چگونگی ارزآوری از طریق گردشگری (بخش سوم و پایانی)
اثر سوء نبود زیرساخت‌های توریستی
اینک در بخش پایانی به بررسی مانع پنجم، کمبود زیرساخت‌های استاندارد و مدرن بر ترغیب گردشگران به ورود به کشور و اهمیت تبلیغات در گردشگری اشاره خواهیم کرد. زیرساخت‌های گردشگری پایه و اساس توسعه گردشگری و ابزاری برای به‌کارگیری و استفاده از منابع موجود در یک مقصد گردشگری هستند. این زیرساخت‌ها سطح وسیعی از خدمات را شامل می‌شوند و وظیفه اصلی آنها برطرف کردن نیازهای گردشگران و افزایش سطح رضایتمندی آنان در طول مدت زمان اقامت در مقصد گردشگری است.
امروزه اعتقاد بسیاری از کارشناسان زبده گردشگری براین است که در آینده، توسعه گردشگری ارتباط مستقیمی با میزان سرمایه‌گذاری و مدرن‌سازی زیرساخت‌ها دارد. به‌علاوه، زیرساخت‌ها نقش انکارناپذیری در رقابت میان مقصدهای گردشگری ایفا می‌کنند. به‌ویژه برای کشورهای واقع در همسایگی یکدیگر یا کشورهای حاضر در یک منطقه جغرافیایی که با توسعه و تجهیز زیرساخت‌های گردشگری خود سعی برجذب شمار بیشتری از گردشگران بین‌المللی دارند. دسته‌بندی‌های گوناگونی برای انواع زیرساخت‌های گردشگری ارائه شده، اما متون علمی گردشگری معمولا اینگونه زیرساخت‌ها را به چهاربخش عمده تقسیم می‌کنند: زیرساخت‌های فیزیکی ؛ زیرساخت‌های فرهنگی؛زیرساخت‌های خدماتی؛زیرساخت‌های دولتی. برای حرکت در مسیر توسعه پایدار گردشگری توجه به تمامی این زیرساخت‌ها و توسعه متوازن آنها اهمیتی حیاتی دارد. حال با نگاهی اجمالی به طیف وسیعی از زیرساخت‌های مورد نیاز گردشگری در یک کشور و همچنین دخیل بودن بسیاری از دیگر صنایع و خدمات در روند توسعه زیرساخت‌های گردشگری، به‌پیچیدگی‌های موجود در این مسیر پی می‌بریم.
بنابراین آنچه در این بین اهمیت پیدا می‌کند نقش پررنگ دولت‌ها در برنامه‌ریزی برای تعیین مالکیت، شرح وظایف و میزان سرمایه‌گذاری و مشارکت در فرآیند توسعه زیرساخت‌ها است. در اغلب کشورها بخش خصوصی نقش مهمی در سرمایه‌گذاری روی زیرساخت‌های گردشگری ایفا می‌کند؛ تا جایی که به‌طور میانگین ۷۸درصد از کل سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه گردشگری از طریق این بخش انجام می‌شود. صرف‌نظر از برخی زیرساخت‌ها همچون حمل‌و‌نقل و ارتباطات که معمولا تحت مالکیت دولت‌ها قرار دارند، در سایر موارد می‌توان از پتانسیل بخش خصوصی برای تسریع در پیشبرد اهداف توسعه گردشگری بهره برد. باید توجه داشت که افزایش سطح توسعه زیرساخت‌ها می‌تواند منجر به افزایش کارآمدی تولید و توزیع خدمات گردشگری شود و در نتیجه افزایش عرضه خدمات گردشگری در مناطق مختلف به‌ویژه مناطق دوردست را به‌دنبال داشته باشد؛ امری که درنهایت سبب توزیع بیشتر درآمد گردشگری در یک کشور، تمرکززدایی و افزایش میزان اشتغال می‌شود.
از سوی دیگر، همان‌گونه که اشاره شد، امروزه میان بسیاری از کشورها رقابت سختی برای جذب گردشگران وجود دارد. یکی از عناصر بسیار ضروری برای معرفی یک مقصد گردشگری و ترغیب گردشگران، استفاده بهینه از ابزارهای تبلیغاتی است. تبلیغات گردشگری نیز نیازمند صرف هزینه‌های کلان و توانایی برقراری ارتباط با شبکه‌های قدرتمند اطلاع‌رسانی و رسانه‌ای برون‌مرزی است. از آنجا که این‌کار خارج از توان بخش خصوصی است، معمولا دولت‌ها بنابر سیاست‌های مشخص و از پیش تعریف‌شده که در راستای منافع کلی صنعت گردشگری کشور است، مسوولیت این امر را به‌عهده می‌گیرند. متاسفانه در طول چند سال اخیر بسیاری از کشورهای غربی که دارای رسانه‌های پرنفوذ و قدرتمند در سطح بین‌المللی هستند، تبلیغات منفی بسیاری علیه کشورمان به‌راه انداخته‌اند که خواه ناخواه بر نگاه گردشگران خارجی نسبت به ایران تاثیر منفی داشته و خسارت‌های فراوانی به صنعت گردشگری کشور وارد آورده است. درچنین شرایطی نیاز است با استفاده بهینه از فرصت‌های تبلیغاتی، نهایت تلاش برای تصحیح نگاه مخاطبان بین‌المللی نسبت به ایران صورت پذیرد؛ امری که شوربختانه دربسیاری موارد از آن غافل بودیم و درنتیجه، عرصه رقابت گردشگری را به کشورهای همسایه واگذار کردیم.
به‌عنوان یک نمونه، در طول جام‌جهانی فوتبال در روسیه، بسیاری از کشورهای حاضر در رقابت‌ها از این فرصت برای تبلیغ صنعت گردشگری خود، به‌ویژه از طریق انجام تبلیغات تلویزیونی، سود بردند. مسوولان و تصمیم‌گیرندگان سطوح کلان گردشگری کشور هم می‌توانند با توجه به اهمیت مقوله تبلیغات و درنظر گرفتن شرایط و مصالح گردشگری کشور از طریق ابزارها و رسانه‌های برون‌مرزی اقدام به تبلیغ فرصت‌ها و جاذبه‌های گردشگری کشور کنند. در مجموع، آنچه بیش از هرچیز موجب سردرگمی صنعت گردشگری کشور و فعالان این عرصه می‌شود نبود یک برنامه جامع توسعه گردشگری است. طبیعی است بدون وجود چنین برنامه‌ای امکان برنامه‌ریزی، سرمایه‌گذاری و مشارکت بخش خصوصی به‌عنوان موتور محرک توسعه گردشگری امکان‌پذیر نیست. امید است سرانجام با نهایی‌سازی و انتشار سند راهبردی توسعه گردشگری در ایران ازسوی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، چراغ مسیر توسعه گردشگری ایران روشن شود.
ارسال نظر