شماره روزنامه ۶۴۵۲
|

یک اقتصاددان با نگاهی انتقادی، اثر مشهور توماس پیکتی را بررسی کرد؛

اگر کسی بخواهد یک کارزار سیاسی را به‌عنوان یک تکنوکرات آرمان‌گرای چپ‌گرا هدایت کند، این کتاب دقیقا همان مانیفستی است که باید بنویسد یا از آن بهره بگیرد. «تاریخ مختصر برابری» اثر توماس پیکتی تلاشی است برای آن‌که سال‌ها پژوهش را در قالب نوعی مانیفست ــ هرچند منتشرشده توسط انتشارات دانشگاه‌ هاروارد…

تحول اقتصادی عصر جدید دیگر تنها نتیجه رفتار انسان‌ها نیست؛ بخش مهمی از تصمیم‌ها، انتخاب‌ها و واکنش‌های اقتصادی امروز را «الگوریتم‌ها» می‌سازند. از تعیین قیمت کالاها تا هدایت رفتار مصرف‌کنندگان؛ از تحلیل بازار سرمایه تا ساخت الگوهای جدید مصرف محتوا. هوش مصنوعی به صورت آرام و بی‌سر و صدا اما…

اخبار اندیشه

    پنجشنبه، ۱۳ آذر ۱۴۰۴
  • یک اقتصاددان با نگاهی انتقادی، اثر مشهور توماس پیکتی را بررسی کرد؛

    روزنامه شماره ۶۴۵۲

    «تاریخ مختصر برابری» در ترازو

    اگر کسی بخواهد یک کارزار سیاسی را به‌عنوان یک تکنوکرات آرمان‌گرای چپ‌گرا هدایت کند، این کتاب دقیقا همان مانیفستی است که باید بنویسد یا از آن بهره بگیرد. «تاریخ مختصر برابری» اثر توماس پیکتی تلاشی است برای آن‌که سال‌ها پژوهش را در قالب نوعی مانیفست ــ هرچند منتشرشده توسط انتشارات دانشگاه‌ هاروارد ــ خلاصه کند؛ مانیفستی که یک سیاستمدار بتواند آن را در دست بگیرد تا نه‌تنها تصویری منسجم از جهان ارائه دهد بلکه راه‌حل‌ها و نسخه‌هایی را نیز برای ساختن جهانی بهتر عرضه کند.
  • هوش مصنوعی چگونه تصمیم‌های اقتصادی ما را شکل می‌دهد؟

    تحول اقتصادی عصر جدید دیگر تنها نتیجه رفتار انسان‌ها نیست؛ بخش مهمی از تصمیم‌ها، انتخاب‌ها و واکنش‌های اقتصادی امروز را «الگوریتم‌ها» می‌سازند. از تعیین قیمت کالاها تا هدایت رفتار مصرف‌کنندگان؛ از تحلیل بازار سرمایه تا ساخت الگوهای جدید مصرف محتوا. هوش مصنوعی به صورت آرام و بی‌سر و صدا اما قدرتمند، نقشه اقتصاد را دگرگون کرده است. این تحول، هم فرصتی بی‌سابقه و هم چالشی حساس برای اقتصاد ایران است.
    سه‌شنبه، ۱۱ آذر ۱۴۰۴
  • اثر مهم فریدمن و شوارتز مورد بررسی قرار گرفت؛

    روزنامه شماره ۶۴۵۰

    خاستگاه تاریخ پولی

    دنیای اقتصاد - کیوان حسین‌وند : این یادداشت به بررسی خاستگاه‌های فکری و روش‌شناختی کتاب تاثیرگذار «تاریخ پولی ایالات متحده: ۱۸۶۷ تا ۱۹۶۰» (A Monetary History of the United States ۱۸۶۷-۱۹۶۰) اثر میلتون فریدمن و آنا جیکوبسن شوارتز (۱۹۶۳) می‌پردازد و استدلال می‌کند که اگرچه این اثر عموما در چارچوب مکتب پول‌گرایی و در تقابل با کینزی‌ها فهمیده شده، اما ریشه‌های عمیق آن در کار وسلی کلیر میچل (Wesley Clair Mitchell) و دفتر ملی پژوهش‌های اقتصادی (NBER) نهفته است.
  • اقتصاد ایران در سایه رانت

