سفرناصرالدین شاه و یک اتفاق جدید - ۳۰ شهریور ۹۱

تئاتر جدید و مدرن اروپایی همچون بسیاری دیگر از مظاهر غربی در زمان ناصرالدین شاه به ایران آمد. تا قبل از سفرهای سه‌گانه شاه به اروپا تئاتر غیرتعزیه‌ای ایران تنها به یک سری نمایش‌های کوچه بازاری خلاصه می‌شد. روحوضی و تقلیدکاری نمونه‌ای از آن بود. اشخاصی چون شیخ شیپور، شیخ کرنا یا کریم شیره‌ای تئاترهایی فی‌البداهه اجرا می‌کردند و خاطر شاه منبسط می‌شد ولی سفر شاه به اروپا و دیدن عظمت و شکوه اپراها و سالن‌های نمایشی آنجا دل شاه را برد. او که شیفته ظاهرسازی بود و قبل از آن تکیه دولت را برای اجرای تعزیه تاسیس کرده بود، برای اجرای تئاتر مدرن، فرمان به تاسیس سالنی در تهران داد.

تئاتر جدید و مدرن اروپایی همچون بسیاری دیگر از مظاهر غربی در زمان ناصرالدین شاه به ایران آمد. تا قبل از سفرهای سه‌گانه شاه به اروپا تئاتر غیرتعزیه‌ای ایران تنها به یک سری نمایش‌های کوچه بازاری خلاصه می‌شد. روحوضی و تقلیدکاری نمونه‌ای از آن بود. اشخاصی چون شیخ شیپور، شیخ کرنا یا کریم شیره‌ای تئاترهایی فی‌البداهه اجرا می‌کردند و خاطر شاه منبسط می‌شد ولی سفر شاه به اروپا و دیدن عظمت و شکوه اپراها و سالن‌های نمایشی آنجا دل شاه را برد.او که شیفته ظاهرسازی بود و قبل از آن تکیه دولت را برای اجرای تعزیه تاسیس کرده بود، برای اجرای تئاتر مدرن، فرمان به تاسیس سالنی در تهران داد.از سوی دیگر، به گفته «الول ساتن»، اولین کسی که به نضج و پیدایش نهضت تئاتر ایران کمک کرد، ناصرالدین شاه قاجار بود که در سال 1290 هجری به فرنگستان سفرکرده بود.او تئاتر اروپایی را اندکی دیده بود و وقتی به ایران بازگشت مسبب تحولی در اجرای تعزیه‌های درباری شدو در همین دوره بود که تکیه دولت ساخته شد. با طلوع مشروطیت در ایران در سال 1324 هجری قمری، جوش و خروش عجیبی در زمینه ادبیات و فرهنگ به وجود آمد و تئاتر مانند هنرهای دیگر از این تحول عظیم بهره‌مند شد و هنرپیشگان و تئاترهای زیادی در این دوره پدید آمدند. اولین اینها، تئاتر فرهنگ بود که در عمارت مسعودیه نمایش می‌داد. یعنی بنایی بود که به اسم مسعود میرزا ظل‌السلطان معروف بود و بعدها شد وزارت فرهنگ. بعضی از اعضای تئاتر فرهنگ در رشته‌های دیگری شهرت پیدا کردند که محمد علی فروغی، عبداله مستوفی‌، علی اکبر داورفر، فهیم الملک و سید علی نصر یعنی کسی که او را پدر تئاتر ایران نامیده‌اند از آن جمله بودند. تئاتر دومی، تئاتر ملی نام داشت که از قضا سید علی نصر نیز عضو آن بود. این تئاتر را سید عبدالکریم محقق‌الدوله در سال 1329 هجری قمری بنا کرد. مرکز فعالیت این گروه، در محل هتل فاروس در لاله‌زار بود و می‌توان گفت که لاله زارمرکز فعالیت‌های تئاتر تهران شد. در سال 1334 هجری قمری، سید علی نصر بعد از بازگشت از سفر اروپا، کمدی ایران را تاسیس کرد که ده سال فعالیت ‌کرد و این موسسه، اولین موسسه منظم تهران به شمار می‌رفت و وزارت تئاتر ایران، این تئاتر را به رسمیت شناخت.