در نشست هفته میراث فرهنگی اعلام شد
مختصات رشد موزه‌داری خصوصی
از سوی دیگر، درحالی که همچنان شاهد بی‌مهری و عدم استقبال مسوولان و مردم از موزه‌ها هستیم، محمدحسن طالبیان مخالف این موضوع است و می‌گوید: «در سال ۹۷ اداره‌کل امور موزه‌ها تلاش خواهد کرد که این رویکرد انتقال فرهنگ در راستای توسعه پایدار و گسترش و فراگیری موضوع ایجاد موزه را به‌صورت جدی دنبال کند. بر همین اساس مشارکت بخش خصوصی می‌تواند به توسعه موزه‌ها کمک کند. در یکی دو سال اخیر شاهد نتایج خوب این مشارکت بودیم.» با این‌همه، این صحبت‌ها در حالی در نشست روز جهانی موزه و گرامیداشت هفته میراث‌فرهنگی مطرح شد که همچنان شاهد شرایط نامطلوب بسیاری از موزه‌ها هستیم؛ از عدم تجهیز موزه‌ها به سیستم الکترونیکی، کمبود اعتبارات، کمبود نیروی حفاظتی و کمبود خلاقیت گرفته تا نبود راهنما، نحوه چیدمان و ضعف نمایشی، فضا و معماری نامناسب داخلی. با این وجود مسوولان ذی‌ربط همچنان نوید روزهای خوش موزه‌ها را می‌دهند و می‌گویند شرایط کنونی موزه‌ها از سال‌های دور بهتر بوده و استقبال از موزه‌ها نیز قابل قبول است.
دعوت ایکوم به رویکرد نوین در موزه‌ها
در عین حال، شعار امسال ایکوم برای روز جهانی موزه‌ها، «ارتباط خلاق و نوین موزه‌ها، رویکردهای جدید، مخاطبان جدی» است. طالبیان در نشست روز گذشته با اشاره به این شعار گفت: «شعار امسال بحث مفهومی به‌دنبال دارد. موزه‌ها مکان‌های آموزشی، پژوهشی و نهادهای فرهنگی مهم جامعه هستند و ارتباطات خلاق و نوآورانه می‌تواند پیوند موزه‌ها را با جامعه بیشتر کند.» بر همین اساس معاون میراث فرهنگی خبر از ۸۸۰ پروژه مشارکتی در مرمت و موزه خصوصی داد و تصریح کرد: «۸۸۰ پروژه مشارکتی در مرمت و موزه خصوصی با جزئیات به سازمان برنامه‌وبودجه ارائه شده است و با احتساب سایر پروژه‌های میراثی امسال حدود ۲هزار پروژه اجرایی می‌شود.» او با تاکید بر بهبود وضعیت ایجاد موزه خاطرنشان کرد: «سال گذشته هر هفته یک موزه ایجاد شد و پیش‌بینی می‌شود در سال ۹۷ هر پنج روز یک موزه ایجاد شود. تقریبا به هر استانی که سفر کرده‌ام تعدادی از مردم آن استان آمادگی خود را برای راه‌اندازی موزه‌های خصوصی اعلام کردند و پیش‌بینی می‌شود این رویکرد در ادامه سال ۹۷ بیشتر شود.»
معاون میراث‌فرهنگی همچنین از ۲۵۱ موزه‌ای سخن گفت که زیر نظر این سازمان مشغول به فعالیت هستند: «در بحث اموال فرهنگی کار ویژه‌ای انجام خواهد شد، حدود ۲۵۱ موزه به میراث‌فرهنگی وابسته است. تقریبا تصاویر، اطلاعات و شناسنامه اکثر اشیای این موزه‌ها در سامانه قرار گرفته است. باید سایر دستگاه‌ها را نیز ترغیب کرد که اموال فرهنگی خود را در این سامانه قرار دهند.» طالبیان در ادامه به تاکید رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در زمینه بهبود وضعیت بخش نرم‌افزاری موزه‌ها اشاره و تصریح کرد: «بنا به تاکید رئیس سازمان میراث‌فرهنگی قرار شد امسال بخش نرم‌افزاری موزه‌ها در کنار کارهای سخت‌افزاری در اولویت قرار گیرد. استفاده از تکنولوژی و خدمات الکترونیکی اعم از بلیت‌فروشی و سایر خدمات، جزو تکالیف اصلی اداره‌کل موزه‌ها است و باید این مساله را در اولویت قرار دهد. به‌ویژه با توجه به شعار امسال برای داشتن مخاطب‌های جدید باید از این ظرفیت کمک گرفت.»