    در تحلیل توسعه اقتصادی ایران، یکی از پدیده‌هایی که به‌صورت مستمر و فراگیر در تمام دهه‌های گذشته تکرار شده، مساله «رانت و بازتولید ناکارآمدی» است؛ پدیده‌ای ساختاری که بخش قابل‌توجهی از ظرفیت‌های رشد را می‌بلعد، انگیزه‌های سرمایه‌گذاری مولد را کاهش می‌دهد و اقتصاد را در چرخه‌ای از بی‌ثباتی، نااطمینانی و انباشت ناکارآمدی گرفتار می‌سازد. فهم ریشه‌های این چرخه برای سیاستگذاران اهمیت بنیادین دارد، زیرا بسیاری از برنامه‌های توسعه در ایران دقیقا به دلیل بی‌توجهی به سازوکارهای تولید و توزیع رانت، شکست خورده یا به نتایجی محدود و شکننده منتهی شده‌اند. این مقاله به دنبال آن است که نشان دهد چگونه رانت، اقتصاد ایران را شکل داده، چرا اصلاحات اقتصادی در چنین بستری پرهزینه و پراصطکاک می‌شود و اینکه چرا توسعه پایدار بدون مهار رانت و تغییر ساختار نهادی ممکن نیست.
    دوشنبه، ۱۰ آذر ۱۴۰۴
  • چگونه «دلار» سیاست‌های پولی دولت را در کوتاه‌مدت خنثی کرده است؟

    روزنامه شماره ۶۴۴۹

    سقوط سد قیمت‌ها

    دنیای اقتصاد - فربد بهروز :درک ساز و کار تورم در اقتصادهای متعارف بر این پیش‌فرض استوار است که می‌گوید قیمت‌ها چسبنده‌اند و این چسبندگی همان نیروی اصطکاکی است که مانع از تعدیل آنی بازارها می‌شود. مفهوم چسبندگی قیمت به زبان ساده یعنی تغییر قیمت برای بنگاه اقتصادی هزینه و اصطکاک دارد و به همین دلیل واکنش قیمت‌ها به شوک‌های پولی زمان‌بر است و بلافاصله رخ نمی‌دهد.
    یکشنبه، ۰۹ آذر ۱۴۰۴
  • راجر اسکروتن درباره آدام اسمیت چه می‌نویسد؟

    روزنامه شماره ۶۴۴۸

    لیبرالیسم‌کلاسیک در نگاه یک محافظه‌کار

    در سال۲۰۱۶، فیلسوف انگلیسی راجر اسکروتن به‌دلیل خدماتش در حوزه فلسفه، آموزش و آگاهی‌بخشی عمومی، لقب شوالیه دریافت کرد. او اندیشمندی محافظه‌کار بود و در تاملات خود درباره ماهیت انسان، عواطف و عقل، عدالت و بازارها، از «نظریه احساسات اخلاقی» و «ثروت ملل» آدام اسمیت الهام می‌گرفت.
    شنبه، ۰۸ آذر ۱۴۰۴
  • ناترازی انرژی نیاز به سیاستگذاری جامع دارد؛

    روزنامه شماره ۶۴۴۷

    بنزین در تله سیاستی

    انرژی در ایران دچار یک «تعادل بد» است؛ وضعیتی که به‌رغم ناکارآمدی، پایدار است. بنزین واضح‌ترین نماد این تعادل بد محسوب می‌شود. انباشت مشکلات ساختاری و ناترازی، نتیجه ترکیبی از سیاست‌های نادرست است. براساس مطالعات متعدد، یارانه انرژی، تولید و مصرف آحاد اقتصادی را به سمت فعالیت‌ها و صنایع کمتر بهره‌ور سوق داده، از رفاه کاسته و آثاری چون آلودگی بر جای گذاشته است. گذار از این تعادل بد نیازمند یک بسته سیاستی جامع است که بتواند یک بده‌بستان منطقی میان آثار رفاهی، محیط‌زیستی و تولیدی برقرار کند.
    پنجشنبه، ۰۶ آذر ۱۴۰۴
  • چگونه مناقشات مکاتب اقتصادی، به یک زبان تحلیلی مشترک برای سیاستگذاری تبدیل شد؟

