تلویزیونهایی که بازار جهانی گردشگری را تکان دادند
سریالهای توریستساز ۴ کشور
هنرمندان و عوامل فیلمها و سریالها در این کشورها به گونهای توجیه و آموزش دیدهاند که بتوانند با نفوذ (تبلیغ نامحسوس) به کشورهای گردشگرفرست فیلمها و سریالهای توریستساز را تولید و عرضه کنند. این نوع گردشگری با حداقل یک دهه سابقه کار مفید در این ۴ کشور به ثبت رسیده است. ضمن آنکه محصولات بازار توریست در این کشورها با توجه به موفقیتهایی که از این مدل تبلیغ و جذب گردشگر دریافت کردند برنامههای ۴ ساله جهت رشد درآمدهای توریستی از محل فیلمها و سریالهای توریستساز پیشبینی کردهاند.
تبلیغات به عنوان یکی از ارکان اصلی جذب توریست در بازار گردشگری جهان محسوب میشود که وزارت گردشگری ایران در جهت رشد و رونق گردشگری کشور و جذب مخاطبان بیشتر تبلیغات را در دوره فعلی به عنوان یکی از ابزارهای قدرتمند جذب گردشگر به کار گرفته است. رسانه به عنوان یکی از تاثیرگذارترین ابزار تبلیغات به شمار میآید که به اشکال مختلف شامل رادیو، تلویزیون، شبکههای ماهوارهای بدون مرزی، مطبوعات و فضای مجازی مورد استفاده قرار میگیرد. کشورهای پیشرو گردشگری در جهت رشد بازار گردشگری و در نتیجه رونق و توسعه اقتصادی خود از رسانهها جهت تبلیغات گسترده در کشورهای دیگر استفاده میکنند. رسانه به اشکال مختلف بر گردشگری اثرگذار است و از چشماندازهای مختلفی همچون زبان، مذهب، غذا، موسیقی و جشنوارهها مورد ارزیابی قرار میگیرد. در دوران همهگیری کرونا که مردم سراسر جهان عمدتا در قرنطینه خانگی بهسر میبردند و فرصت بیشتری برای تماشای سریالها و فیلمهای جهان پیدا کردند، فیلمسازان را بر آن داشت تا از ظرفیت گردشگری کشورها برای معرفی برای دوران پساکرونا بهره ببرند.
با توجه به رشد سریع بازار گردشگری و تجربیات خاص، استفاده از لوکیشنهای فیلم یکی از ابزارهایی است که رسانهها برای جذب مخاطب در حوزه گردشگری به کار میبرند. «گردشگری فیلم» ابزاری مناسب بازاریابی مقصد به شمار میآید که با ارائه فرصتهای جدید مانند تور، موزه، نمایشگاه و تالیف جاذبههای توریستی مرتبط با فیلمها جذب گردشگر میکند. فیلمها و سریالهای تلویزیونی نقش بسزایی در گردشگری فیلم دارند. تولید فیلم و سریال فرصتهای سودمندی را برای یک مقصد بهوجود میآورد. حضور سازندگان فیلم در یک هتل یا مکان گردشگری خاص، توجه افراد و بینندهها را به لوکیشن جلب میکند و تولید یک فیلم در عرصه بینالمللی در یک مقصد گردشگری برای آن مقصد بسیار سودآور خواهد بود. که البته از پیششرطهای لازم در این امر، توانایی مقصد در جلب توجه علاقهمندان به فیلم در کوتاهمدت و بلندمدت است. لوکیشن فیلم و سریالها تاثیر مستقیمی بر افزایش گردشگری یک کشور دارد. سینما به عنوان یکی از زیرشاخههای گردشگری فرهنگی در وجه رسانهای خود ابزار مناسبی جهت معرفی یک کشور به دیگران است و به مثابه قدرت نرم و یکی از ارکانهای اصلی دیپلماسی عمومی میتواند تسهیلکننده ارتباط میان ملتها باشد. «گردشگری فیلم» توریستهایی را شامل میشود که با هدف دیدن مکان، شهر و کشوری که در یک فیلم به نمایش درآمده عازم سفر میشوند و تاثیر آن بر زندگی بینندگان خود بهگونهای است که تعیینکننده مقصد گردشگری و سفر است.