کمک بلاعوض به موزه‌های خصوصی
محمدرضا کارگر، مدیرکل امور موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی‌تاریخی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نیز در پاسخ به سوال «دنیای اقتصاد»در زمینه فعالیت موزه‌های بخش خصوصی گفت: «شعار و برنامه‌های سازمان همیشه بر این پایه و اساس بوده که میراث‌فرهنگی باید توسط همه مردم حفظ شود. با توجه به همین موضوع در کشور، علاقه‌مندانی داشته‌ایم که در طول سال‌ها و نسل در نسل اقدام به جمع‌آوری آثار با ارزش که بخشی از میراث‌فرهنگی کشور است، کرده‌اند.» اما نکته‌ای که کارگر به آن تاکید کرد درباره عدم اعتماد این اشخاص جهت اعلام این داشته‌های باارزش‌شان بود. او توضیح داد: «همیشه این افراد از اعلام این دارایی‌ها به دولت واهمه داشته‌اند؛ چون نگرانند دولت روی آنها دست بگذارد.»
به گفته مدیرکل امور موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی‌تاریخی سازمان با توجه به برگزاری جلسات گوناگون بسیاری از این مجموعه‌داران اعتمادشان جلب شده و علاقه‌مند به ایجاد موزه خصوصی هستند: «ما با مذاکرات بسیار زیاد توانستیم این اطمینان را ایجاد کنیم که نه تنها دولت به این آثار کاری ندارد بلکه جهت ایجاد موزه به صاحبان این آثار کمک بلاعوض هم خواهدکرد. تمام ویترین‌ها، نورپردازی‌ها، سیستم‌های مداربسته و... به صورت رایگان براساس بودجه‌ای که به استان داده می‌شود تامین خواهدشد و در اختیار موزه خصوصی قرار می‌گیرد. حتی آنها می‌توانند از تعرفه آب، برق، گاز فرهنگی استفاده کنند که بسیار به آنها کمک خواهدکرد.» کارگر علاوه‌بر این امکانات به ایجاد کافی‌شاپ، رستوران، فروشگاه و... هم اشاره کرد که صاحب موزه خصوصی در کنار بلیت‌فروشی می‌تواند از آن بهره برد.
برهمین اساس او از رشد۱۲۰ درصدی در ایجاد موزه‌های خصوصی در سال ۹۶ نسبت به سال گذشته‌اش خبر داد و گفت: «در حال حاضر نزدیک به ۶۴ موزه خصوصی فعال در کشور داریم و پیش‌بینی می‌کنیم تا سال آینده این موزه‌ها به ۱۰۰ مورد برسد. به این ترتیب رشد این موزه‌ها نسبت به رشد موزه‌های دولتی دو برابر است.» مدیرکل امور موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی‌تاریخی سازمان در ادامه صحبت‌هایش با بیان مثالی جهانی، یادآور شد: «چین در افق دوردست خود اعلام کرده برای هر ۲۵۰هزار نفر در آینده یک موزه داشته‌باشیم. ما ۶۵۰ موزه در کشور داریم و این یعنی برای هر ۱۲۵هزار نفر یک موزه در کشور داریم.» او در نهایت بازسازی موزه ایران باستان را یکی از پروژه‌های مهم در سال ۹۷ عنوان کرد و گفت: «پس از ۸۰ سال این موزه با استانداردهای جهانی کاملا بازسازی می‌شود.»
اولویت‌های احیا
هادی احمدی، سرپرست دفتر حفظ و احیا بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی نیز در جواب سوال خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» درباره اینکه آیا بناهایی که به صندوق احیای بناهای تاریخی جهت احیا واگذار می‌شود از کانال سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری می‌گذرد، گفت: «برای احیای کاربری یک بنا ابتدا باید تشخیص داده‌شود که آیا آن بنا امکان واگذاری دارد و می‌تواند کارآیی دیگری داشته‌باشد یا خیر؛ این امر از سوی معاونت سازمان میراث‌فرهنگی صورت می‌گیرد و یک امر حاکمیتی است. طی این فرآیند است که بنایی جهت تغییر کاربری به صندوق احیای بنا واگذار می‌شود.» به گفته وی، صندوق احیا می‌تواند در زمینه آنکه بنا چه کارآیی داشته‌باشد نیز تصمیم‌گیری کند؛ اما باز هم نقش نظارتی حاکمیتی این معاونت هیچ‌گاه حذف نمی‌شود.» سرپرست دفتر حفظ و احیای بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی در زمینه اولویت‌هایی که جهت احیای بنا در نظر گرفته می‌شود نیز توضیح داد: «اولویت برای احیای بنا با محل‌هایی است که تغییر کاربری‌اش بر روی ایستایی و عمر بنا مغایرت نداشته‌باشد؛ چون برخی از بناها هستند که صرفا باید مانند موزه از آنها نگهداری شود و طبیعتا هرگز اولویت نیستند و خط قرمزمان جهت تغییر کاربری‌اند اما یکسری بناها هستند که در کمیته‌های مربوط تشخیص داده‌می‌شود که می‌تواند کاربری‌های خاص دیگری هم را داشته‌باشد؛ بدون آنکه حیات بنا به خطر بیفتد.»
ارسال نظر