    روزنامه شماره ۶۴۴۶

    از آشوب تا چارچوب

    دنیای اقتصاد - فربد بهروز : در چهار دهه گذشته، حوزه اقتصاد کلان مسیری پر فراز و نشیب را طی کرده است. این حوزه از دور شبیه به یک میدان بحث دائمی بین مکاتب فکری رقیب به نظر می‌رسید که هرکدام تلاش می‌کردند نظریات رقیب را از اعتبار ساقط کنند.
    چهارشنبه، ۰۵ آذر ۱۴۰۴
  • رفتار بازار کار با نسل بدشانس چگونه است؟

    روزنامه شماره ۶۴۴۵

    سرنوشت در گرو لحظه ورود

    دنیای اقتصاد - فربد بهروز : تصور رایج درباره بازار کار و چرخه‌های تجاری این است که رکودهای اقتصادی پدیده‌هایی گذرا هستند و با بازگشت رونق، وضعیت اشتغال و دستمزدها به حالت عادی باز می‌گردد. اما تحلیل‌های عمیق‌تر اقتصادی نشان می‌دهد که زمان ورود یک فرد به بازار کار، فراتر از یک متغیر موقتی عمل می‌کند و می‌تواند به عنوان یک عامل تعیین‌کننده، مسیر زندگی حرفه‌ای و رفاهی او را برای دهه‌ها تحت‌تاثیر قرار دهد.
    سه‌شنبه، ۰۴ آذر ۱۴۰۴
  • بشر برای مهار قدرتمندترین مخلوق خود کدام مسیر را برمی‌گزیند؟

    روزنامه شماره ۶۴۴۴

    سه‌راهی سرنوشت

    تاریخ بشر پر از لحظات سرنوشت‌سازی است که یک اختراع، مسیر آن را برای همیشه تغییر داد. از کشف آتش و اختراع چرخ گرفته تا صنعت چاپ و شکافت اتم، هر یک فصلی تازه در تمدن گشودند.
    یکشنبه، ۰۲ آذر ۱۴۰۴
  • چرا افزایش سطح قیمت‌ها در ایران متوقف نمی‌شود؟

    روزنامه شماره ۶۴۴۳

    اقتصاد سیاسی تورم

    برای واژگونی بنیان‌های جامعه هیچ راهی ظریف‌تر و مطمئن‌تر از بی‌ارزش کردن پول وجود ندارد (جان مینارد کینز ۱۹۱۹) افزایش شدید و مستمر سطح عمومی قیمت‌ها از معضلات اقتصادی کشور در دهه‌های گذشته بوده و شدت گرفتن آن در سال‌های اخیر تبعات منفی گسترده‌ای درعرصه‌های اقتصادی و اجتماعی و سیاسی به همراه داشته است.
    شنبه، ۰۱ آذر ۱۴۰۴
  • از پراکندگی نهادی تا حکمرانی مولد در چارچوب ارزش‌های اسلامی؛

    روزنامه شماره ۶۴۴۲

    قطب‌سازی اقتصادی در حکمرانی اسلامی

    در روزگاری که اغلب کشورهای در حال توسعه با کمبود منابع روبه‌رو هستند، اقتصاد ایران از وفور امکانات، ظرفیت‌ها و زیرساخت‌ها رنج می‌برد؛ رنجی از نوع وفور، نه فقر. وفوری که در فقدان مدیریت شبکه‌ای و راهبرد محور، به اتلاف تدریجی سرمایه ملی می‌انجامد.
    چهارشنبه، ۲۸ آبان ۱۴۰۴
  • آرای دو نوبلیست اقتصاد بررسی شد؛

    روزنامه شماره ۶۴۴۰

    تقابل خوانش‌ها از آزادی

    مفهوم آزادی در اقتصاد، یکی از بنیادی‌ترین موضوعات نظری است که نه‌تنها چارچوب تحلیل اقتصاددانان را شکل می‌دهد، بلکه تعیین می‌کند دولت‌ها چگونه سیاستگذاری کنند، بازارها چگونه سامان یابند و شهروندان تا چه اندازه قادر به انتخاب‌های معنادار باشند.
    سه‌شنبه، ۲۷ آبان ۱۴۰۴
  • یک اقتصاددان آثار سیاست محبوب را توضیح داد؛

