ظرفیت ایران برای توریسم طبیعت بررسی شد

پول‌سازی از گردشگری کوهستان

حسن اسماعیلی : چشم‌اندازهای جادویی کوهستان همواره برای مردم جالب توجه بوده است. تصاویر زیبای کوه‌ها با سپیدی قله‌ها و دامنه‌های سرسبز، در قاب پوسترها حس ناب و اصیلی را انتقال می‌دهند. به گونه‌‌‌ای که هر فردی دوست دارد خود را به صورت حقیقی در میان این مناظر حس کند. کشور بزرگ ایران با بیش از یک‌سوم از جغرافیای کوهستانی خود و قلل مرتفع زاگرس و البرز و دامنه‌های سر سبزش بسیار دلرباست‌‌‌. مردم مهربان، سخت‌کوش و بومی کوهستان، همواره میزبان خوبی برای گردشگران بوده‌اند. کوهستان با همه جاذبه‌‌‌های خود از جمله آبشارها، جنگل‌ها و غارها، رودخانه‌‌‌ها و یخچال‌‌‌ها، دریاچه‌‌‌ها و صخره‌‌‌ها، قلعه‌ها و روستاهای بکر در دامان کوهستان، گیاهان و حیات وحش، چشمه‌سارها و پرندگان، پتانسیل بالا و نامحدودی برای کوه‌پیمایی و کسب تجربه‌‌‌های شگرفی همچون اسکی، چتر بازی، ‌‌‌ عکاسی و نجوم و... به وجود آورده است که قطعا مخاطبان بی‌شماری در اقصی‌نقاط کشور و حتی دنیا دارد.

طبیعت گردان، بوم گردان و کوهنوردان امروزه عاشق کوهستان و مردم بومی و جاذبه‌های آن هستند. امروزه اکوتوریسم طرفداران بی‌شماری دارد. گردشگران ماجراجو، همواره کوهستان را برای هیجانات خود انتخاب می‌کنند. ‌‌‌ صخره‌نوردان و پرنده‌ها با صعود و پرش از ارتفاع دنبال ترشح آدرنالین در بالاترین سطح آن هستند‌‌‌. کوهنوردان با صعود قلل مختلف در تمام فصول سال دنبال هیجان بیشتر یا برعکس دنبال آرامش خود در دل کوهستان ناب هستند. متولیان امر با درخواست‌های رو به افزایش و هجوم مردم به کوهستان روبه‌رو خواهند بود.

تمام مناطق ایران زمین از موهبت کوهستان بهره‌مند هست، اما استان کرمانشاه به واسطه‌‌ تنوع جغرافیایی کوهستانی و اقلیمی و آب و هوای ‌‌‌معتدل در چهار فصل سال پذیرای گردشگران بی‌شماری است. این استان در شرق و غرب، در شمال و مرکز خود کوه‌های سربه فلک کشیده شاهو، ‌‌‌ پرآو، بیستون، سهیل، دالاخانی، امروله، شیرز، ماکوان، بلوچ، هجر و... را دارد. عمیق‌ترین غارهای عمودی ایران در کوهستان پرآو واقع شده که می‌تواند میزبان غارنوردان حرفه‌ای از سراسر دنیا باشد. غار جوه جار، غار پرآو، غار قیژلان و غار قلا در رنکینگ جهانی رتبه‎های بالایی دارند. کوهستان بیستون که شهرت تاریخی و جهانی دارد، دارای ۱۲۰۰ متر صخره عمودی بوده که بهشتی برای ورزشکاران و صخره نوردان جهان است. غارهای تاریخی بسیاری نیز در دل کوهستان‌های استان کرمانشاه هست از جمله غار دو اشکفت و شکارچیان و بسیاری دیگر که از نظر زندگی عصر حجر دارای جایگاه ممتازی هستند. همچنین غار آبی قوری قلعه در مسیر روانسر و پاوه نیز بسیار دیدنی است و سهل الوصول. غار کاوات و دیگر جاذبه‌های دیدنی و بی‌شمار کوه‌‌‌های استان تمامی ندارند. متولیان توریسم کشور می‌توانند با مطالعه و توسعه زیرساخت‌های مربوطه، خیل علاقه‌مندان ‌‌‌مختلف را به سمت این ورزش ماجراجویانه و هیجان انگیز هدایت و جذب کنند. علاوه بر اینها حیات وحش در کوه‌های حفاظت شده امروله، دالاخانی و شاهو و قراویز می‌تواند گردشگران علاقه‌مند به این حوزه را به سوی خود بکشاند. روستاهای تاریخی کوه‌های اورامانات با مردمانی غنی از فرهنگ و قومیت‌های مختلف برای گردشگران همواره جذاب بوده است. بیشتر محصولات ارگانیک و صنایع‌دستی استان کرمانشاه مستقیما وابسته به تولیدات کوهستان بوده و معیشت اکثر مردم منطقه را رقم می‌زند.

