ویژه نامه سراسری شرکت آلومینای ایران

• تولید «آلومینا» از باند جدید

  

  تصویر آماری تولید آلومینیوم در ایران نشان می‌دهد در حال حاضر تنها ظرفیت تولید حدود ۷۰۰ هزار تن آلومینیوم در کشور وجود دارد که برای تولید آن نیز به حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن آلومینا نیاز است. این در حالی است که شرکت آلومینای ایران که تولیدکننده این ماده اولیه در کشور است، تنها با تولید ۲۳۵ هزار تن در سال فقط ۱۵ درصد از نیاز کشور را تامین می‌کند و بقیه آلومینای موردنیاز از کشورهای دیگری چون هند و استرالیا وارد می‌شود. اما آیا توانمندی تولیدی فراتر از این مقدار آلومینا در ایران وجود ندارد؟ آسیب‌شناسی‌ها نشان می‌هد هم‌اکنون که آمریکا در زمینه محدود کردن مناسبات تجاری کشور در تمام زمینه‌ها به‌ویژه صنعت آلومینیوم به وضع قوانین و مقررات سختگیرانه پرداخته، فرآیند تامین مواد اولیه و همچنین قطعات یدکی و پرداخت‌های مالی با مشکلات متعددی مواجه شده است.

• نقشه راه طرح‌های توسعه‌ای

  

  شرکت آلومینای ایران تنها تولیدکننده پودر آلومینا در کشور بوده که تولید خود را از سال ۱۳۸۱ با بوکسیت گیبسیتی وارداتی آغاز کرد و از سال ۱۳۸۲ تولید خود را با بوکسیت دیاسپوری جاجرم تاکنون ادامه داده است. تولید آلومینا در سال اول با ۹۸ هزار تن آغاز و به تدریج با شیب منطقی در ۱۰ سال ظرفیت آن به ۲۴۵ هزار تن در سال افزایش یافته و تقریبا به حالت پایدار رسیده و حدود ۷ سال نیز به رغم کاهش نسبی کیفیت بوکسیت معادن، با حدود همین ظرفیت به تولید خود ادامه داده است. تا اینکه در اسفند ۹۷ معدن بوکسیت تاش واقع در استان سمنان، شهرستان شاهرود که زیر نظر ایمیدرو بوده و حدود ۴۰ درصد از خوراک کارخانه آلومینای جاجرم از این معدن تامین می‌شود، به دلیل مسائل زیست‌ محیطی موفق به تمدید مجوز بهره‌برداری نشد و این معدن تعطیل شده است.

• مدل غلبه بر کمبود مواد اولیه

  

  آسیب‌شناسی‌ها نشان می‌دهد از عمده‌ترین مشکلات شرکت‌های تولیدی در ایران، تهیه و تولید مواد اولیه است. اگر به این مشکلات، چالش‌های تغییر روزانه قیمت‌ها، عدم ثبات قوانین و مقررات ریالی و ارزی، مشکلات تامین ارز و تحریم، کمبود نقدینگی و محدودیت در انبارداری کالاها به جهت خواب سرمایه و رسوب کالاها، عدم ترغیب فروشندگان مواد و قطعات به فروش کالاها و ترغیب آنها به نگهداشت کالا و همسویی با تورم و... سایر مشکلات را اضافه کنیم، حساسیت تامین مواد و کالا و لزوم سرعت‌بخشی به آن نیز مشخص می‌شود.

• پلتفرم جدید تولید آلومینا

  

  روند صنعتی شدن کشور و رشد مصرف آلومینیم در صنایع مختلف، سبب قرار گرفتن ایران در ردیف کشورهای واردکننده آلومینا شده است. در حال حاضر شرکت آلومینای ایران، تنها تولیدکننده پودر آلومینا در کشور است. تحلیلگران معتقدند از آنجا که ذخایر بوکسیت ایران از نظر کیفیت در حد مطلوبی قرار ندارند، به‌منظور تهیه آلومینای مورد نیاز کشور در سال‌های آینده باید به سایر منابع تولید آلومینا توجه خاص شود. این در حالی است که بررسی‌ها حکایت از آن دارد که در مسیر توسعه تولید آلومینا در کشور برخی چالش‌ها وجود دارد که دست یافتن به چشم‌انداز تولید بالای آلومینیوم را سخت کرده است.

• دو گام تا توسعه آلومینیوم

  

  رشد و توسعه صنعت و استفاده روزافزون آلومینیوم در صنایع مختلف، از مهمترین دلایلی هستند که رقابت کشورها برای تولید بیشتر این فلز و دستیابی به تکنولوژی تولید با هزینه کمتر را باعث شده‌اند. رشد تولید بوکسیت، آلومینا و به موازات آن تولید آلومینیوم در دهه گذشته در جهان تاییدی بر این مدعا است. اما این صنعت در ایران چه کارنامه‌ای داشته است؟ ارزیابی‌ها نشان می‌دهد در حال حاضر چهار شرکت تولیدکننده شمش آلومینیوم در کشور وجود دارند که برای تولیدات‌ خود به پودر آلومینا نیاز دارند. ۲۰ درصد از این ماده اولیه از سوی شرکت آلومینای ایران تامین می‌شود، اما با این وجود چالش‌هایی در این بخش دیده می‌شود.

