حرکت انگلیس در «بازگشایی بازار توریسم» به ۴ کشور عربی رسید
سفر «بدون مانع» در خاورمیانه
اگرچه همه‌گیری کرونا در جهان ضربه سهمگینی بر بخش گردشگری وارد کرده و بیش از ۱۰۰ میلیون شغل در جهان را در معرض خطر داده است اما تولید واکسن و توزیع سراسری آن در برخی از کشورها، امید بازگشت سفرهای بین‌المللی را افزایش داده است. همان‌طور که انگلیس پس از واکسیناسیون سراسری و واکسینه‌شدن بیش از نیمی از جمعیت خود با اعلام لیست سبز، امکان گذراندن تعطیلات تابستانی شهروندان خود در خارج از کشور را فراهم کرده است؛ برخی از کشورهای دیگر همچون یونان، کشورهایی از شرق‌آسیا و اقیانوسیه و حتی خاورمیانه با مهار نسبی کرونا و افزایش سطح واکسیناسیون ملی، شرایط برای سفرهای خارجی شهروندان خود را ایجاد کرده‌اند.
در خاورمیانه به‌ویژه کشورهای حوزه خلیج‌‌فارس که طی سال‌های اخیر به‌منظور رهایی از وابستگی به اقتصاد تک‌محصولی نفت، بر اقتصاد گردشگری تکیه کردند و به‌منظور رشد و توسعه گردشگری اقدامات گسترده‌ای در تقویت زیرساخت‌ها، تبلیغات و بازاریابی و ایجاد خدمات تفریحی و رفاهی مدرن و حتی فراتر از آن ارائه شکل متفاوتی از گردشگری خود پرداختند. قطر به‌منظور جذب گردشگر و معرفی جاذبه‌های گردشگری خود به جامعه‌جهانی میزبانی جام‌جهانی فوتبال ۲۰۲۲ را برعهده گرفت. امارات با ساخت مراکز خرید و تفریحی لوکس، گردشگری ساحلی و تجاری را برگزید و عربستان که تا دوسال اخیر تنها محدود به گردشگری مذهبی تنها در دو شهر مکه و مدینه بوده، پذیرای تمامی انواع توریسم در سراسر کشور خود و معرفی پتانسیل‌های گردشگری خود در کنار اماکن مذهبی شده است. از این‌رو، عربستان در راستای رسیدن به این هدف در سند چشم‌انداز خود تا سال ۲۰۳۰، تبدیل‌شدن عربستان به قطب گردشگری جهان را در دستور کار قرار داده است. همچنین مصر نیز اقتصاد خود را وابسته به درآمدهای گردشگری کرده و پس از گذراندن بحران‌های امنیتی داخلی و منطقه‌ای از سال ۲۰۱۸ روند رو‌به‌رشدی در جذب گردشگران خارجی داشته است. اقدامات این کشورها در جذب گردشگر منجر به رشد ۸ درصدی منطقه خاورمیانه در ورود گردشگران بین‌المللی در سال ۲۰۱۹ شده که درآمدی ۸۰ میلیارد دلاری را برای این منطقه به همراه داشته است.
همه‌گیری کرونا از سال۲۰۲۰ تاکنون خسارت‌های سهمگینی را براین منطقه وارد کرده و ورود گردشگران به این منطقه را با کاهش نزدیک به ۹۰ درصدی مواجه کرده است. عربستان از اواخر مارس ۲۰۲۰ تمامی مرزهای زمینی، هوایی و دریایی خود را برای سفرهای بین‌المللی بست و هرگونه سفر «به» و «از» عربستان‌سعودی را ممنوع کرد، حتی مراسم حج تمتع را نیز لغو کرد. اما پس از واکسیناسیون سراسری در کشور و واکسینه‌شدن نیمی از شهروندان عربستانی از ۱۷ مه (۲۷ اردیبهشت) تمامی گذرگاه‌های زمینی، دریایی و هوایی را گشود و شهروندان عربستانی نیز همانند انگلیس می‌توانند به خارج از کشور سفر کنند. البته سفر به خارج از کشور تنها برای شهروندانی که ۲ دز واکسن کرونا یا یک دز واکسن کرونا در بازه زمانی دو هفته پیش از سفر دریافت کرده‌اند و همچنین مبتلایانی که دست‌کم ۶ماه از دوره درمان آنها گذشته، امکان‌پذیر است.
همچنین ۱۳ کشور در لیست قرمز عربستان قرار دارد که نه‌تنها شهروندان عربستانی اجازه ورود به این کشورها را ندارند بلکه شهروندان غیرعربستانی این کشورها به استثنای دیپلمات‌ها و پزشکان اجازه ورود به عربستان را ندارند. همچنین گردشگران خارجی واکسینه‌شده برای ورود به عربستان نیازی به قرنطینه‌شدن ندارند و محدودیت‌های سفر به این کشور کاهش یافته است که البته انجام تست منفی کرونا تا حداکثر ۷۲ ساعت پیش از پرواز الزامی است که با توجه به پاسپورت‌های دیجیتالی تمامی اطلاعات بهداشتی و واکسینه‌شدن مسافران درج شده است.
