همین چند ماه پیش بود که رئیس سازمان برنامه و بودجه و سخنگوی دولت نیز در پی انتشار لایحه بودجه سال ۹۷ که از افزایش ۳ برابری نرخ عوارض خروج از کشور خبر می‌داد، با اظهارنظر مشابهی از این افزایش تعرفه دفاع کرد. محمدباقر نوبخت در آن زمان با به‌کار بردن کنایه «دارندگی و برازندگی» خاطرنشان کرد: «افرادی که به کشورهای خارجی می‌روند باید یک مقدار هم به گردشگری کشور خودشان کمک کنند.»

همچنین در اظهار نظر مشابهی محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور، نیز پس از اتخاذ سیاست‌های جدید ارزی اظهار کرده بود: «کسانی که عادت کرده‌اند تمام تعطیلاتشان را به خارج بروند، خب نروند. نمی‌خواهم بگویم نروند؛ می‌خواهم بگویم وقتی کسی می‌خواهد از ارز همه ملت ایران اینچنین استفاده کند، ما باید قوانینی بگذاریم که این ارز به همگان تعلق پیدا کند.» فارغ از درست یا نادرست بودن این سیاست‌ها جهت کنترل بازار ارز و میزان اثرگذاری آنان بر میزان سفر گردشگران ایرانی به‌خارج از کشور، یک نکته قابل تامل است که به‌نظر می‌رسد مسوولان دولتی عمیقا به آن بی‌توجهند؛ بنا بر تمام استانداردهای جهانی حق سفر به هر مقصدی، چه در داخل و چه در خارج از کشور، از حقوق اولیه بشر محسوب می‌شود و نقشی اساسی در سلامت روانی فردی و جمعی مردم در یک جامعه دارد.

۳ میلیون از ۸۵میلیون!

در همین خصوص نیز رئیس هیات مدیره انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی به صحبت‌های رئیس‌کل بانک مرکزی در مورد میزان سفر خارجی‌ ایرانی‌ها واکنش نشان داد و آن را بهانه‌گیری خواند. حرمت‌الله رفیعی در گفت‌وگو با «چمدان» اظهار کرد: «آمار گردشگران خروجی کشور در سال ۵/  ۸ تا ۹ میلیون نفر است که ۴ میلیون نفر از آنها زائر امام حسین(ع) هستند و در روز اربعین از کشور خارج می‌شوند. حدود یک میلیون نفر نیز در طول سال برای زیارت به عراق می‌روند که ارز چندانی از کشور خارج نمی‌کنند.» وی افزود: «گروه دیگر نیز بازرگانان و اشخاص دولتی و غیردولتی هستند که برای ماموریت‌های کاری به سفر می‌روند و تعداد آنها نیز حدود یک میلیون نفر است؛ در نتیجه در جامعه ۸۵ میلیون نفری ۳ میلیون نفر در سال سفر تفریحی خارج از کشور می‌روند. آیا این از نظر رئیس بانک مرکزی بیش از حد معمول است؟» رفیعی تصریح کرد: «این میزان سفر نه تنها بیش از حد معمول نیست، بلکه حداقلی است و این مساله در مقایسه با آمار دیگر کشورها، حتی آمار کشورهای همسایه خودمان نیز به طور واضح مشهود است.

دولت‌ها در جهان بودجه‌ای را برای سفر مردم جهت بهبود وضعیت روحی و جسمی آنان در نظر می‌گیرند و بنابراین باید گفت که این‌گونه اظهارنظرها بیشتر بهانه‌گیری است.» به گزارش «دنیای اقتصاد»، صاحب‌نظران باور دارند دولت در صورتی که مصر است تراز منفی و نامطلوب گردشگری کشور را اصلاح کند، باید سعی کند گردشگران خارجی بیشتری را به کشور جذب کند و جلوی سفرهای خارجی مردم را نگیرد. کارشناسان بارها تصریح کرده‌اند که اتخاذ چنین سیاست‌هایی، همان‌گونه که آمار و تجربه‌های پیشین نیز تایید می‌کنند، از سفرهای خارجی مردم نخواهد کاست و تنها به نارضایتی‌های عمومی دامن خواهد زد. بنابراین جهت مثبت کردن تراز گردشگری و ارزآور بودن خالص تراز این صنعت در کشور، نباید سیاست‌های سلبی اتخاذ کرد و باید با توسعه زیرساخت‌ها، ارائه بسته‌های متنوع سفر، معرفی مقاصد جدید و بازاریابی مناسب از ظرفیت‌های گردشگری کشور در بازارهای بین‌المللی، در کنار جذب گردشگر از خارج از کشور، مقاصد داخلی را نیز برای گردشگران ایرانی جذاب‌تر کرد و رقابت‌پذیری آنان را با مقاصد پرطرفدار خارجی بهبود بخشید.