قیمت نفت برای برخی کشورها اتفاقی مثبت است اما اثرات آن برای اقتصاد جهان در نهایت منفی است و بر تمامی بازارها اثر می‌گذارد. از دید آقای اسلم، قیمت نفت قطعا به ۱۰۰ دلار خواهد رسید حتی اگر تنش‌‌ها در مرز روسیه و اوکراین شدت پیدا نکند.

با این حال برخی تحلیلگران معتقدند برای آنکه قیمت نفت به ۱۰۰ دلار برسد باید تنش‌‌های یادشده شدت پیدا کند. مارشال استیوز، تحلیلگر موسسه‌ ای اچ اس مارکیت می‌گوید: «اگر روسیه به اوکراین حمله کند و تحریم‌های غرب علیه روسیه بر صادرات نفت این کشور اثر بگذارد، قیمت نفت به ۱۰۰ دلار افزایش خواهد یافت.» موضوع بعدی که درباره آن قطعیت وجود ندارد، اثرات اُمیکرون است. باید دید شیوع این سویه در آمریکا و اروپا چه وقت به اوج می‌رسد و سپس شروع به کاهش می‌کند البته نشانه‌هایی نمایان شده مبنی بر اینکه در برخی مناطق آمریکا از تعداد مبتلایان به اُمیکرون کاسته شده است. این یک خبر مثبت است که به رشد قیمت نفت کمک می‌کند. اگر ماه جاری میلادی در آمریکا و دیگر اقتصادهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی از شدت شیوع اُمیکرون کاسته شود قیمت نفت حمایت خواهد شد. در هفته‌ها و ماه‌های آینده عواملی که طی هفته‌های اخیر بر بازار اثر گذاشته‌اند همچنان بر جهت حرکت بازار نفت تاثیر می‌گذارند.

تحلیلگر ارشد اشنایدر الکتریک می‌گوید: «مهم‌ترین عوامل رشد قیمت‌‌ها در هفته‌های آینده همچنان بر بازار اثر می‌گذارند و این اثرگذاری با وجود تداوم شیوع اُمیکرون سبب بالا باقی ماندن قیمت‌‌ها خواهد شد. در هفته‌های اخیر شیوع اُمیکرون ادامه داشته اما اثر این روند بر مصرف انرژی بزرگ نبوده است. به‌این ترتیب شاهد رشد هفتگی قیمت نفت در چند هفته اخیر بوده‌ایم.» تحلیلگر کامرتس بانک می‌گوید: «یک نکته مهم این است که اخیرا بازار نفت صرفا به اخباری واکنش نشان داده که از رشد قیمت‌‌ها حمایت می‌کند. پایان هفته گذشته قیمت نفت کمی کاهش یافت و حالا این سوال مطرح است که آیا اصلاح بازار ادامه پیدا خواهد کرد یا افت قیمت‌‌ها فرصت خرید محسوب می‌شود؟ افق بلندمدت بازار نفت مثبت است زیرا تولید نفت در آمریکا هنوز به اندازه کافی رشد نکرده و واکنش تولیدکنندگان به رشد قیمت‌ها کافی نبوده است. از سوی دیگر میزان پایبندی اعضای اوپک پلاس به سهمیه‌های تعیین شده و برنامه‌‌ای که برای حفظ تعادل در بازار وجود دارد بسیار بالاست و همزمان با مهار شدن اُمیکرون انتظار می‌‌رود بر تقاضا افزوده شود.» یکی از تحلیلگران موسسه «انرژی اسپکتس»  می‌گوید: «اگر سال جاری تنش شدید ژئوپلیتیک رخ ندهد، قیمت نفت به ۱۰۰ دلار نخواهد رسید و شاید سال آینده شاهد رشد قیمت‌ها به این رقم باشیم.» علت این پیش‌بینی مثبت آن است که سال‌هاست سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های لازم برای افزایش ظرفیت تولید نفت در جهان ناکافی بوده و میزان تقاضا با سرعتی بیش از رشد عرضه در حال بالا رفتن است.