• خط تولید هیدرات ویژه

  

  جهان در سال‌های اخیر به سرعت به سمت استفاده از انواع هیدرات و آلومینای ویژه حرکت کرده است. براساس ارزیابی‌هایی صورت گرفته، مصرف صنعتی انواع هیدرات و آلومینای ویژه در دنیا به‌طور چشمگیری افزایش یافته است ، به‌طوری که این نوع محصولات جایگاه در حال رشد و قابل‌توجهی را در صنایع مختلف به دست آورده‌اند. طبق بررسی‌ها برخی از شرکت‌های صنعتی در جهان به‌طور ویژه و تخصصی وارد بازار این نوع محصولات شده‌اند و با توجه به نیاز صنایعی از قبیل نسوز، سرامیک، پلاستیک، رنگ، لاستیک و ...، انواع این نوع محصولات را در گستره وسیعی از خواص شیمیایی و فیزیکی تولید می‌کنند که از سود قابل ملاحظه‌ای نیز برخوردار شده‌‌اند.

• جایگاه معادن در اقتصاد ایران

  

  بخش معادن و صنایع معدنی ایران از مزیت‌ها و ظرفیت‌های بالقوه قابل توجهی برای کمک به رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال در اقتصاد ایران برخوردار است. با توجه به وجود ذخایر گسترده معدنی و با در نظر گرفتن پیوندهای بسیار قوی و طولانی میان فعالیت‌های معدنی با طیف وسیعی از صنایع و خدمات کشوری، توسعه معادن و صنایع معدنی می‌تواند سهم تعیین‌کننده‌ای در رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال ایفا کرده و همانطور که در برنامه توسعه ششم نیز تاکید شده است، این بخش را به یکی از پیشران‌های اصلی رشد اقتصادی تبدیل کند.

• ابعاد حمایت از صنایع پیشران

  

  یکی از موانع مهم تولید و کسب‌وکار، بوروکراسی غیرمنعطف در نظام اداری کشور است. آسیب‌شناسی‌ها نشان می‌دهد بوروکراسی، مانع ورود سرمایه‌گذار به بخش تولید می‌شود. همچنین از اصول بوروکراسی، پیروی از قوانین و مقررات پیچیده است که مانع ایجاد تحول برای تولیدکنندگان و صاحبان صنایع می‌شود. با توجه به این واقعیت که این موضوع تأثیر عمیقی بر تولید دارد، یکی از مهمترین مقوله‌ها در فناوری‌های نوین ارتباطی و اطلاعاتی، مسأله الکترونیکی شدن امور به دلیل کاهش هزینه تعامل دولت و شهروندان، تسهیل دسترسی آنها به اطلاعات و ساده‌سازی فرآیندهای کسب‌وکار از طریق حذف سیستم‌های اضافی است. از همین رو سامانه «کاداستر معادن» در راستای ارائه خدمات الکترونیکی در بخش معدن ایجاد شده که کلیه درخواست‌های صدور مجوز و موضوعات اداری ارباب رجوع بدون حضور آنها، در این سامانه صورت می پذیرد. از سوی دیگر، شرایطی فراهم شده تا مزایده معادن، بصورت کاملا الکترونیکی و در سامانه ستاد ثبت شود.

• طرحی برای نجات از رکود

  

  طرح احداث واحد تولید شمش آلومینیوم با توجه به‌ ویژگی‌ها، تسهیلات و امکاناتی که پس از استقرار مجتمع تولید آلومینا در شهرستان جاجرم ایجاد شده بود و همچنین در راستای بومی‌سازی دانش تولید آلومینیوم با ظرفیت تولید ۴۰ هزار تن در فاز اول و ۱۲۰ هزار تن در فاز نهائی در دستور کار سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی قرار گرفت. از دیگر اهداف طرح احداث واحد تولید شمش آلومینیوم، افزایش ظرفیت سالانه تولید آلومینیوم و ایجاد صنایع پایین‌دستی در منطقه، افزایش بهره‌وری در مجتمع آلومینا، اشتغال‌زایی و رفع محرومیت از منطقه (اشتغال ۴۰۰ نفر به طور مستقیم و ۲۵۰۰ نفر به طور غیر مستقیم) بود. این طرح در اسفندماه سال ۱۳۸۵ به تصویب رسید و فعالیت‌های اجرایی آن در شهریورماه سال ۱۳۸۶ آغاز شد. اما به دلیل محدودیت‌های شدید مالی و بروز برخی مشکلات از جمله عدم تخصیص منابع ارزی و ریالی در قالب تسهیلات، انجام فعالیت‌های این پروژه به کندی صورت گرفت.