تمرکز پول دیجیتال چین بر پاشنه آشیل دلار
پول دیجیتال بانک مرکزی بیانگر تغییری اساسی در چرخ‌دنده‌های سیستممالی است. بانک‌مرکزی چین در حال بررسی کاربردهای جدید CBDC است و تحقیقات درباره ایجاد یک بانک مرکزی کاملا دیجیتالی در حال انجام است و این کشور این‌گونه برای عصر بدون پول‌نقد آماده می‌شود. CBDC چین اولین نمونه‌ای است که تجارت فرامرزی را هدف قرار داده و همچنین موقعیت چین به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده جهان به آن مزیت فوق‌العاده‌ای در هنگام تبلیغ پول دیجیتال جدید می‌دهد؛ چرا که افزایش اندک در استفاده از آن در تجارت می‌تواند تغییرات قابل توجهی در جایگاه بین‌المللی RMB ایجاد کند. با توجه به اهمیت پروژه، توجه جهان به اولین راه‌اندازی پول دیجیتال توسط یک اقتصاد بزرگ متمرکز است.
ممکن است عجیب به نظر برسد؛ اما راه‌اندازی پول دیجیتال بانک مرکزی برخلاف نگرش دنیا، برای مردم چین به‌عنوان یک پروژه پیش‌پاافتاده معمولی به‌جای لحظه اسپوتنیک تلقی می‌شود (اشاره به پرتاب اولین ماهواره اسپوتنیک توسط اتحاد جماهیر شوروی در سال۱۹۵۷ که سبب ترس و اضطراب کشورهای غربی به سبب شکاف تکنولوژیک درک‌شده میان ایالات‌متحده با شوروی به واسطه پرتاب موشک بود.) چین با راه‌اندازی پول دیجیتال خود در بازارهای داخلی، دنیای مالی را متحول نخواهد کرد. تحول تا اولین استفاده از آن برای حل‌وفصل تجارت بین‌المللی رخ نخواهد داد. آن روز، روزی است که سیستم پیام‌رسانی سوئیفت و شبکه‌های بانکی کارگزاری سکوت کرده و انقلاب آغاز می‌شود. حتی اگر فقط یک تراکنش انجام شود، پایان یک دوره و آغاز دوره‌ای دیگر را نشان می‌دهد. تنها زمانی که سایر کشورها شروع به استفاده از CBDC چین در تجارت بین‌المللی کنند، برای غرب موضوعیت‌دار خواهدشد. در حال حاضر آنها اهمیتی نمی‌دهند که در داخل مرزهای چین چه اتفاقی می‌افتد.
برای چین نخستین تجارت بین‌المللی که روی پلتفرم تجارت دیجیتال این کشور انجام شود و شبکه سوئیفت را دور بزند، نقطه عطف بزرگی خواهد بود. RMB دیجیتال از میزان اتکای چین به سوئیفت کاسته و آسیب‌پذیری آن را در برابر محدودیت‌های تجاری بالقوه که از طریق این شبکه اعمال می‌شود، کاهش می‌دهد. ایجاد پلتفرم قابل اجرای چین که بدون‌استفاده ازسوئیفت، تامین‌مالی و انتقال‌وجوه را فراهم می‌کند، از سوی دولت‌ها و بانک‌های خارجی یک تهدید قابل‌توجه تلقی می‌شود. وجوهی که با استفاده از RMB دیجیتال منتقل می‌شود، بانک‌های عضو را ازدرآمد قابل‌توجهی ازکارمزد محروم می‌کند؛ درحالی‌که دولت‌ها در سطح بین‌المللی قابلیت‌های نظارتی حیاتی را که در این شبکه تعبیه شده است نیز ازدست می‌دهند. نظارت سوئیفت و مسدودکردن پرداخت‌ها مطابق با تحریم‌های بین‌المللی و ایالات‌متحده منجر به اتهاماتی مبنی برمسلح‌شدن سوئیفت شده و ریشه اصلی تمایل چین برای جایگزینی است.
حال سوال اساسی این است که آیا RMB دیجیتال از مرزهای چین عبور کرده و می‌تواند برغرب تاثیر بگذارد؟ با توجه به اینکه حدود ۶۰ درصد ذخایر ارزی جهان و ۸۰درصد تجارت بین‌المللی با دلار آمریکا صورت می‌پذیرد، به راحتی می‌توان تصور کرد که دلار برای سال‌های آینده همچنان ارز منتخب خواهد بود. بنابراین این سوال که آیا یوآن دیجیتال می‌تواند جایگزین دلارشود، انحرافی است. این سوال با رد این احتمال که RMB دیجیتال بازی را با به چالش‌کشیدن دلار تغییر خواهد داد، از موضوع واقعی فاصله می‌گیرد. هدف RMB دیجیتال سقوط دلار در بازارهای مالی جهانی نیست. هرگز بیانیه‌ای از سوی یک مقام چینی مبنی بر تایید این ادعا منتشر نشده است.
