اپوزیسیون چگونه بر اردوغان پیروز شد؟
«طناب‌کشی قدرت» در ترکیه
اما نتایج انتخابات برخلاف پیش‌بینی‌های حزب عدالت و توسعه درآمد. نتایج این انتخابات برای رجب طیب اردوغان آنقدر سنگین بود که در همان شب این انتخابات را «نقطه عطف» دانست. حزب عدالت و توسعه نه‌تنها نتوانست دو شهر مهم و استراتژیک استانبول و آنکارا را دوباره به دست بیاورد بلکه شهرهای دیگری مانند بورسا- که یکی از شهرهای مذهبی ترکیه است و اردوغان در آن شهر در انتخابات ریاست جمهوری رای بیشتری نسبت به قلیچدار آورده بود – را از دست داد. تحلیلگران رسانه‌هایی مانند حریت یا دنیا هرکدام به طور جداگانه دلایل شکست حزب اردوغان و پیروزی حزب رقیب را بررسی کردند. از نگاه آنها دلایل شکست حزب عدالت و توسعه در انتخابات شهرداری‌ها شامل این موارد می‌شود:
۱- اقتصاد: واقعیت آن است که تورم ترکیه در سه سال اخیر برای مردم این کشور کمرشکن شده است. آخرین آمار نرخ تورم که مربوط به ماه مارس است این نرخ را ۶۸درصد اعلام کرده است. هر چند دو هفته قبل نرخ بهره بانکی ترکیه به ۵۰درصد و در برخی موارد به ۵۵درصد رسید اما روز پنج‌شنبه سایت خبری دنیا نوشت که فاصله بین تورم و بهره آنچنان زیادتر شده که همین امر به احتمال زیاد باعث می‌شود بانک مرکزی ترکیه در ماه بعد باز هم نرخ بهره را افزایش دهد. اما آیا افزایش نرخ بهره می‌تواند مانع رشد تورم شود؟
گذشته ترکیه به این سوال جواب منفی می‌دهد. در سال ۱۹۹۴ نرخ بهره در این کشور به ۵۰۰درصد هم رسید اما نرخ تورم همچنان فزاینده بود. تورم، گرانی و مشکل زندگی بازنشستگان که درصد قابل‌توجهی از مردم ترکیه را تشکیل می‌دهد، از عمده‌ترین دلایلی بود که حزب رقیب با انگشت گذاشتن بر آن توانست افکار عمومی را به سمت خود بکشاند و نشان دهد که حزب عدالت و توسعه عامل این مصیبت است و بنابراین نامزد آنها هم نمی‌تواند شایستگی اداره شهر را داشته باشد.
۲- صداقت و صمیمیت: یکی از ویژگی‌های احزاب و نامزدهای آنها به درجه صداقت و صمیمیت بستگی دارد. شاید مردم ترکیه با شخص اردوغان مشکل نداشته باشند؛کمااینکه سال گذشته به او رای دادند اما لزومی ندارد که همین صداقت را به سمت نامزدهای حزبی هم ببرند. صادق بودن با مردم، از نگاه تحلیلگران سیاسی، بالاترین درجه و رتبه را در مقبولیت افراد دارد.
۳- تغییر: از نگاه تحلیلگران یک تغییر بزرگ در حزب عدالت و توسعه لازم است. نام‌هایی وجود دارند که مردم به آنها نگاه تحقیر‌آمیزی می‌کنند؛ از مردم دور هستند و ضدیت با حزب را گسترش می‌دهند. لازم است حزب عدالت و توسعه سریعا از شر چنین افرادی خلاص شود. نه تنها از افراد بداخلاق در حزب، بلکه از این گونه افراد در درون حوزه حزبی نیز باید فاصله گرفت.
۴- تربیت سیاستمدار: مشکل حزب عدالت و توسعه این است که سیاستمدار تربیت نکرده بلکه بوروکرات تربیت کرده که به درد مواقعی مانند انتخابات نمی‌خورند.
