گزارش ۷ ماهه سازمان جهانی گردشگری؛ کشورهای توریستی از جزایر جذاب جهان جا ماندند
مقاصد کوچک توریست‌های خارجی
ورود گردشگران بین‌المللی در هفت ماه نخست سال 2021 حدود 40 درصد کمتر از سطح 7 ماهه سال 2020 ارزیابی شده و همچنین در مقایسه با سال 2019 یعنی سال پیش از همه‌گیری کرونا حدود 80 درصد کاهش یافته است. این کاهش نشان‌دهنده از دست دادن 677 میلیون توریست بین‌المللی نسبت به هفت ماه مشابه سال 2019 یا 110 میلیون نفر در مقایسه با سال 2020 است. اما به رغم شروع ضعیف در اوایل سال، گردشگری بین‌المللی در ماه‌های ژوئن و ژوئیه به ویژه در اروپا پیشرفت چشمگیری در مسیر بهبودی داشته است.
گردشگری بین‌المللی در ژوئن و ژوئیه 2021 به دلیل واکسیناسیون و بازگشایی مرزها بهبودی جزئی نشان می‌دهد. دو دلیل اصلی منجر به این پیشرفت کوچک در این دو ماه بوده است. نخست می‌توان به بازگشایی بسیاری از مقاصد برای سفرهای بین‌المللی به ویژه در قاره اروپا و آمریکا اشاره کرد و دیگر آنکه این کاهش محدودیت‌های سفر ناشی از افزایش واکسیناسیون و پیشرفت تولید واکسن کووید-19 در جهان بوده است. در واقع افزایش تعداد افراد واکسینه شده منجر به کاهش محدودیت‌های سفر، افزایش بازگشت اعتماد مصرف‌کنندگان و بازگشت تدریجی سفرهای ایمن در اروپا و دیگر نقاط جهان می‌شود. در مقابل، اکثر مقاصد در آسیا همچنان برای سفرهای غیرضروری بسته هستند. براساس داده‌های ارائه شده، ماه‌های ژوئن و ژوئیه 2021 نسبت به ماه‌های مشابه 2020 شاهد افزایش متوسطی در ورود گردشگران بین‌المللی بوده است. کشورهای جزایر کوچک در کارائیب، آفریقا، آسیا و اقیانوسیه به همراه چند مقصد کوچک اروپایی بهترین عملکرد را در ماه‌های ژوئن و ژوئیه به ثبت رسانده‌اند به‌طوری که حتی به ورود گردشگران به سطوح پیش از همه‌گیری نزدیک شده و گاهی از آن فراتر رفته‌اند. براساس این آمارها آلبانی توانست خود را به منفی 2 درصد برساند و جزایر کوچک دیگر همچون سنت مارتن با کاهش 4 درصدی، آروبا با منفی 9 درصد، جمهوری دومنیکن با منفی 13 درصد، آمنتیگوا و باربودا با منفی 14 درصد، کوراسائو با منفی 22 درصد، مونته‌نگرو با منفی 33 درصد، مالدیو با منفی 36 درصد و سیشیل با منفی 39 درصد بهترین مقاصد طی این دو ماه در مقایسه با سال 2019 بوده است. این آمار نشان می‌دهد کشورهای کوچک جزیره‌ای به مقصد اول توریست‌های خارجی تبدیل شده و تغییراتی را در وضعیت بازارهای اصلی جهان ایجاد کرده است. براساس آمار ارائه شده از سوی سازمان جهانی گردشگری، ماه ژوئیه با کاهش 67 درصدی بهتر از ژوئن با کاهش 77 درصدی عمل کرده و آن را به بهترین ماه از آوریل 2020 تاکنون تبدیل کرده است. تخمین زده می‌شود که 54 میلیون گردشگر در ماه ژوئیه از مرزها عبور کرده‌اند در حالی که این رقم در سال 2020 حدود 34 میلیون نفر بوده که البته در مقایسه با رقم 164 میلیون نفری در سال 2019 بسیار کمتر است.
البته شرایط افت و خیز در مناطق مختلف متفاوت بود و آسیا و اقیانوسیه همچنان ضعیف‌ترین نتایج را در ژانویه تا ژوئیه 2021 تجربه کرده و با کاهش 95 درصدی گردشگران ورودی در مقایسه با سال 2019 مواجه شده است. تنها سفرهای ضروری در بسیاری از مقاصد آسیایی ثبت شد، زیرا اکثر کشورها بسته بودند. پس از آن خاورمیانه با کاهش 82 درصدی دومین میزان افت بزرگ در جهان را ثبت کرده است و اروپا و آفریقا هر دو با 77 درصد کاهش و قاره آمریکا با افت 68 درصدی، کاهش کمتری را شاهد بودند. براساس گزارش‌های منطقه‌ای، اروپا و آمریکا کاهش کمتری در ورودی بین‌المللی در دو ماه ژوئن و ژوئیه البته به دلیل پشتیبانی از تقاضای درون‌منطقه‌ای داشته‌اند. چند مقصد بزرگ در این نتایج تاثیرگذار بودند و حتی برخی به سطح 80 درصدی از سال 2019 دست یافتند و در مسیر بازیابی کامل قرار گرفتند که می‌توان به مکزیک (کاهش 19 درصدی)، کرواسی (کاهش 22 درصدی)، ترکیه (کاهش 33 درصدی)، یونان (کاهش 50 درصدی) و اسپانیا (کاهش 55 درصدی) اشاره کرد.
