کدام بازار سهم اصلی در کاهش ضایعات مواد خوراکی دارد؛ نقشه جهان چه میگوید؟
غذا پس از توریسم سبز
بر این اساس، «نقشه راه» مبتنی بر توصیههای سازمان جهانی گردشگری برای گذار به اقتصاد سفر و گردشگری سبز است. همچنین از انتقال به سمت غذای پایدار حمایت میکند. براساس دستورالعملهای توسعه گردشگری غذا که توسط UNWTO و مرکز آشپزی باسک منتشر شده است در یک چارچوب ثابت مواد غذایی هرگز تبدیل به ضایعات نمیشوند. علاوه بر این، با تاکید بر اهمیت کاهش انتشار گازهای گلخانهای مرتبط با ضایعات مواد غذایی، از اجرای بیانیه گلاسکو در مورد اقدام آب و هوا در گردشگری حمایت میکند.
هدف نقشه راه جهانی برای کاهش ضایعات غذایی در بخش گردشگری، تسریع در جذب استراتژیهای کاهش ضایعات غذایی توسط ذینفعان گردشگری است. همچنین، افزایش آگاهی در میان ذینفعان گردشگری در مورد فرصتهای ناشی از مدیریت پایدارتر و دایرهای مواد غذایی، با تاکید ویژه بر کاهش ضایعات مواد غذایی بهعنوان یک استراتژی مقرون به صرفه و سازگار با محیطزیست است. نقشه راه مشخص میکند که چگونه بخش گردشگری میتواند برای دستیابی به« هدف۱۲» اهداف سیگانه توسعه پایدار ۲۰۳۰ کمک کند. از اهداف توسعه پایدار (SDGs) نصف کردن ضایعات غذایی جهانی تا سال ۲۰۳۰ است.
این چارچوب، اقدامی برای تسریع کاهش ضایعات غذایی در گردشگری ارائه میکند و بینشها و راهنماییهای عملی را برای این بخش با تمرکز ویژه بر حمایت از ارائهدهندگان اقامتگاه و خطوط سفر دریایی به اشتراک میگذارد. در مجموع، هدف نقشه راه هدایت بخش گردشگری برای کمک به یک سیستم غذایی جهانی پایدارتر و احیاکننده است که منعکسکننده نقش این بخش در زنجیره ارزش غذایی و پتانسیل آن برای شکل دادن به الگوهای تولید و مصرف است.
چرایی کاهش ضایعات غذایی در گردشگری
غذا یک عنصر کلیدی از تجربه گردشگری و یک منبع با ارزش است. سیاستهای حوزه غذایی اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی قابلتوجهی هم برای مقاصد گردشگری و هم برای مشاغل دارد. سیستم جهانی غذا عامل اصلی تخریب محیطزیست و استفاده از منابع طبیعی است. از دست دادن غذا و ضایعات، برخی از فوریترین چالشهای زمان ما، از جمله تغییرات آب و هوا و از دست دادن تنوع زیستی را تشدید میکند. از دست دادن و ضایعات غذا نیز با چالش امنیت غذایی در ارتباط است. مقابله با تلفات و ضایعات مواد غذایی یکی از اقدامات عینی مورد نیاز برای تغییر سیستمهای کشاورزی برای مردم، سیاره و رفاه است.
گردشگری بخشی از مراحل میانی زنجیره ارزش غذایی (خدمات غذایی) است و بنابراین پتانسیل شکل دادن به آنچه کشاورزان (و ماهیگیران، دامداران و...) تولید و میفروشند و آنچه مصرفکنندگان میخرند و میخورند را دارد. در حالی که هیچ اطلاعات رسمی در مورد تعداد وعدههای غذایی ارائه شده برای گردشگران در سطح جهان وجود ندارد، تخمین زده میشود که بیش از ۸۰ میلیارد وعده غذایی برای گردشگران بینالمللی و داخلی در سال ۲۰۱۹ سرو شده است. تحقیقات انجام شده از سوی سازمانهای مختلفی مربوط به کاهش ضایعات موادغذایی نشان میدهد که وضعیت کنونی با هدر رفتن مقادیر زیادی غذا در گردشگری نگرانکننده است.
بنابراین، با پرداختن به موضوع ضایعات مواد غذایی، فرصتهایی برای سازمانهای گردشگری بهمنظور بهبود کارآیی کسبوکار و کاهش هزینههای عملیاتی بهوجود میآید. کاهش اثرات زیست محیطی آنها، از جمله کاهش انتشار گازهای گلخانهای با ادغام کاهش ضایعات غذایی به عنوان یک استراتژی اقدام اقلیمی؛ و برای حمایت از امنیت غذایی با افزایش ظرفیت خود برای توزیع مجدد مواد غذایی مازاد تحقق مییابد. همچنین فرصتی برای گسترش تمرکز سیاستهای گردشگری ملی بر غذا فراتر از رویکرد رقابتپذیری مرتبط با غذا و به سمت مدیریت پایدار غذا، با تاکید شدید بر کاهش ضایعات مواد غذایی از طریق پیشگیری، توزیع مجدد و انحراف از دفن زباله یا تخلیه به دریا بهوجود آمده است. اقدامات خوب در گردشگری میتواند آگاهی را در مورد اهمیت کاهش ضایعات مواد غذایی افزایش دهد و باعث ایجاد سبک زندگی پایدارتر شود.