با این حال دولت چین در بیان سیاست خود مبنی برکاهش وابستگی به دلار چه در داخل و چه به‌طور ضمنی در خارج صریح بوده است. مجله China Finance که توسط بانک‌مرکزی منتشر می‌شود، به بهترین صورت ممکن بیان کرده است: «چین نیاز و همچنین توانایی ایجاد یک شبکه پرداخت جدید برای شکستن انحصار دلار آمریکا را دارد و توسعه پول دیجیتال قانونی ابزار مهمی برای بین‌المللی‌شدن یوآن خواهد بود.» این یک سیگنال واضح است که جداشدن از دلار و بخش مالی تحت سلطه ایالات‌متحده، از اهداف استراتژیک چین است.
چیزی که بعضا کارشناسان درباره RMB دیجیتال فراموش می‌کنند آن است که این یک بازی برای جایگزینی دلار در بازارهای مالی بین‌المللی نیست. درعوض ممکن است بلیت ورود به نوع جدیدی از پلتفرم تجاری دیجیتالی در نظرگرفته شود که برای تسهیل تجارت باچین طراحی شده است. RMB دیجیتال قرار نیست جایگزین دلار به‌عنوان ارز ذخیره شود. درعوض بسیار دقیق روی یک هدف مشخص متمرکز است: تسهیل تجارت بین‌المللی با چین. RMB دیجیتال امکان دسترسی به نوع جدیدی از پلتفرم تجارت دیجیتال را فراهم می‌کند که مزایای زیادی را برای کاربران به ارمغان می‌آورد، از جمله نرخ ارز ترجیحی و وام‌های تجاری از طریق سیستم‌های لجستیک دیجیتال که حمل‌ونقل از طریق گمرک را سرعت می‌بخشد. RMB دیجیتال با سودای جایگزینی دلار درمواردی که هیچ کنترلی روی آن ندارد، درنظر گرفته نشده است، بلکه تمرکز روی حوزه‌ای است که می‌تواند کنترل کند؛ یعنی تسلط فعلی دلار درتجارت چین.
RMB دیجیتال برای دستیابی به هدف خود درکاهش استفاده از دلار درتجارت فرامرزی از یک طرح‌بازی استفاده می‌کند که مستقیما از تجارت اینترنتی نشأت گرفته است: کاربران را با خدمات رایگان، سهولت و ارزش فوق‌العاده جذب می‌کند. این را به‌عنوان یک پلتفرم دیجیتال مانند علی‌بابا در نظر بگیرید که با ارائه چندین سرویس متنوع و مرتبط، یک اکوسیستم را تشکیل دهند. CBDC چین به کاربران بزرگ و کوچک امکان دسترسی به اکوسیستمی برای تجارت جهانی را می‌دهد و معامله با چین را به آسانی خرید در آمازون یا علی‌بابا می‌کند. این یک ویژگی کلیدی است برای بازی متقابل در دنیایی که فعالانه به دنبال جداشدن از چین است. RMB دیجیتال تا حدودی می‌تواند قواعد بازی را زیرپا گذارد. جعبه کنترل دقیق RMB دیجیتال آن را به ابزاری قدرتمند برای چین تبدیل می‌کند. به‌طور سنتی نرخ ارزهای جهان در تمام بازارهای جهانی ثابت و مشخص است و ارز به هرنرخی که بانک محلی شما ارائه دهد، تبدیل می‌شود.
در دنیای دیجیتال جدید چین، قوانین کمی متفاوت است. یک ارز دیجیتال با کلان‌داده‌های پشت آن می‌تواند از بسیاری مولفه‌های دیگر برای تعیین نرخ ارز استفاده کند. بنابراین چین می‌تواند در حد معقول، نرخ ارز را بر اساس کشور، محصول خریداری‌شده، ارز تبدیل‌شده یا حجم مبادله تغییر دهد. قابلیت‌ها پایان‌ناپذیر هستند مهم‌تر از همه هرگونه تفاوت در این نرخ‌های دیجیتال تاثیری بر بازارهای جهانی ندارد و آنچه در پلتفرم دیجیتال RMB اتفاق می‌افتد، روی همین پلتفرم باقی خواهدماند. تا این حد انعطاف‌پذیری در بازارهای سنتی ارز غیرممکن است؛ جایی که تغییرات در نرخ‌های ارز می‌تواند برای کشورها گران تمام شود؛ زیرا برقدرت خرید تاثیر می‌گذارد. در دنیای ارزهای دیجیتال، جایی که RMB دیجیتال نمی‌تواند برای دلالی در بازارهای ارزی استفاده شود، هزینه مشوق مبادله ارزخارجی نسبتا ارزان است.
