نقشه راه طرح‌های توسعه‌ای
البته برای جلوگیری از خسارات زیست‌محیطی و بهتر است بگوییم مسائل اجتماعی فعالیت‌های معدنی در معدن بوکسیت تاش و براساس توافق صورت گرفته در شورای معادن استان، شرکت آلومینای ایران اقدام به ارائه طرح مدیریت زیست‌محیطی به کمک شرکت مشاور مورد تایید سازمان حفاظت محیط‌زیست کرد، اما متاسفانه هنوز اجازه بهره‌برداری از این معدن صادر نشده است. در مجموع کاهش کیفیت بوکسیت نسبت به طراحی اولیه کارخانه (محتوی AL۲۰۳، ۴۸.۵ درصد و مدول ۴.۶) و همچنین کمبود ذخایر بوکسیت پرعیار در کشور، باعث تغییر استراتژی و سیاست‌های کلان شرکت به سمت اجرای طرح‌های تحقیقاتی، استقرار نظام‌های مدیریتی و طرح‌های توسعه‌ای شد که در واقع رمز ماندگاری کارخانجات صنعتی به اجرای طرح‌های توسعه‌ای آنها وابسته است.
مهمترین طرح‌های آلومینا
از مهمترین طرح‌های شرکت آلومینای ایران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
اکتشاف سراسری بوکسیت در کشور و حفاری اکتشافی که ماحصل حفاری‌های اکتشافی انجام شده تا به حال، افزایش ذخایر بوکسیت به میزان ۳۸ میلیون تن و بوکسیت شیلی به میزان ۷۰ میلیون تن بوده است. ضمنا جهت حفظ شرایط و پایداری تولید، خرید بوکسیت از بخش‌خصوصی نیز در دستورکار شرکت قرار گرفت.
با توجه به کاهش بوکسیت‌های پرعیار کشور و همچنین ذخایر نسبتا مناسب بوکسیت شیلی، طرح مطالعاتی و امکان‌سنجی تولید ۵۰۰ هزار تن آلومینا از بوکسیت‌های کم‌عیار و شیلی به روش سینترینگ مطرح شد که FS (مطالعات فنی و اقتصادی) آن به کمک شرکت‌های چینی انجام شده و نتیجه رضایت‌بخش بوده و هم‌اکنون در حال اجرای پروژه FS آن هستیم و پس از انجام مطالعات اقتصادی به سمت فاز صنعتی آن خواهیم رفت.
توسعه سبد محصولات شرکت و تغییر رویکرد و اختصاص بخشی از تولید آلومینا به محصولات با ارزش‌افزوده بالاتر نظیر شمش آلومینیوم، آلفا آلومینا و تولید هیدرات‌های ویژه که کاربرد فراوانی در صنایع کشور دارند.
به منظور حفظ و پایداری تولیدنیز پروژه‌های توسعه‌ای تدوین شد که از جمله این اقدامات می‌توان به «توسعه فاز اول گل قرمز و احداث واشر پنجم گل قرمز»، «مقاوم‌سازی فونداسیون واحدهای ترسیب، سود و تبخیر و گل قرمز» ؛ «تعمیر اساسی بویلر» ؛ «توسعه واحد تصفیه آب»؛ «احداث سد خاکی» و نیز «توسعه سد باطله گل قرمز» اشاره کرد.
به‌منظور استفاده از پتانسیل و ظرفیت موجود کارخانه، پروژه‌هایی نیز برای افزایش ۱۵ درصدی ظرفیت فعلی کارخانه در نظر گرفته شده است که «توسعه واحد سود و تبخیر»، «نصب و بهره‌برداری پمپ گهوی پنجم»، «نصب و بهره‌برداری پمپ هملمن»، «احداث خط پنجم واحد انحلال»، «احداث تانک‌های بافر در خط تولید»، «ساخت و نصب بال میل جدید»، «نصب مبدل حرارتی در واحد ترسیب»، «افزایش ظرفیت سنگ شکن بوکسیت» و «افزایش ظرفیت فیلتراسیون گل قرمز» از جمله این موارد است.
