۷ حادثه‌ای که فضاهای تاریخی جهان ۲۰۱۹ را تخریب کرد
ویرانگر ۲۰۲۰ ویترین‌های گردشگری
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» براساس تحقیقات صورت گرفته، افزایش گازهای گلخانه‌ای و بالا رفتن دمای زمین منجر به تغییرات گسترده اقلیمی در سراسر جهان شده و افزایش سطح آب دریاها، زیست در کره زمین را به تهدید تبدیل کرده است. به این ترتیب کشورها و شهرهایی که در مجاورت دریاها و اقیانوس‌ها قرار دارند در معرض خطر آب‌گرفتگی و نابودی کامل قرار گرفته‌اند. براساس پیش‌بینی‌ها، بالا آمدن سطح دریاها تا سال ۲۰۵۰ زندگی بیش از ۳۰۰ میلیون نفر از ساکنان مناطق ساحلی را که از ظرفیت‌های گسترده‌ای جهت جذب گردشگر برخوردار است، تحت تاثیر قرار خواهد داد و در صورت عدم کنترل انتشار گازهای گلخانه‌ای در سال ۲۱۰۰ حدود ۶۳۰ میلیون نفر در جهان متاثر از افزایش ۲۰۰ درصدی سطح آب دریا خواهند بود که حدود ۲۳۷ میلیون از این افراد در قاره آسیا هستند. طی ۳۰ سال آینده شماری از شهرهای بزرگ و گردشگرپذیر چون شانگهای چین، بانکوک در تایلند و بمبئی در هند، بخش اعظم اسکندریه مصر، بصره در عراق و بیش از ۲۰ میلیون از اهالی جنوب ویتنام به زیرآب خواهند رفت.
بنا بر گزارش مجله تخصصی فرهنگی «آرت نیوزپیپر» که فهرستی از مهمترین خبرهای حوزه میراث فرهنگی و تاریخی جهان در سال ۲۰۱۹ را ارائه کرده است «تغییرات اقلیمی و افزایش سطح دریاها» به‌عنوان یک نگرانی فزاینده و تهدید جدی برای بسیاری از مکان‌های تاریخی و محوطه‌های باستان‌شناسی واقع در بخش‌های ساحلی کشورهای مختلف جهان در سال ۲۰۱۹معرفی شده است. سرازیر شدن سیل در شهرهای نیواورلئان، اسکندریه، شانگهای و ونیز در سال ۲۰۱۹ آسیب و خسارت جدی بر میراث فرهنگی این شهرها وارد کرده و منجر به کاهش گردشگر به این مناطق شده است. شهر اسکندریه مصر به‌عنوان یکی از مناطق گردشگرپذیر مصر و سرشار از میراث فرهنگی در معرض جدی آب گرفتگی کامل تا ۳۰ سال آینده قرار دارد و در حال حاضر سواحل شهر اسکندریه واقع در مصر، به دلیل روند ادامه دار افزایش سطح آب دریا، در حال ناپدید شدن است.
توفان و بارندگی «لکیما» در شانگهای، به‌عنوان یکی از سه توفان قدرتمند ۲۰۱۹ و نهمین توفان عمده در چین منجر به رانش زمین و وقوع سیل از این مناطق شده که علاوه‌بر خسارت‌های مالی بیش از ۲ میلیارد دلار و تلفات بسیار منجر به لغو ۳۲۰۰ پرواز مسافربری و در نتیجه کاهش ورود گردشگر به این مناطق شده است. کلانشهر شانگهای که یکی از مراکز مهم اقتصادی چین و از قطب‌های گردشگری چین و جهان به شمار می‌رود در معرض آسیب جدی در حوزه گردشگری و میراث فرهنگی قرار گرفته و براساس پیش‌بینی‌های انجام شده در صورت عدم کنترل انتشار گازهای گلخانه‌ای طی ۵۰ سال آینده این شهر به‌طور کامل به زیرآب رفته و نابود می‌شود.