هند به عنوان یکی از قدرتمندترین کشورها در صنعت فیلمسازی در فیلمهای خود از تنوع چشماندازی و مکانهای مختلف برخوردار است که به عنوان مقصدی جذاب برای تولید فیلمهای بینالمللی و داخلی به شمار میرود. سینمای هند نقش مستقیم و غیرمستقیمی در رشد گردشگری هند دارد. بالیوود به عنوان یکی از قدرتمندترین صنعت فیلمسازی جهان در هند، با استفاده از مقاصد مختلف گردشگری هند در لوکیشن فیلمها، گردشگران بسیاری را از نقاط مختلف دنیا به این کشور جذب میکند. در سال ۲۰۱۸ حدود ۵/ ۱۷میلیون گردشگر خارجی به هند سفر کردند و درآمد حاصل از گردشگری در هند حدود ۵/ ۲۸میلیارد دلار بوده است که سهم گردشگری فیلم در جذب توریستهای خارجی به هند حدود ۱۰درصد برآورد میشود. بر اساس پیشبینیهای انجام شده در سال ۲۰۲۲ با تولید بیش از یک میلیون فیلم با تبلیغات نامحسوس گردشگری میزان درآمد از گردشگری فیلم را به ۳میلیارد دلار خواهند رساند. همچنین سریالهای ترکی در جذب گردشگر از خاورمیانه به ترکیه بسیار تاثیرگذار بوده و کشورهای عربی نیز به منظور کسب جایگاه برتر در بازار گردشگری جهان از صنعت و هنر فیلم و سریال در رونق بخشیدن به صنعت گردشگری خود بهرهمند میشوند. همچنین صنعت فیلمسازی کرهجنوبی با همکاری گسترده با صنعت گردشگری خود در فیلمهای خود بسیار موفق عمل کرده به گونهای که از هر ۷ گردشگری که به این کشور سفر میکنند حداقل یک نفر انگیزه سفر خود به این کشور را بازدید از لوکیشن فیلمها بیان کرده است. ترکیه با درک اهمیت گردشگری فیلم به تبلیغات نامحسوس گستردهای جهت معرفی جاذبههای گردشگری ترکیه در سریالهای خود دست زده و نمایش سریالهای ترکی در کشورهای همسایه و جذب گردشگران به لوکیش فیلمها از جمله تاثیرات این روش تبلیغات بوده است. مجموعههای تلویزیونی ترکیه علاوه بر بازدهی اقتصادی، به معرفی فرهنگ این کشور میپردازد و منجر به درآمدزایی غیرمستقیم برای این کشور شده است. ترکیه بعد از آمریکا بزرگترین صادرکننده سریالهای تلویزیونی در جهان است. مخاطب سریالهای ترکیه که در ابتدا کشورهای عربی بودند به تدریج به دیگر کشورهای جهان در آفریقا، آمریکای شمالی و جنوبی، اروپا و آسیا راه یافت به گونهای که از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۱ حدود ۳۷هزار ساعت برنامه تلویزیونی به ۷۶ کشور جهان فروخته شد. سریالهای ترکی در کشورهای عربی آنچنان تاثیرگذار بوده که در سال ۲۰۱۴ با ورود گردشگران عربی به این کشور با ۹/ ۷درصد رشد حدود ۹میلیارد درآمد کسب کرده است و بعد از آن ایران مقصد بعدی سریالهای ترکی و در نتیجه ورود گردشگران ایرانی به این کشور بوده است. آمریکای لاتین به عنوان مقصد بعدی پخش سریالهای ترکی، انگیزه سفر به ترکیه در میان بینندگان خود در آن سوی دنیا ایجاد کرده است و سریالهای ترکی عامل مهم انتخاب ترکیه به عنوان مقصد گردشگری کشورهای آمریکای لاتین محسوب میشود. ارزش صادرات سریالهای ترکی در سال ۲۰۱۵ بیش از ۳۰۰میلیون دلار بوده است و طبق برنامهریزیهای انجام شده پیشبینی میشود تا سال ۲۰۲۳ درآمد خود از محصولات فرهنگی را به ۲میلیارد دلار برساند.
به این منظور ترکیه از این ابزار جهت جذب گردشگر به کشور خود استفاده کرده و در بسیاری از سریالها شهرها و مناطق مختلف ترکیه به نمایش درآمده است و بسیاری از تورهای گردشگری در برنامههای تفریحی خود بازدید از لوکیشن سریالها را قرار میدهند همچنین بسیاری از توریستها دلایل سفر به ترکیه را بازدید از مکانهای گردشگری که در فیلمها به نمایش درآمده است عنوان کردهاند. ترکیه طی ده سال گذشته از طریق فروش سریالهای تلویزیونی خود به حدود ۸۰ کشور جهان به رشد ۱۵درصدی در جذب توریستهای خارجی دست یافته است. همچنین نمایش ترکیه به عنوان یک کشور مترقی و مدرن موجب جذب افراد بسیاری از کشورهای منطقه جهت خرید آپارتمان، خانهها و ویلاهای متعدد در ترکیه شده است و این امر منجر به ورود مالکان خارجی به این کشور شده است.
امارات نیز پس از موفقیت در جذب گردشگران خارجی به دلیل اجرای لوکیشن جنگ ستارگان در سال ۲۰۱۷، حدود ۱۹درصد رشد داشته است. این امر منجر به تلاش و توجه مستمر امارات جهت حضور گسترده در تولیدات و پروژههای سینمایی و تلویزیونی شده است. امارات با برخورداری از انواع موقعیتهای متنوع و در دسترس مانند مناظر مدرن شهری، سواحل و بیابانهای گسترده، بزرگراهها و انواع موفقیتهای تجاری، حداکثر بهره را از حداقل امکانات و ظرفیتهای طبیعی خود میبرد و توجه تولیدکنندگان محصولات سینمایی و تلویزیونی را به خود جلب میکند. امارات با تمرکز بر حضور خود در لوکیشنهای سینمایی مزایای سرشاری را برای بازار گردشگری و جذب ارز خارجی خود تضمین کرده است.