آرزوی «ایران درودی» چه بود؟ پروژه پاریس برای «ژان کلود» تکرار میشود؟
تقدیر از نقاش ایرانی به سبک فرانسوی
سال ۱۹۶۲ ژان و کریستو کلود زوج هنرمند اتاق کوچکی در نزدیکی طاق نصرت پاریس کرایه و تصمیمشان را برای بستهبندی طاق نصرت گرفتند. با این حال این طرح و ایده به واسطه اینکه آنها فکر میکردند اجازه اجرایش را پیدا نخواهند کرد مسکوت ماند. ژان کلود سال ۲۰۰۹ درگذشت و کریستو ۹ سال بعد این اجازه را پیدا کرد رویای مشترکش را با ژان پیاده کند. قرار بود پروژه در سال ۲۰۲۰ اجرایی شود که کرونا این فرصت را از کریستو گرفت و او در مه ۲۰۲۰ درگذشت. مرگ این زوج هنرمند پایان رویای آنها نبود، دولت فرانسه تصمیم گرفت این ایده را اجرایی کند و طاق نصرت به عنوان یکی از اصلیترین جاذبههای پاریس از روز ۱۲ سپتامبر (یکشنبه، ۲۱ شهریور) تا روز ۳ اکتبر (۱۱ مهر) ۲۰۲۱، در ۲۵ مترمربع پارچه پلی پروپیلن و طناب قرمز قابل بازیافت بسته بندی شد. اقدام دولت فرانسه نه تنها بزرگداشت و احترامی برای این زوج هنرمند در تحقق آرزویشان بود، بلکه باعث شد بسیاری از دوستداران هنر از سراسر جهان، پاریس و این هنر محیطی را از نزدیک ببینند.
ایران درودی هنرمند و نقاش برجسته ایرانی هفتم آبان ماه درگذشت، او برای سالها در گفتوگوها و مصاحبههایش آرزوی آخرین خود را تاسیس موزهای برای نگهداری آثارش عنوان میکرد، موزه در زمان حیات ایران درودی متاسفانه تاسیس نشد و این هنرمند نتوانست تحقق آرزوی خود را مشاهده کند، در همین زمینه رضا دبیرینژاد کارشناس موزه به «دنیای اقتصاد» میگوید: پنج شش سال پیش بود که ایران درودی با من تماس گرفت و درباره موزه از من مشورتهایی خواست و در این زمینه یکی دو باری صحبت کردیم. به نظرم مهمترین آرزوی او شکلگیری این موزه بود، گویا با تاسیس آن تمام مسیری که تا ۸۵ سالگی طی کرده بود محقق میشد.
او با اشاره به اینکه همه هنرمندان دوست دارند کارهایشان به سرانجام برسد میافزاید: این امر به ویژه درباره هنرمند پرکاری مانند ایران درودی که جایگاه خاص خود را دارد صدق میکند. در حال حاضر برخی کارهای این هنرمند در موزههای داخلی مانند نیاوران، سعدآباد، موزههای هنرهای معاصر تهران و کرمان وجود دارند و علاقهمندان با مراجعه به این اماکن میتوانند آنها را مشاهده کنند.
هنر مدرن بخشی از تاریخ ایران است، دبیرینژاد با بیان این مطلب ادامه میدهد: متاسفانه ما نتوانستهایم جز در موزههای هنر معاصر تهران و موزه صنعتی کرمان که کلکسیونهای قابل توجهی را در خود جای دادهاند و مجموعههایی که از سر اتفاق در کاخ سعدآباد و نیاوران جمع زده، موزههای خوبی را ایجاد کنیم. به ویژه موزههایی که با موضوع شخصیتهای برجستهای مانند خانم درودی باشند. او نه تنها در هنر مدرن ایران یک نقطه عطف است بلکه میتواند الگویی برای زنان ایرانی باشد.