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» نیواورلئان -واقع در ایالت لوئیزیانا آمریکا- که بعد از گذراندن توفند -تندباد دریایی- «کاترینا» -یکی از فاجعه‌بارترین بلایای طبیعی آمریکا در سال ۲۰۰۵ و سیل‌گرفتگی بیش از ۸۰ درصد و کشته شدن ۱۸۰۰ نفر و خسارت بیش از ۱۵۰ میلیارد دلار- طی چند سال اخیر به یکی از مناطق پرگردشگر آمریکا تبدیل شده بود، در سال ۲۰۱۷ حدود ۱۰ میلیون گردشگر را به خود جذب کرد. اما در سال ۲۰۱۹، توفند «بری» به‌عنوان یکی از قوی‌ترین توفندهای گرمسیری به نیواورلئان رسید و آب‌گرفتگی و قطعی برق گسترده را در این شهر به همراه داشت و تهدیدها و نگرانی‌های جدی در جهت وقوع سیل و به زیرآب رفتن شهر همانند سال ۲۰۰۵ وجود داشت. این توفند آسیب و خسارت‌های بسیاری به مناطق گردشگری و میراث فرهنگی این شهر وارد کرد و لغو تمامی پروازهای داخلی و خارجی و تخلیه هزاران نفر از خانه‌هایشان و قطع برق ده‌ها هزار نفر و آماده‌باش نیروهای امداد و نجات را به همراه داشت. براساس پیش‌بینی متخصصان در حوزه اقلیمی اگر سطح آب دریا در نیواورلئان ۹۱ سانتی‌متر افزایش یابد حدود یک سوم از جمعیت این شهر به زیرآب خواهد رفت و همچنین براساس انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال ۲۱۰۰ نیواورلئان به طور کامل به زیرآب خواهد رفت.
در ماه نوامبر، با توجه به تغییرات اقلیمی و بالا آمدن سطح آب شهر ونیز با بدترین سیلاب بعد از سال ۱۹۶۶ روبه‌رو شد که حدود یک میلیارد یورو خسارت به همراه داشت و مهمترین آثار تاریخی و هنری این شهر به زیرآب رفت و تعداد گردشگران آن با کاهش چشمگیری مواجه شد. این باران سیل‌آسا همچنین موجب تعطیلی بخش عمده‌ای از مناطق تاریخی و گردشگری این شهر از جمله موزه تاریخی «داگز» و میدان و کلیسای جامع سن‌مارکوس شده است. ونیز که از ابتدا روی یک سری کانال ساخته شده، همه ساله ۲/ ۰ سانتی‌متر بیشتر در آب فرو می‌رود. شهرداری ونیز برای نجات این شهر از غرق شدن، دست به ساختن یک سیل بند بزرگ زده است که درسال ۲۰۲۲ به اتمام خواهد رسید.
شورای بین‌المللی ابنیه و محوطه‌ها (ICOMOS) که در ورشو مستقر است با انتشار گزارشی به اهمیت سیاست‌گذاری در میراث فرهنگی با توجه به تغییرات اقلیمی پرداخته است. ایکوموس سازمان جدیدی با عنوان شبکه «اقلیم به مثابه میراث» تاسیس کرده است که در ماه اکتبر به منظور ارتقای این بخش مذاکرات گسترده بین‌المللی در حوزه تغییرات اقلیمی را با مشارکت باستان‌شناسان، معماران، محققان و سیاست‌مداران برگزار کرده است. طی تفاهم‌نامه‌هایی در این شبکه فرهنگ را عاملی مهم در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، حمایت از میراث تاریخی و برنامه‌ریزی برای کمک به جوامع اجتناب ناپذیر از حوادث معرفی کرده است.
