بخش خصوصی بازار گردشگری امکان معرفی توریسم ایران را ندارد
غایب بزرگ ایرانی در نمایشگاه توریسم مادرید
این امر ناشی از عدم تبلیغ و ضعف در اطلاعرسانی است که منجر به عدم استقبال از پاویون ایران در نمایشگاه بینالمللی گردشگری میشود.زیرا این ذهنیت غلط در بین نمایندگان ایرانی حضور یافته در نمایشگاه فیتور وجود دارد که حضور در نمایشگاه کافی است و باید منتظر ماند تا دیگران سراغ آنها بیایند. حال آنکه در نمایشگاههای تخصصی، مدیران از قبل ملاقاتهایی با دیگر شرکتها یا فعالان گردشگری کشورهای مختلف را تنظیم میکنند و در مدت حضور خود در نمایشگاه به تعامل و تبادل با شرکتهای دیگر پرداخته و خود به دنبال معرفی محصولات و خدمات خود هستند. اما این امر عمدتا در نمایندگان ایرانی صدق نمیکند و اکثر آنها هیچ برنامهای برای بازدید از غرفههای متعدد نمایشگاه ندارند.
حضور صحیح و موثر در یک نمایشگاه بستگی به نوع نمایشگاه و هدف از حضور در آنجا دارد. به عنوان مثال اگر افراد در یک نمایشگاه تخصصی بینالمللی برای معرفی ایران حضور پیدا میکنند، باید نحوه غرفهسازی، تبلیغات محیطی و فعالیتهای جانبی طراحی شده منطبق با هدف معرفی ایران و آشنایی بازدیدکنندگان با غنای گردشگری و فرهنگی باشد. متاسفانه باور غلطی درباره چگونگی حضور در نمایشگاههای بینالمللی در سیاستگذاران گردشگری ایران از گذشته تاکنون وجود داشته است و آن هم اینکه، تنها آژانسهای مسافرتی و تورگردانان نقش اصلی را در میدانداری پاویون ایران برعهده دارند. در حالی که معرفی کشورها در الگوهای موفق موجود برعهده متولی گردشگری هر کشوری است که با ترکیب متنوعی از بازیگران گردشگری و فرهنگی نقشآفرینی مثبتی در آگاهی بخشی جوامع مخاطب دارد.
در نمایشگاههای تخصصی، تورگردانان و آژانسهای مسافرتی برای جلب منافع شرکت خویش و با تنظیم قرار ملاقاتهای موثر تنها فرصت برگزاری جلسات کوتاه برای توافقات آینده خویش را دارند و هدف آنها از شرکت در یک نمایشگاه تخصصی، توسعه تجاری شرکت مورد نظر است که میتواند با ارائه خدمات شایسته مکمل اقدامات سیاستگذار در معرفی صحیح و برندسازی مقصد باشد. این در حالی است که در ایران، در خصوص شرکت در نمایشگاه در هر دو بخش اقدامات سیاستگذار و بخش خصوصی در مسیر اشتباه تئوریک و عملیاتی قرار دارند و شرکت در نمایشگاه بیشتر برای حفظ آبرو و صرف حضور در صحنه است.
برخلاف ادعاهای مطرح شده، در عمل شاهد افت کیفیت و کمیت حضور در نمایشگاههای بینالمللی و ملی هستیم. در نمایشگاه بینالمللی فیتور در مادرید شاهد عدم معرفی و حتی نمایش درست آثار منحصربهفرد صنایعدستی ایران بودیم و شیوههای نادرستی را برای معرفی جاذبههای گردشگری و صنایع دستی ایران برگزیدند. از جهتی دیگر، هرچقدر که برخی در نمایشگاه بینالمللی ضعیف عمل کرده و در معرفی واقعی و اصولی ایران حضور بسیار کمرنگی داشتند در نمایشگاه تخصصی در تهران، با صرف هزینه بسیار تمام امور را در دست گرفته و بخش خصوصی به حاشیه رانده شد. در حالیکه در نمایشگاه داخلی، دولت باید این فرصت را در اختیار بخش خصوصی و فعالان این بخش در گردشگری و صنایع دستی قرار دهد تا به معرفی محصولات و خدمات خود به دیگر شرکتها و بخشها بپردازند.