این کارشناس موزه میگوید: ایران درودی مجموعه ای از آثارش را گردآوری کرده بود که این مجموعه به خودی خود یک سرمایه است و نباید گذاشت از دست برود، زیرا کم پیش میآید که ما چنین سرمایههایی را به شکل حاضر و آماده داشتیم باشیم. اگر چنین مجموعههایی وجود نداشته باشد موسسان موزه باید پول زیادی را هزینه کنند تا آثار را بخرند، خوشبختانه شهرداری هزینه ای را تقبل کرده و زمینی را برای این موزه مشخص کرده و کلنگ آن را هم زده بود که امیدواریم زودتر این موزه تاسیس شود.
به گفته دبیرینژاد سرمایه هنرمندان آثارشان است و آنها نمیتوانند برای تاسیس موزه سرمایهگذاری کنند. او میگوید: نهادهای حاکمیتی و عمومی مانند شهرداریها، وزارتخانهها و .. باید این کار را انجام داده و برندهای فرهنگی را حفظ و حمایت کنند. در همین راستاست که تاسیس موزهای از کارهای ایران درودی مهم است.
این کارشناس میراث فرهنگی با ابراز امیدواری از اینکه بتوانیم موزههای هنر معاصر خود را در ایران توسعه دهیم، میافزاید: موزههای هنر معاصر و موزههای شخصیتی همانند موزه فرمانفرماییان که در باغ نگارستان دارد و ... میتواند شبکه هنر معاصر را شکل دهد. این شبکه نه تنها در جذب گردشگران خارجی موثر است بلکه توان تحول در فضای داخلی را دارد و قادر است شبکه توریسم هنری را در کشورمان ایجاد کرده و آن را رونق دهد.
او ادامه میدهد: هر جا صحبت از میراث فرهنگی میشود نگاه ما معطوف به گذشته است، گویی که ما در دوره معاصر تولیدی نداشتهایم. موزهای هنر معاصر نشاندهنده توان تولید و زایندگی فرهنگی ما در زمانه کنونی هستند و نشان میدهند ما یک فرهنگ و تمدن منقطع و تمام شده نیستیم و در عرصههای مختلف هنری حرفی برای گفتن داریم.
گفتههای این کارشناس حوزه میراث فرهنگی و موزه بیانگر اهمیت توجه به موزههای هنر معاصر و توسعه آنهاست، در زمانه ای که کشورهای مختلف جهان بر اساس رمان و شخصیتهای داستانی یا بر اساس سریالهای خود موزههایی را تاسیس کرده و شروع به جذب مخاطبان خود میکنند ما چرا موزهها را تنها عرصههایی برای نمایش آثار گذشتگان در نظر بگیریم. در واقع باید با تنوع بخشی به موزهها مخاطبان در طیفهای مختلف را جذب کرد و به این ترتیب همچنان که دبیرینژاد میگوید نشان داد فرهنگ و هنر و تمدن ایرانی در طول قرون و اعصار جریان داشته و همچنان پویایی خود را حفظ کرده است. تحقق آرزوی ایران درودی هنرمند نامآشنای ایرانی علاوه بر آنکه ادای دینی به او و بزرگداشت این نقاش برجسته است، وظیفهای بر عهده نهادهای حاکمیتی است تا از این سرمایه حفاظت کرده و آن را در معرض دید همگان بگذارند.
همچنین، باتوجه به اینکه «ایران درودی» از وجه بینالمللی در سطح جهان برخوردار است و مورد تایید و حمایت بسیاری از هنرمندان بزرگ جهانی همچون سالوادور دالی و آنتونی کوئین بوده است، ساخت موزهای برای آثار این بانوی هنرمند، منجر به ورود گردشگران خارجی بسیاری برای بازدید از این آثار هنری خواهد شد و حتی در بسیاری از بستههای سفر، بازدید از این موزه گنجانده میشود. بنابراین، ضمن گرامیداشت و حفظ آثار ایشان، تمام جهان امکان بازدید از آثار ایشان را خواهند داشت.