ذینفعان گردشگری چگونه میتوانند برای کاهش ضایعات غذایی اقدام کنند؟
نقشه راه میخواهد تلاشهای بخش گردشگری را با ابتکارات تاثیرگذار موجود، هماهنگ کند. از این رو سازمان جهانی گردشگری با تاکید بر شاخص ضایعات غذایی به رهبری برنامه محیطزیست سازمان ملل متحد (UNEP) یا آییننامه رفتار داوطلبانه برای از دست دادن مواد غذایی و کاهش ضایعات از سازمان غذا و کشاورزی (FAO) این نقشه راه را در اختیار صنعت گردشگری برای کاهش ضایعات غذایی قرار داده است.
نقشه راه، ذینفعان گردشگری را تشویق میکند و توصیههایی را در تعیین هدف، اندازهگیری پیشرفت و اقدام ارائه میدهد. این نقشه راه که ریشه در سلسله مراتب ضایعات موادغذایی (و نوشیدنیها) دارد، چارچوب عملی را برای جلوگیری، توزیع مجدد و چرخش ضایعات مواد غذایی تعیین میکند. پیشگیری از هدر رفتن مواد غذایی، راهبرد اولیه برای جلوگیری از مازاد مواد غذایی و تولید زباله است. در وهله دوم، مازاد غذا باید دوباره برای تغذیه مردم توزیع شود و پس از آن غذای حیوانات یا استفاده مجدد در فرآوری مواد زیستی انجام شود. ثالثا در مواردی که دیگر نمیتوان از هدر رفتن مواد غذایی جلوگیری کرد، باید با اعمال فرآیندهای چرخهای و ارزش افزوده، مانند بازیافت انرژی، از دفن زباله یا تخلیه به دریا جلوگیری شود.
توصیههای نقشه راه
بخش گردشگری میتواند با اتخاذ رویکردی واحد برای مقابله با ضایعات مواد غذایی، نقش مهمی در دستیابی به هدف ۱۲ توسعه پایدار ۲۰۳۰ ایفا کند. اگرچه چارچوب اقدام اولیه پیشنهادشده در نقشه راه، بر ارائهدهندگان اقامتگاه و خطوط سفر دریایی متمرکز است، توصیههای آن برای همه ذینفعان گردشگری قابل اجراست و باید در صورت امکانپذیرفته شود. برای تسریع کاهش ضایعات غذایی در عملیات گردشگری از طریق پیشگیری، توزیع مجدد و انحراف از محل دفن زباله یا تخلیه به دریا، نقشه راه برای ارائهدهندگان اقامتگاه پیشنهاد میدهد تا سال ۲۰۳۰، ضایعات غذایی در هر شب مهمان به نصف کاهش یابد و تا سال ۲۰۳۰، صددرصد ضایعات مواد غذایی باقیمانده را از محل دفن زباله (یا سوزاندن) یا ۵۰درصد در جایی که زیرساخت وجود ندارد، تغییر دهد.
همچنین برای خطوط کشتیرانی نیز پیشنهاد میهد علاوه بر نصف شدن ضایعات غذایی روزانه مهمانان تا سال ۲۰۳۰، ظرفیت داخل کشتی یا بندر را برای پردازش صد درصد ضایعات باقیمانده مواد غذایی افزایش دهد و تا سال ۲۰۳۰ از تخلیه به دریا اجتناب کند. نقشه راه، توصیههایی را در مورد اندازهگیری به اشتراک میگذارد و برخی روشها و ابزارها و همچنین معیارهای شدت اضافی (مانند ضایعات غذا به ازای هر مشتری) و معیارهای قابل مقایسه را معرفی میکند. نقشه راه از سازمانها دعوت میکند تا یک برنامه اقدام تهیه کنند یا برنامه موجود را بهروز و آن را اجرا کنند. چک لیست گستردهای از حوزههای اقدام کلیدی برای رسیدگی در عملیات تجاری (از جمله در سطح شرکت، هتل/کشتی) و برای مشارکت مهمان برای حمایت از توسعه برنامههای اقدام ارائه شده است.
در نهایت، نقشه راه به سازمانها توصیه میکند که به صورت سالانه و عمومی در مورد پیشرفت در برابر اهداف کاهش ضایعات غذایی خود گزارش دهند. برای دستیابی به اهداف پیشنهادشده توسط نقشه راه در مورد کاهش ضایعات موادغذایی تلاشهای مشترک و هماهنگی مورد نیاز است. علاوه بر ارائهدهندگان اقامتگاه و خطوط کروز، هر سازمانی در بخش گردشگری میتواند با اقدام برای کاهش ضایعات غذایی در عملیات گردشگری و با کمک به تامینکنندگان و مهمانان در انجام همین کار، نقش خود را ایفا کند. به عنوان مثال، انجمنها میتوانند اعضای خود را تشویق به اقدام کنند و مقامات گردشگری و سازمانهای مدیریت مقصد میتوانند از ایجاد شرایط مناسب و ترویج همکاریهای پیشرقابتی حمایت کنند.