این در حالی است که نمایشگاهی که با عنوان تخصصی برگزار شده، دروازههای خود را روی عموم گشوده و با دریافت هزینه محصولات خود را بهویژه در بخش صنایع دستی برای فروش در معرض عموم گذاشتند.
از طرفی دیگر سیاستگذار در اعلام تخصصی بودن نمایشگاه و عدم بازدید عموم در چند روز اول عملا بخش صنایع دستی را نادیده گرفت. چرا که همانند هر سال بسیاری از غرفههای صنایع دستی به امید فروش محصولات به مردم در نمایشگاه شرکت میکنند و نهایتا همه این تناقضات شعاری و رفتاری منجر به تحقق نیافتن هدف تخصصی بودن نمایشگاه شده است. از طرف دیگر نمایشگاه امسال جلوهای از حضور دولت و شرکتهای دولتی بوده است و فعالان بخشخصوصی در غرفههای محقر و بدون تشریفات خاص حضور داشتند. حضور ضعیف بخش خصوصی نیز از نقاط ضعف نمایشگاه بود که به دلیل آسیبهای جدی اقتصادی بخشخصوصی گردشگری کاملا قابل پیشبینی بود و شرکت در نمایشگاه و تحمیل هزینههای بیشتر به کسب و کارهایی که بیش از دو سال هیچ درآمدی نداشتهاند توجیه اقتصادی نداشت. سیاستگذار میتوانست به جای غرفهآرایی با حمایت بخشخصوصی این فرصت را برای حضور شایسته آنان فراهم میکرد چرا که در شرایط کنونی بخشخصوصی توان مالی و توجیه اقتصادی لازم برای شرکت در نمایشگاه را نداشته و نیازمند حمایت دولت بوده است.
حضور در یک نمایشگاه با مجموعهای از اهداف تحقق مییابد که شرکتکنندگان در آن با در پیش گرفتن این اهداف میتوانند به نتایج مطلوبی در نمایشگاهها دست یابند. اهداف حضور در یک نمایشگاه شامل، افزایش فروش و تقویت سهم بازار، معرفی محصولات خود به یک مخاطب جدید، معرفی شرکت/ سازمان، ورود به یک بازار جغرافیای جدید، تقویت تصویر شرکت، تهیه یک بانک اطلاعاتی با ارزش، نمایش کالا / خدمات به شکل واقعی نه در قالب بروشور، انجام ملاقات با همتاهای کاری و همتاهای آتی، انجام تحقیقات بازاریابی، یافتن کارمندان جدید، ارزیابی رقابت، کسب اطلاعات جدید درباره کالا / خدمات، کسب موقعیت صنعتی، مشکل گشایی و ایجاد شبکه با متخصصان، راهنمایی و الگوبرداری برای کارمندان بخش فروش، ملاقات با مشتریان موجود، قرار گرفتن در معرض رسانههای عمومی، تهیه فهرستی از مشتریان احتمالی، مذاکره با مشتریان کلیدی، جمعآوری اطلاعات از بازارهای موجود، کشف بازارهای جدید، عرضه نمونههای جدید، جستوجوی نمایندگان و توزیع کنندگان جدید، ارزیابی موقعیت و ابعاد بازار، معرفی نوآوری محصولات/ خدمات، ارزیابی موفقیت یک محصول / خدمات در بازار، افزایش سهم مشتری، توسعه روابط عمومی، تبادل تجربیات فنی، افزایش تنوع محصول، آموزش و تحقیق، شرکت در مناقصه، تبلیغات و بسیاری موارد دیگر است.