با توجه به افزایش قیمت حامل‌های انرژی، توجه به زیرساخت‌های شرکت از اهمیت زیادی برخوردار است که چند پروژه نیز در این‌خصوص تعریف شد که «نصب و اجرای نیروگاه حرارتی به ظرفیت ۱۶۰ MW با توجه به احداث کارخانه شمش و توسعه فازهای ۲ و ۳ آن»، «احداث نیروگاه خورشیدی به ظرفیت ۱۰ MW و استفاده از انرژی‌های پاک»، «پروژه احداث بند خاکی برای تامین آب موردنیاز شرکت از طریق آب‌های سطحی»، «اجرای طرح‌های آبخیزداری، احیا و بازسازی معادن» و «پروژه‌های جلوگیری از اتلاف آب و بخار در مجتمع» از همین موارد هستند.
از طرفی سود سوزآور ماده اولیه‌ای است که بعد از بوکسیت در قیمت‌تمام‌شده آلومینا نقش اساسی را به عهده دارد و با توجه به افزایش شدید قیمت سود سوزآور و همچنین افزایش کرایه‌های حمل که هم‌اکنون حدود ۲۵ درصد از قیمت تمام‌شده آلومینا را به خود اختصاص داده، برای کاهش مصرف سود سوزآور و کاهش قیمت تمام‌شده پروژه‌هایی در نظر گرفته شده که از جمله آنها می‌توان به «طرح سودیابی از کربنات سدیم که به اتمام رسیده »، «پروژه واسطه سنگین که برای پیش فرآوری بوکسیت تعریف و فاز مطالعاتی آن انجام شده و فاز صنعتی آن در حال اجرا است» و نیز «پروژه افزایش مصرف شیر آهک در فرآیند سودیابی از گل» اشاره کرد.
ساخت و بومی‌سازی بخش عظیمی از قطعات یدکی و مواد اولیه با توجه به تحریم‌ها شامل«پروژه بومی‌سازی ساخت فلوکولانت»، «ساخت قطعات پمپ پیستونی دیافراگمی گهو»، «پارچه‌های فیلترهای دیسکی، درام، کلی و پرس»، «ساخت گیربکس تیکنرهای با قطر ۳۰ متر» و «ساخت قطعات واتر جت HP» است.
نهایتا با توجه به نیازهای جدید و همچنین شرایط تحمیل شده به شرکت تغییر استراتژی اجتناب‌ناپذیر بوده و پروژه‌های توسعه‌ای زیادی برای حفظ و پایداری شرکت در قالب‌های «بهره‌وری و بهبود»، «پایداری تولید»، «افزایش ظرفیت تولید»، «زیست‌محیطی»، «مسوولیت‌های اجتماعی»، «زیرساخت‌ها و انرژی»، «توسعه سبد محصولات»، «افزایش ذخایر معدن» و «افزایش طول عمر کارخانه» تدوین شد.
تنها یکی از این پروژه‌ها یعنی طرح تولید شمش آلومینیوم از مدیریت‌های قبلی در سال ۸۶ شروع شد که نهایتا ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشت و ادامه این پروژه و همچنین تمامی طرح‌ها و پروژه‌های دیگر در مدیریت کنونی شرکت برنامه‌ریزی، تدوین و اجرا شده که می‌توان آنها را در ۳ گروه زیر طبقه‌بندی کرد:
الف- پروژه‌های خاتمه یافته مشتمل بر ۱۶ پروژه که عمدتا از سال ۹۶ شروع شده‌اند که ارزش ارزی آنها ۹۸ میلیون یورو و ارزش ریالی آنها ۳۸۸۰ میلیارد ریال بوده است.
ب- پروژه‌های در حال اجرا مشتمل بر ۱۸ پروژه که عمدتا از سال ۹۸ شروع و به‌طور میانگین پیشرفت فیزیکی آنها حدود ۷۰ درصد است که عمدتا در نیمه اول سال ۱۴۰۱ به اتمام خواهند رسید که ارزش ارزی آنها ۳۷۰ هزار یورو و ارزش ریالی آنها حدود ۵۰۰۰ میلیارد ریال است.
ج- پروژه‌های آتی شرکت شامل ۴۲ پروژه که ارزش ارزی آنها ۱۰۷۲ میلیون یورو و ارزش ریالی آنها ۴۱۱۹ میلیارد ریال است که پروژه آلومینا به روش سینترینگ ابر پروژه آن بوده و ارزش آن به تنهایی ۸۰۰ میلیون یورو است.