    روزنامه شماره ۶۴۳۹

    چرا باید به کنترل اجاره «نه» گفت؟

    همکار و دوست من، نیل ماهونی، به همراه بهارات رامامورتی، در یادداشتی در شماره یکشنبه روزنامه نیویورک‌تایمز از کنترل قیمت و کنترل اجاره‌بها دفاع کرده است.
    دوشنبه، ۲۶ آبان ۱۴۰۴
  • با رویکردی انتقادی بررسی شد؛

    روزنامه شماره ۶۴۳۸

    اقدام جمعی و پارادوکس اندازه گروه

    مساله «اقدام جمعی» (Collective Action) از دیرباز در کانون توجه علوم اجتماعی، اقتصاد و علوم سیاسی قرار داشته است. این مساله به این پرسش بنیادین می‌پردازد: چگونه افراد عاقل و منطقی، با وجود منافع شخصی متضاد، می‌توانند برای دستیابی به یک هدف مشترک که منافع آن میان همه اعضا تقسیم می‌شود، با یکدیگر همکاری کنند؟
    یکشنبه، ۲۵ آبان ۱۴۰۴
  • قیمت‌گذاری نمی‌تواند قوانین اقتصادی را دور بزند؛

    روزنامه شماره ۶۴۳۷

    دست بالای نیروهای نامرئی اقتصاد

    نوعی باور عامیانه وجود دارد که «تعیین قیمت»-یعنی گذاشتن برچسب زیر یک کالا یا اعلام قیمت یک محصول-به این معناست که شما «کنترل» قیمت را در اختیار دارید. فروشندگان قیمت‌ها را روی قفسه‌ها درج می‌کنند، پس لابد فروشندگان قدرت دارند. از این دست استدلال‌ها زیاد است.
  • مرور کتاب «درون ذهن اقتصاددانان: گفت‌وگوهایی با اقتصاددانان برجسته»

    روزنامه شماره ۶۴۳۷

    مصاحبه با پل ساموئلسون (فصل اول-قسمت سوم)

    پل آنتونی ساموئلسون (Paul A. Samuelson) یکی از بنیان‌گذاران اصلی اقتصاد مدرن در قرن بیستم است. او نخستین آمریکایی بود که جایزه نوبل اقتصاد را در سال ۱۹۷۰ دریافت کرد و سهمی تعیین‌کننده در تبدیل اقتصاد از رشته‌ای توصیفی به علمی ریاضی‌محور و نظری داشت. کتاب درسی او، Economics: An Introductory Analysis، که نخستین‌بار در سال ۱۹۴۸ منتشر شد، دهه‌هاست به عنوان رخواننده‌ترین و اثرگذارترین کتاب درسی اقتصاد در جهان شناخته می‌شود.
    شنبه، ۲۴ آبان ۱۴۰۴
  • چرا کارکنان ترجیح می‌دهند مستقل به نظر برسند، حتی به قیمت کاهش دقت و بهره‌وری؟

    روزنامه شماره ۶۴۳۶

    عملکرد فدای وجهه

    ورود ابزارهای هوش مصنوعی به محیط کار، وعده‌ی جهشی چشم‌گیر در بهره‌وری را می‌دهد. این فناوری‌ها، از تحلیل داده‌های پیچیده تا کمک به تصمیم‌گیری‌های حساس، این ظرفیت را دارند که شیوه کار انسان‌ها را از اساس دگرگون کنند. با این حال، در عمل، یکپارچه‌سازی هوش مصنوعی با روند کاری انسان‌ها با چالش‌های متعددی مواجه شده است.
  • چگونه اقتصادهای نوظهور، هوش مصنوعی را ابزاری برای تسریع توسعه می‌بینند؟

    روزنامه شماره ۶۴۳۶

    نیمه پُر اتوماسیون

    پیمایش‌ها نشان می‌دهد که جمعیت اقتصادهای نوظهور نه‌تنها به‌خوبی از فرصت‌های ناشی از هوش مصنوعی آگاه‌اند، بلکه نسبت به همتایان خود در اقتصادهای پیشرفته، به این فناوری خوش‌بینی بیشتری دارند. این کشورها شاید در ساخت مدل‌های هوش مصنوعی پیشگام نباشند، اما می‌توانند از این فناوری برای پیشبرد اهداف توسعه اقتصادی و اجتماعی خود بهره بگیرند.
    پنجشنبه، ۲۲ آبان ۱۴۰۴
  • تقابل دو اجماع جهانی در سیاستگذاری اقتصاد چگونه است؛

