فلسفه انتخاب شعار سالانه

«گردشگری و تحولات دیجیتالی» عنوانی است که برای روز جهانی گردشگری در سال ۲۰۱۸ میلادی برگزیده شده است. از جمله دیگر عناوینی که طی ۳۸ سال گذشته برای چنین روزی انتخاب شده بود می‌توان به «گردشگری و صلح»، «گردشگری و انرژی پایدار»، «گردشگری و توسعه اجتماعی»، «گردشگری و آب» و «گردشگری پایدار؛ابزاری برای توسعه» اشاره کرد. با نگاهی به‌عنوان‌ها یا شعارهای انتخاب‌شده، بیش از پیش به گستردگی حوزه تاثیرات و نقش گردشگری پی می‌بریم. علت اصلی این موضوع را می‌توان به رشد منظم گردشگری بین‌المللی در بیش از ۶دهه گذشته نسبت داد. رشد طبقه متوسط، ارزانی حمل‌و‌نقل (به‌ویژه حمل و نقل هوایی)، به‌رسمیت شناختن حقوق کارگران و قائل شدن حق فراغت و تعطیلات بیشتر برای افراد شاغل سبب‌شده ۱۰درصد از تولید ناخالص جهانی نیز به گردشگری اختصاص یابد و از هر ۱۰ نفر یک نفر در صنعت گردشگری مشغول به‌فعالیت باشد. همچنین رشد گردشگری در این سال‌ها به‌رغم چالش‌هایی مانند بحران‌های اقتصادی، بلایای طبیعی و شیوع بیماری‌های واگیردار همچنان ادامه داشته و پیش‌بینی می‌شود که این صنعت تا سال ۲۰۳۰ میلادی با رشد میانگین ۳درصد به توسعه خود ادامه دهد.

اما چرا امسال بر ارتباط میان تکنولوژی و گردشگری تاکید شده است؟ نیک می‌دانیم پیشرفت‌های دیجیتالی شیوه ارتباط و اطلاع‌رسانی و رفتار بشر را متحول ساخته و موجب رشد خلاقیت و ارتقای سطح پایداری فعالیت‌ها شده است. امروزه مردم و کسب‌و‌کارها در زمینه برقراری ارتباط، داد و ستد مالی و تبادل اطلاعات به‌نحوی عمل می‌کنند که پیش‌تر تصور آن نمی‌رفت. ترکیب برنامه‌ها و ابزارهای دیجیتالی، ظهور شبکه‌های اجتماعی، سیستم‌های موقعیت‌یاب و استفاده از داده‌ها و هوش مصنوعی، شیوه مصرف، تبادل اطلاعات و تجربیات مردم را متحول ساخته است. از سویی گردشگران نیز زمان خود را به‌گونه‌ای متفاوت از آنچه در گذشته شاهد بودیم سپری می‌کنند و اغلب درپی تجربیات متفاوت هستند تا اینکه فقط از یک مکان یا جاذبه‌ای دیدن کنند. تغییر و تحول در انتظارات و تمایلات گردشگران، بخش گردشگری را ناچار کرده تا در جهت جلب رضایت مشتریان، مدل‌های عملیاتی و شیوه‌های مرسوم تجارت خود را مورد بازبینی مجدد قرار دهد.

این امر ضمن بروز نوآوری‌هایی در زمینه تجارت گردشگری، فرصت‌های بیشتری برای بازاریابی گردشگری، عرضه محصولات و خدمات و همچنین ورود به عرصه کسب‌و‌کار گردشگری فراهم آورده است. تحولات اساسی در مقوله تکنولوژی همچنین به این معناست که دست‌اندرکاران گردشگری برای باقی ماندن در چرخه رقابت باید خلاقیت بیشتری بروز دهند و از امکانات تکنولوژیکی به‌روز استفاده کنند.  در همین راستا دربیانیه اخیر سازمان جهانی گردشگری درباره لزوم توجه به فناوری‌های دیجیتال آمده است: «اگر همچنان خواهان رشد گردشگری بر مبنای اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد هستیم، باید درک بهتری از اثرات فزاینده تکنولوژی بر اقتصاد، جامعه و محیط‌زیست داشته باشیم.» در ادامه این بیانیه ذکر شده است که «بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته در عرصه گردشگری می‌تواند موجب بهبود وضعیت کسب‌و‌کارهای گردشگری، رفع موانع موجود، تقویت بنیه جوامع محلی، مدیریت بهینه منابع و دیگر اهداف مهم توسعه شود.»

این سازمان همچنین با تاکید بر توجه بیشتر بخش‌های خصوصی و دولتی گردشگری به فرصت‌هایی که پیشرفت تکنولوژی در اختیار گردشگران قرار می‌دهد، به آنها پیشنهاد می‌کند تا در زمینه‌هایی همچون: معیارها و روش‌های تحلیل داده و محاسبه آنها، هوش مصنوعی و بسترهای دیجیتالی سرمایه‌گذاری بیشتری انجام دهند. علاوه براینکه به دست‌اندرکاران و فعالان گردشگری یادآوری می‌کند که بهره‌گیری از فناوری‌های روزآمد باید در راستای حداکثرسازی اثرات مثبت اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی گردشگری باشد. از آنجا که استفاده بهینه از امکانات و فرصت‌های تکنولوژیکی می‌تواند موجب ایجاد مشاغل بیشتر در مقصدهای گردشگری شود و به حفظ روند پایداری کمک کند، سازمان جهانی گردشگری دولت‌ها را تشویق می‌کند از طریق وضع سیاست‌های لازم و اختصاص بودجه، حمایت‌های لازم را از توسعه دیجیتال در عرصه گردشگری به‌عمل آورند.

mohammadreza.gohari@hotmail.com