البته پیش از عربستان نیز امارات از ژوئیه (تیر) ۲۰۲۰ اقدام به بازگشایی تدریجی مرزهای خود و احیای بازار گردشگری خود کرده است که البته سفرهای خارجی تنها محدود به شهر دبی بوده است. دبی نیز با ارائه لیست سبز ضمن اجازه سفر شهروندان خود به خارج از کشور به مسافران کشورهای لیست سبز اجازه ورود به دبی بدون قرنطینه‌شدن را داده است.
در حال‌حاضر کشورهای آفریقایی، برزیل، پاکستان، سریلانکا، هند و بنگلادش برای سفر به دبی با محدودیت مواجهند و تنها هیات دیپلماتیک و تجار امکان سفر به دبی را دارند. دبی گواهی تست منفی PCR تا ۴۸ ساعت پیش از پرواز را شرط ورود گردشگران قرار داده است که مسافران باید گواهی چاپ شده به زبان انگلیسی و عربی را همراه داشته باشند و همچنین اطلاعات در برنامه پاسپورت دیجیتال (واکسینه) آنها وارد شده باشد. البته از مسافران برخی از کشورها در بدو ورود به دبی تست مجدد گرفته می‌شود. با این وجود دبی به‌منظور جبران خسارت‌های وارده و بازیابی بازار گردشگری خود پس از بازگشایی خطوط هوایی بین‌المللی خود، اینک مراکز تفریحی خود را نیز بازگشایی کرده و تبلیغات گسترده‌ای در جهت جذب گردشگر برای یک سفر ایمن در پیش گرفته است. حتی ابوظبی دیگر ایالت امارات نیز با ارائه لیست سبز پس از یک‌سال، پذیرای گردشگران خارجی شده است.
قطر نیز به‌منظور جبران خسارت‌های وارده به‌ویژه صنعت هوایی خود که یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های هواپیمایی بین‌المللی در این کشور قرار دارد، از ژوئن ۲۰۲۰، هواپیماهای خود را به پرواز درآورد و بسیاری از پروازها و سفرهای بین‌المللی را با ارائه دستورالعمل بهداشتی برعهده دارد. البته در کنار بازگشایی مرزهای این کشورها جهت احیای بازار گردشگری بین‌المللی، کشورهای حوزه خلیج‌‌فارس هدف عمده خود برای بازیابی گردشگری را بر حوزه گردشگری داخلی قرار داده‌اند و باتوجه به بازگشت طولانی‌مدت گردشگری بین‌المللی بر روی سفرهای منطقه‌ای متمرکز شده‌اند و سفر به کشورهای حوزه خلیج‌‌فارس بیش از سایر کشورها در دستور کار قرار گرفته است. به گزارش «دنیای‌اقتصاد» مصر دیگر کشور خاورمیانه است که اقتصاد آن وابسته به درآمدهای گردشگری است که بیش از ۱۲درصد از تولید ناخالص داخلی و ۵/ ۹درصد از کل اشتغال این کشور به بخش گردشگری اختصاص دارد. درآمد مصر از بازار گردشگری در سال ۲۰۱۹ حدود ۱۳میلیارد دلار بوده که در سال ۲۰۲۰ این رقم به ۳ میلیارد دلار رسیده است. در سال گذشته مصر تنها موفق به جذب ۵/ ۳میلیون گردشگر شد درحالی‌که در سال ۲۰۱۹ این رقم ۱۳ میلیون نفر بوده است.
دولت مصر باتوجه به وارد‌آمدن خسارت سهمگین بر اقتصاد این کشور به دلیل تعطیلی سفرهای خارجی از ژوئیه ۲۰۲۰ اقدام به بازگشایی مرزهای خود و پذیرش گردشگران با ارائه پروتکل‌های تعیین‌شده کرده و هدف خود برای سال ۲۰۲۱ را بازگرداندن ۶ تا ۷ میلیارد از درآمدهای خود در بخش گردشگری قرار داده است. مصر در سه ماهه نخست ۲۰۲۱ پذیرای ۵۰۰هزار گردشگر خارجی بوده و درآمد حاصل از گردشگری طی این سه ماه بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ میلیون دلار برآورد شده است. مشاغل مصر طی سه ماه نخست روند روبه‌رو رشدی را طی کردند. در ژانویه که تنها ۲۵ درصد از مشاغل فعالیت خود را آغاز کردند در مارس به ۴۵ درصد رسید و انتظار می‌رود تا پایان سال به ۶۲ درصد برسد.