    روزنامه شماره ۶۴۳۵

    اجماع لندن در مقابل اجماع واشنگتن

    «اجماع واشنگتن» بر این فرض استوار بود که رشد اقتصادی، پیامد خودکار آزادسازی بازار است. این باور، آزمون تاریخی را به خوبی پشت سر نگذاشته است. هر رویکرد سیاستی نوین باید نوآوری، مشاغل شایسته، پایداری اقلیمی، برابری جنسیتی و دولتی توانمند برای اعمال مقررات کارآمد و ارائه خدمات عمومی باکیفیت را در بر بگیرد.
  • جبران کسری تجاری هزینه مالی دارد‌؛

    روزنامه شماره ۶۴۳۵

    معمای تعرفه و دلار

    دولت ترامپ برای اعمال تعرفه‌ها توجیهات گوناگونی ارائه کرده است، اما هیچ‌کدام به‌اندازه هدف کاهش کسری تجاری برجسته نبوده‌اند. اولگ ایتسخوکی، استاد اقتصاد در دانشگاه‌ هاروارد و دیمیتری موخین، دانشیار اقتصاد در دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی لندن در این ستون به بحث جاری درباره پیامدهای عدم توازن‌های جهانی بر سیاست تجاری می‌پردازند.
  • مرور کتاب «درون ذهن اقتصاددانان: گفت‌وگوهایی با اقتصاددانان برجسته»

    روزنامه شماره ۶۴۳۵

    مصاحبه با پل ساموئلسون (فصل اول-قسمت دوم)

    پل آنتونی ساموئلسون (Paul A. Samuelson) یکی از بنیان‌گذاران اصلی اقتصاد مدرن در قرن بیستم است. او نخستین آمریکایی بود که جایزه نوبل اقتصاد را در سال ۱۹۷۰ دریافت کرد و سهمی تعیین‌کننده در تبدیل اقتصاد از رشته‌ای توصیفی به علمی ریاضی‌محور و نظری داشت. کتاب درسی او،Economics: An Introductory Analysis، که نخستین‌بار در سال ۱۹۴۸ منتشر شد، دهه‌هاست به عنوان پرخواننده‌ترین و اثرگذارترین کتاب درسی اقتصاد در جهان شناخته می‌شود.
    چهارشنبه، ۲۱ آبان ۱۴۰۴
  • خشم از هوش ‌مصنوعی چگونه بر آتش پوپولیسم می‌دمد؟

    روزنامه شماره ۶۴۳۴

    کارمندان جهان متحد شوید!

    تحول اقتصادی ناشی از هوش مصنوعی آغاز شده است. در ماه مه، شرکت آی‌بی‌ام اعلام کرد؛ صدها کارمند خود را اخراج و آنها را با چت‌بات‌های هوش مصنوعی جایگزین کرده است.
  • رئیس‌جمهور آرژانتین چگونه توانست محبوبیت خود را بازیابی کند؟

    روزنامه شماره ۶۴۳۴

    کامبک انتخاباتی میلی

    پیش از انتخابات میان‌دوره‌ای قانون‌گذاری آرژانتین در ماه گذشته، بسیاری بر این باور بودند که حزب خاویر میلی، «آزادی در پیش» (La Libertad Avanza - LLA)، محکوم به شکست انتخاباتی است.
    سه‌شنبه، ۲۰ آبان ۱۴۰۴
  • پیامدهای اقتصادی خلق ظرفیت‌های غیرواقعی در اقتصاد ایران چیست؟

    روزنامه شماره ۶۴۳۳

    از حمایت تا فرسایش مزیت

    اقتصاد ایران در دهه‌های اخیر نموداری از تناقض‌ها و شکنندگی‌های در هم تنیده را نشان می‌دهد؛ در ظاهر سازه‌ای بزرگ و جامع که با نیروهای سیاسی و منابع طبیعی تقویت شده و در باطن شبکه‌ای از رانت، قیمت‌گذاری دستوری و ناترازی‌های نهادی که پایه‌های پایدار تولید و رقابت را فرسایش داده است.
  • یک اقتصاددان در مقاله‌ای تشریح کرد