در مناطق فرعی نیز کارائیب با رساندن خود به کاهش 52 درصدی در مقایسه با سال 2019 بهترین عملکرد را طی این دو ماه به ثبت رسانده است. سفرهای رو به رسد در ایالات متحده به مقاصد کارائیب، آمریکای مرکزی و همچنین مکزیک بسیار تاثیرگذار بوده است. کارائیب با رشد 11 درصدی و اروپای جنوبی و مدیترانه‌ای با رشد یک درصدی تنها مناطق فرعی بودند که در ژانویه تا ژوئیه 2021 نسبت به مدت مشابه خود در سال 2020 مسیر رو به رشد را ثبت کردند. اکثر مناطق فرعی در ماه ژوئیه نسبت به ماه ژوئن نتایج بهتری را شاهد بودند زیرا اروپای جنوبی و مدیترانه‌ای، آمریکای مرکزی و کارائیب در ژوئیه به کمتر از کاهش 50 درصدی رسیدند.
با وجود این، اگرچه براساس گزارش‌های ارائه شده میزان درآمدهای مقاصد گردشگری بین‌المللی در هفت ماه اول سال 2021 بسیار ضعیف بوده است، اما چند کشور در ماه‌های ژوئن و ژوئیه پیشرفت متوسطی را ثبت کردند و برخی حتی از درآمد سال 2019 پیشی گرفتند. در بین مقاصد بزرگ، مکزیک توانست تقریبا همان میزان درآمد گردشگری را به دست آورد و درآمدها در ماه ژوئن همانند سال 2019 و در ماه ژوئیه افزایش 3 درصدی را به ثبت رسانده است. درباره سفرهای خروجی نیز این امر صدق می‌کند.
در میان بازارهای بزرگ‌تر فرانسه با رساندن خود به کاهش 35 درصدی در مقایسه با سال 2019 و آمریکا با رسیدن به کاهش 49 درصدی در ژوئیه شاهد جهش قابل توجهی بودند. پرتغال و اوکراین نیز با رسیدن کاهش به زیر 35 درصد در ماه ژوئیه بهبودی چشمگیری را تجربه کردند اگرچه درآمدهای گردشگری هنوز بسیار کمتر از سطح 2019 است. رومانی جزو کشورهایی بوده که در ماه ژوئیه درآمد خود را از گردشگران برون‌شهری به سطح 2019 رسانده است. در مقابل، سفرهای داخلی به بهبود گردشگری در چند مقصد به‌ویژه در بازارهای بزرگ داخلی منجر شده است. در چین و روسیه ظرفیت صندلی هواپیماها در سفرهای داخلی فراتر از سطح 2019 بوده است. اما با این حال، بازگشت سفرهای داخلی در بسیاری از بازارها، کاهش چشمگیر گردشگری بین‌المللی را جبران نکرده است.
باید این نکته را در نظر داشته باشیم که با وجود پیشرفت نسبی نسبت به سطوح پایین سال 2020، گردشگری بین‌المللی بسیار کمتر از سطح 2019 باقی مانده است. همچنین ارزیابی‌های سازمان جهانی گردشگری در ماه سپتامبر، نتایج متفاوتی را برای دوره مه تا آگوست 2021 نشان می‌دهد. وضعیت گردشگری بین‌المللی برای ماه‌های باقی مانده از 2021 با دو سناریو همراه است. بر این اساس در سناریوی اول آغاز احیای بازار گردشگری و قرار گرفتن در مسیر بهبودی از ماه ژوئیه برآورد شده و احتمال کاهش گردشگری جهان در مقایسه با سال 2019 به 63 درصد در کل سال ارزیابی می‌شود. براساس این سناریو در ماه پایانی سال میزان کاهش به منفی 35 درصد می‌رسد. اما سناریوی دوم احیای بازار گردشگری را از ماه سپتامبر برآورد می‌کند که کاهش به مراتب بیشتری تا منفی 75 درصد در سال 2021 را لحاظ می‌کنند و در ماه پایانی سال میزان کاهش به منفی 55 درصد می‌رسد. با نگاهی به آینده، اکثر کارشناسان برآورد می‌کنند که در سال 2022 جهان به‌دلیل افزایش ناگهانی تقاضا، به‌ویژه در سه ماه دوم و سوم سال، شاهد رشد چشمگیری باشد. حدود یک‌سوم کارشناسان نیز بازگشت احتمالی را برای سال 2023 برآورد کردند که اروپا احتمالا در سال 2023 به سطح پیش از کرونا بازگردد. البته همچنان بیش از نیمی از کارشناسان بازگشت بازار گردشگری به سطح 2019 را در سال 2024 یا بعدتر می‌دانند. کارشناسان بازگشت آسیا و اقیانوسیه به سطح پیش از کرونا را بعد از سال 2024 ارزیابی می‌کنند.