اکنون بسیاری از کارشناسان سیاسی در این تحلیل مانده‌اند که بعد از اردوغان چه کسی را می‌توانند نامزد ریاست جمهوری کنند. در حالی که این مشکل در حزب رقیب وجود ندارد. در حال حاضر دو چهره در حزب جمهوری خلق ترکیه برای اداره کشور مدنظر قرار گرفته: اکرم امام اوغلو، شهردار استانبول و منصور یاواش، شهردار آنکارا.
۵- زبان و روش: زبان ارتباطی حزب عدالت و توسعه و روش آن باید تغییر کند. حزب برای مدت ۲۵ سال است که حاکم بوده و زبان حاکمانه دارد که این را مردم نمی‌پسندند. واقعیت این است که در ۲۵ سال گذشته حزب جمهوری خلق ترکیه متوجه شده است که در کجا اشتباه کرده و رقیب هم چه اشتباهاتی دارد. بنابراین سعی می‌کند و تلاش کرده که چاله‌های اشتباهات خود را پر کند و در عین حال نقاط اشتباه و خطاهای حزب عدالت و توسعه را پررنگ‌تر کند. از این رو به گفته این تحلیلگران لازم است که زبان و روش حزب عدالت و توسعه تغییر کند.
۶- نظرسنجی: باید به طور متناوب از مردم نظرسنجی شود تا نظرات آنها به دست آید. این کار را پیش از این اردوغان می‌کرد اما اکنون تعطیل شده است. ذائقه مردم در طول زمان تغییر می‌کند و این را باید احزاب بفهمند. نمی‌توان با همان ذائقه دو دهه پیش با مردم حرف زد. نسل جدیدی روی کار آمده که ذائقه آنها با ذائقه پدر و مادرشان و نسل‌های گذشته فرق می‌کند.
۷- قدرت: تاکنون حزب بر قدرت دولت متکی بوده است. هر کاری کرده از موضع دولت انجام داده است. از حالا به بعد باید بر قدرت مردم متکی شود. اما حزب جمهوری خلق ترکیه چگونه توانست این پیروزی را به دست بیاورد؟ بعد از شکست حزب جمهوری خلق ترکیه در انتخابات ریاست جمهوری، دبیرکل تغییر یافت و اوزگور اوزل ۵۰ ساله جایگزین کمال قلیچدار شد. اوزل دارو‌سازی خوانده و از همان اوان جوانی در حزب جمهوری خلق فعال بوده است؛ سخنوری که تقریبا مانند اردوغان، قیافه کاریزماتیکی دارد.
او در همان روز انتخابات حرفی زد که به گفته اکثر خبرنگاران و تحلیلگران بر دل مردم نشست. او گفت: «ما نمی‌خواهیم در این انتخابات کسی احساس شکست کند. مهم نیست به کدام حزب رای می‌دهید.» او با این حرف بلوغ سیاسی خود را نشان داد. اوزل با برنامه‌ای که طرح‌کرد، اکرم امام اوغلو – نامزد شهرداری استانبول- و منصور یاواش – نامزد شهرداری آنکارا - را از تنها برندگان حزب خارج کرد. همچنین او توانست حزب را از رفتار عبوس‌گونه و وسواس‌های ایدئولوژیک خلاص کند؛ رفتاری که نتیجه آن نگاه از بالا به پایین است.
در واقع حزب جمهوری خلق ترکیه توانست همراه با سیاستمدارانی که رقابت کرده بودند، از آرا عبور کرده بودند و همچنین پیروزی‌‌‌ها و شکست‌‌‌های انتخاباتی را تجربه کرده بودند، این انتخابات را ببرد. آنها یاد گرفتند بی‌محابا حرف بزنند و بفهمند که چطور جدل‌‌‌های ریاضی بسازند تا رقیب را در مخمصه بیندازند.