    روزنامه شماره ۶۴۳۳

    بانک‌ها، واسطه‌گران وجوه قابل‌وام‌دهی هستند(قسمت پایانی)

    متن پیش‌رو، مقاله‌ای طولانی از یک اقتصاددان است که به گزاره‌های یک نحله نه چندان جدید اقتصاد پولی که به تازگی دوباره مورد توجه قرار گرفته است پاسخ می‌دهد.
    یکشنبه، ۱۸ آبان ۱۴۰۴
  • نگاهی به میراث فکری جوئل موکیر؛ برنده نوبل اقتصاد سال ۲۰۲۵

    روزنامه شماره ۶۴۳۱

    فیلسوف انقلاب صنعتی

    متن پیش‌رو، یادداشتی به قلم ران آبرامیتزکی (استاد اقتصاد دانشگاه استنفورد) و مائوریسیو درلیچمن (استاد دانشکده اقتصاد ونکوور، دانشگاه بریتیش کلمبیا) است. این دو، از شاگردان برجسته‌ی جوئل موکیر، یکی از برندگان نوبل اقتصاد امسال هستند که یادداشت خود را در، وب‌سایت مرکز تحقیقات سیاست اقتصادی (CEPR)، منتشر کرده‌اند. آنها در این یادداشت به کالبدشکافی میراث فکری و کارنامه‌ علمی استاد خود پرداخته‌اند و سعی داشته‌اند با مرور پنج کتاب بنیادین و ایده‌های محوری او، دیدی جامع درباره‌ی این پرسش کلیدی به مخاطب ارائه دهند که چرا و چگونه انقلاب صنعتی و رشد اقتصادی مدرن، نه در جایی دیگر، که در اروپای عصر روشنگری رخ داد. این مقاله تبیین می‌کند که چگونه موکیر، فراتر از نظریه‌های رایج انباشت سرمایه، ریشه‌های این معجزه را در دگرگونی فرهنگی، تبادل آزاد ایده‌ها و پیوند میان دانش گزاره‌ای و دانش تجویزی جست‌وجو می‌کند
    یکشنبه، ۰۱ مرداد ۱۳۸۵
  • جان راولز، ستایشگر عدالت و آزادی

    جان راولز از مهم‌ترین فلاسفه سیاسی قرن بیستم است. وی که تحت تاثیر سنت‌کانتی قرار دارد، آثاری عمیق و پیچیده و تفکر برانگیز دارد و تلاش کرده است تا یکی از مهم‌ترین مسائل فلسفه سیاسی یعنی عدالت را حل کند، به همین جهت وی را فیلسوف عدالت لقب داده‌اند. از وی آثار متعددی برجای مانده است که مهم‌ترین آنها تئوری عدالت است. تئوری عدالت‌ جان‌راولز که درون سنت «قرارداد اجتماعی» و «لیبرالیسم‌سیاسی» قرار می‌گیرد مباحث و انتقادات زیادی را برانگیخته است. مقاله زیر برگرفته از نقد مارتانوز بام، استاد حقوق و اخلاق دانشگاه شیکاگو است.
  • اقتصاددان بیزار از اقتصاد شهری

    سیمون سیسموندی (۱۸۴۲-۱۷۷۳) در ژنو متولد شد و فرزند یک روحانی طرفدار کالوین بود. او هم مورخ بود و هم اقتصاددان و نخستین ناقد سرمایه‌داری صنعتی به‌حساب می‌آید. سیسموندی سوسیالیست نبود و لنین او را به حق «خیال‌پرست اقتصادی» لقب داده است.
  • نظریه‌پرداز ضد‌کمبریج

    توماس توک (۱۸۵۸-۱۷۷۴) بنیانگذار نظریه ضد مقداری پول است که به موجب آن سیاست پولی روی قیمت‌ها بی‌تاثیر است. زیرا عرضه پول بستگی دارد به جریان مخارج پولی و لاجرم نتیجه و نه علت تغییر قیمت‌ها است. توک نه فقط استدلال جانانه و منسجمی علیه نظریه مقداری پول دارد، بلکه همه عمر خویش را صرف تهیه مطالبی کرده که در دفاع از این نظر می‌تواند مورد استفاده قرارگیرد.