هزینه نهایی هرگونه مشوق مبادله ارزخارجی برای بانک‌مرکزی را می‌توان محاسبه کرد و مستقیما با مزایای تولید، تجارت، اشتغال یا سایرمنافع‌ملی جبران‌کرد. به‌طور مشابه هزینه وام از چهاربانک بزرگ دولتی چین بسته به کشور مبدأ، محصول‌خریداری‌شده یا مصالح سیاسی قابل تنظیم است. اگرچه ممکن است احمقانه به نظربرسد، سیستمی را تصور کنید که اگر پول در بخش‌های صنعتی خاصی خرج شود یا توسط شرکت‌های چینی برای خرید کالا درخارج از کشور استفاده شود، می‌تواند در سراسر جهان فروش وام داشته باشد. ممکن‌است کسی استدلال کند که بانک‌های دولتی بزرگ امروزی می‌توانند این کار را بدون سیستم‌های دیجیتال انجام دهند. این درست است اما به وام‌های با ارزش و مبالغ بالا محدود می‌شود و نیروی کار زیادی لارم دارد.
RMB دیجیتال این سطح از سفارشی‌سازی را برای مبالغ کمتر در یک پلتفرم کاملا دیجیتالی امکان‌پذیر می‌کند. مشتریان می‌توانند در عرض چنددقیقه دریافت وام یا تصمیمات مالی را همراه با انتقال رایگان و فوری وجوه دریافت کنند، همه اینها بدون استفاده از سوئیفت، هزینه‌ها و نظارت سیستم‌بانکی سنتی است. هنگامی که سیستم‌های تجارت دیجیتال چین کامل شد، شرایط ترجیحی برای کاربران RMB دیجیتال و دسترسی به گمرک و تحویل سریع، نه گفتن را برای بسیاری دشوار می‌کند. تمرکز بر سهولت استفاده SMEها برای افزایش مشارکت آنها در بازار صادرات چین، اقدامی کاملا انقلابی است. تسهیل صادرات به این معنی است که چین نسبت به سایرکشورهایی که محصولات خود را درسراسر جهان می‌فروشند، برتری واقعی چشمگیری خواهدداشت.
با تمام احترام اینجاست که تحلیلگران سنتی ارزها اشتباه می‌کنند. آنها RMB دیجیتال را چیزی بیش از بسته‌بندی مجدد RMB فیزیکی نمی‌دانند، بدون اینکه مزایای مرتبط با اکوسیستم دیجیتال را درک کرده باشند. در عین حال نمی‌توان هیچ‌کدام از تحلیلگران را سرزنش کرد. دیدگاه آنها نسبت به پول با سال‌ها تجربه در مجموعه‌ای از قوانین ازپیش تعریف‌شده شکل گرفته و آنها فقط روی سیستممالی موجود کار کرده‌اند. موضوع این است که باید ازکریپتوکارنسی‌ها یاد گرفته باشیم که ارزهای دیجیتال از قوانین پیروی نمی‌کنند، بلکه قوانین خودشان را می‌سازند. با RMB دیجیتال و سیستم‌های تجارت مبتنی بر بلاک‌چین، چین همان کاری را که علی‌بابا با پرداخت‌موبایلی و تجارت الکترونیک کرد، انجام خواهد داد. به این معنی که آنها یوآن دیجیتال را روی پلتفرمی قرار خواهند داد که استفاده از آن را غیرقابل مقاومت می‌کند؛ اما در مقیاس بزرگ و این موضوع دسترسی به عرضه نامحدود کالاهای چینی را بدون مشکلات مرتبط با تجارت بین‌المللی امکان‌پذیر می‌کند.
تمرکز تنها بر واردکنندگان و صادرکنندگان بزرگ نخواهد بود؛ چراکه ممکن‌است از قبل قدرت مذاکره برای یک معامله بهتر را داشته باشند، بلکه مناسب است برای شرکت‌های کوچک و متوسط که از این بازار حذف شده‌اند. CBDC چین نه فقط یک ارز، بلکه یک اکوسیستم تجاری کاملا جدید را ایجاد می‌کند. دست آخر بسیاری این تحلیل را رد کرده و می‌گویند که دلار همچنان با اختلاف زیادی پیشتاز است و دستاوردهای ناچیز چین بی‌اهمیت است. با این اظهارنظر موافق می‌بودم اگر پای یک ارز دیجیتالی در میان نبود. DC/EP به خوبی می‌تواند اولین ارزی باشد که باعث ازدست‌رفتن سهم بازار دلار از زمان عرضه یورو باشد. در تجارت جهانی DC/EP می‌تواند به RMB کمک کند تا به جایگاه فوق‌العاده‌ای را کسب کند.
(DC/EP مخفف Digital Currency / Electronic Payment نام پول دیجیتال بانک مرکزی چین.) فرض کنید DC/EP می‌تواند به چین اجازه دهد تا تجارت بین‌المللی را در بازارهای جهانی انجام‌دهد. در این صورت، چین بسیاری از قوانین مالی را زیرپا می‌گذارد. مهم‌تر از همه، در توسعه بین‌المللی‌سازی RMB موفق خواهدشد بدون اینکه خود را تحت سلطه بازارهای مالی غرب قراردهد.DC/EP در حال انجام یک ترفند جدید و چشم‌گیر است. این امر جایگزین دلار در بازارهای سنتی نیست، بلکه بازاری کاملا جدید برای خود ایجاد می‌کند.