از دیگر وقایع مهم حوزه میراثی در سال ۲۰۱۹ از دیدگاه آرت نیوزپیپر تهدیدات توسعه شهری در مناطق تاریخی است. شکل تهاجمی توسعه شهری همچنان به‌عنوان یک تهدید جدی برای محوطه‌های تاریخی و آثار باستانی سراسر جهان محسوب می‌شود؛ به‌طوری‌که «صندوق جهانی بناها و آثار تاریخی» تعدادی از بناها را در «فهرست مراقبت» سال ۲۰۲۰ منتشر کرده است. از بارزترین اماکن تاریخی در این فهرست، دره مقدس «اینکاها» مابین کوسکو و ماچوپیچو در پرو است که به‌دلیل برنامه ساخت یک فرودگاه در نزدیکی ویرانه‌های قرن پانزدهمی اینکا در خطر نابودی قرار دارد. مجله تخصصی فرهنگی «آرت نیوزپیپر» به آتش‌سوزی کلیسای جامع نوتردام در پاریس نیز اشاره کرده است و بی‌شک این رویداد را می‌توان برجسته‌ترین خبر حوزه میراث سال ۲۰۱۹ به شمار آورد که در ماه آوریل رخ داد. اگرچه سقف و ساختار این بنای ۸۰۰ ساله به‌عنوان نماد فرانسه و فرهنگ اروپا در حین آتش‌سوزی به شدت آسیب دید، اما بخش اعظم آثار مذهبی و هنری این کلیسا در جریان آتش سوزی نجات یافت. رئیس‌جمهور فرانسه «امانوئل مکرون» زمان بازسازی این بنای تاریخی را ۵ سال تعیین کرد که با اعتراض ۱۱۰۰ متخصص در حوزه مرمت و بازسازی این کلیسا به مدت زمان تعیین شده مواجه شد که معتقدند بازسازی این کلیسا به مدت ۵ سال امکان‌پذیر نیست.
قانون‌گذاران فرانسه به تاسیس مؤسسه نظارت بر مراحل بازسازی و مرمت کلیسای نوتردام، رای دادند اما در نحوه بازسازی این بنای تاریخی اختلاف‌نظرهای بسیاری وجود دارد. برای مثال، با توجه به اینکه سقف این کلیسا از چوب درختان متعلق به قرن سیزدهم و دوازدهم ساخته شده بود، اختلاف‌نظرات گوناگونی مبنی‌بر اینکه باید با چوب‌هایی با همان قدمت بازسازی شود یا اینکه از مواد امروزی همچون آهن یا بتن برای این کار استفاده شود، وجود دارد. البته پس از آنکه دولت یک رقابت طراحی برای مرمت مناره قرن نوزدهمی این کلیسا معین کرد، بسیاری از کارشناسان مرمت و بازسازی از جمله معمار ارشد مسوول بازسازی این کلیسا اعلام کردند این مناره باید دقیقا مشابه نسخه پیشین ساخته شود.
این مجله همچنین معضل فروش آثار باستانی در سال ۲۰۱۹ را موردتوجه قرار داده که فعالان حوزه میراث فرهنگی نیز به فعالیت‌های غیرقانونی در فروش آثار باستانی در فیس‌بوک در مناطق درگیر جنگ خاورمیانه اعتراض کردند. براساس نتایج تحقیقات درباره قاچاق آثار باستانی، ۹۵ گروه عرب‌زبان فیس‌بوک به خرید و فروش غیرقانونی آثار باستانی مشغول هستند. بعد از اعلام این نتایج، فیس‌بوک ۴۹ گروه را مسدود کرد. از اقدات مهم دیگر در سال ۲۰۱۹ امضای توافقنامه همکاری نمایندگان موزه ایالتی آرمیتاژ و آکادمی علوم روسیه و اداره کل آثار باستانی سوریه در دمشق برای بازگرداندن و مرمت و حفاظت شهر باستانی پالمیرا بود که با حملات داعش در این شهر بخش اعظم معابد، مقبره‌ها، برج‌ها و سایر آثار باارزش تخریب شده بودند.