محصولات لبنی ارگانیک، رب انار، کفش و گیوه، کیف چرمی، عسل محلی، شیره انگور، گلیم و فرش و بسیاری از محصولات ممتاز تنها در دامنه‌های پهناور کوهستان‌های سر به فلک‌‌‌کشیده استان‌‌‌کرمانشاه قابلیت عرضه‌‌ مطمئن را دارند.

استان کرمانشاه به واسطه‌‌ تنوع اقلیمی می‌تواند جایگاه ویژه‌‌‌ای در اکوتوریسم داشته باشد. به‌طور مثال استان کرمانشاه می‌تواند در زمستان گردشگران کوهنورد را در شرق خود به شهر کنگاور و به کوه‌های امروله و دالاخانی دعوت کند تا لذت کوهنوردی در برف را تجربه کرده سپس با سفری کوتاه و ۵/ ۲ ساعته، همزمان طبیعت بهاری قصرشیرین و گیلانغرب را با نخلستان‌های زیبا و دره زیبای گلین در غرب استان تجربه کند! در مسیر جاده نیز می‌تواند آثار تاریخی معبد آناهیتا، دربند صحنه، بیستون، طاق‌بستان و طاق‌گرا را ببینید و در صخره‌های سر به فلک‌‌‌کشیده ریجاب و سرپل ذهاب بلندترین آبشار غرب کشور، آبشار پیران را با چشم‌اندازی بدیع و ابدی نظاره گر باشد.

سیاستگذاران و متولیان امر باید بدانند که امروزه گردشگری کوهستان تا ۲۰‌درصد از درآمد ناخالص گردشگری دنیا را می‌تواند به خود جذب کرده و اختصاص دهد. سهم ایران و استان کرمانشاه چقدر خواهد بود؟! پس هیچ جای درنگی برای توسعه زیرساخت‌ها و تکمیل زنجیره گردشگری در این خصوص نیست.

کوه‌ها و‌‌‌ دره‌های پر برف استان کرمانشاه در فصل زمستان ظرفیت پذیرش اسکی‌بازان، ‌‌‌ کوهنوردان و عموم گردشگران مناطق گرمسیری و حرفه‌ایی‌ها را خواهد داشت. در فصول بهار و پاییز می‌تواند میزبان طبیعت‌گردان و پرنده نگران، نجوم و ستاره‌شناسی، عکسان طبیعت و سایر بوم‌گردان و محققان، گیاه‌شناسان و پستانداران شناسان باشد. اگر نیک ‌‌‌بنگریم رفع فقر و‌‌‌ رفع تبعیض به واسطه اشتعال زایی در گردشگری کوهستان دست یافتنی است. در دورترین نقاط و در روستاهای کوهستانی به واسطه توسعه گردشگری کوهستان می‌توان اقتصاد غیردولتی را توسعه داد. سایر مزایای مستتر در گردشگری کوهستان را می‌توان به حفظ محیط کوهستان و جنگل‌های بلوط و محیط‌زیست به واسطه آموزش و توانمندی جوامع محلی، توسعه زیرساخت‌ها، عدم‌‌‌‌مهاجرت بومیان، آباد شدن روستاها، توسعه اقتصادی و تعادل در رفتار و پذیرش فرهنگ در بین مردمان ‌‌‌کشور دانست.

لذا به راحتی می‌توان مختصری از چشم‌انداز توسعه گردشگری استان کرمانشاه را در آینده دید و ضمن مقایسه زیرساخت‌های کنونی با آنچه مطلوب هست، موانع موجود را تشخیص داد. برای جذب گردشگران کوهستان نیاز به توسعه نرم‌افزاری و زیرساخت‌ها در اکثر شهرهای استان خواهیم داشت از جمله: ساخت خانه‌‌‌های کوهنورد در دامنه کوه‌های مرتفع استان، توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی در روستاها، ساخت تله‌کابین در کوه‌های شاهو و پرآو با رعایت اصول حفظ محیط‌زیست، تعریف مسیر‌های گردشگری طبیعت در دامنه کوهستان‌ها با مناظری بدیع از جنگل و رودخانه و آبشار، توسعه امداد و نجات کوهستان، تبلیغات وسیع به وسیله رسانه‌های موجود برای معرفی کلیه ظرفیت‌های گفته شده به خصوص غارنوردی و صخره‌نوردی و سنگ‌نوردی اسپرت و اکوتوریسم، توسعه و مهیا کردن هتل‌ها و همه اقامتگاه‌های استان، آموزش و تربیت راهنمایان تخصصی حوزه کوهستان، تبلیغات ویژه برای جذب گردشگران از کشور همسایه عراق که هم مرز با استان کرمانشاه است، مطالعه و توسعه پیست‌های اسکی و تله سیژ، مطالعه و توسعه سایت‌های پرش برای رشته‌های مختلف چتر بازی و بسیاری موارد دیگر که در حال حاضر شاید فقط چند‌درصد محدود از این ظرفیت بسیار بالا در حال بهره‌برداری ناقص است.