رئیس هیات‌مدیره انجمن صنفی کارفرمایی اسب‌داران و باشگاه‌داران اسب کشور:
پای « اسب کُرد» را به بازارهای صادراتی باز کنیم
در این بین اسناد بسیاری موجود است که ثابت می‌کنند منشأ اسب توانمند نژاد کرد ایران است و سه تیره این نژاد یعنی جاف، افشاری و سنجابی همگی متعلق به ایران هستند. کرمانشاه منشأ اصلی این نژاد اسب است و گستره جغرافیایی آن به استانهای ایلام، کردستان، لرستان، همدان و حتی استانهای اصفهان، زنجان و آذربایجان غربی و نیز کشورهای سوریه، عراق و ترکیه هم رسیده است. آنچه موجب شده اسب کُرد از سایر نژادها متمایز شود، مربوط به ویژگی‌‌‌های منحصر به فرد این اسب است که بارزترین آن استقامت، صبور بودن و هوش بالا و مطیع بودن است. این اسب استقامت خوبی در طی مسیرهای طولانی و نیز طی مسیر در کوهستان دارد و به همین دلیل از این اسب بهره فراوان برده‌‌‌اند.
برای پیگیری ظرفیت‌ها، چالش‌ها و دغدغه‌های پرورش این اسبها با جهانبخش شکری، رئیس هیات‌مدیره انجمن صنفی کارفرمایی اسب‌داران و باشگاه‌داران اسب کشور و رئیس هیات‌مدیره باشگاه پرورش اسب جهان به گفت‌وگو نشستیم.
در خصوص وضعیت پرورش اسب و انواع نژاد آن در کشور توضیح می‌دهید؟
برای اولین بار اسب به منظور استفاده گسترده در جنگ‌‌‌ها تربیت شد که می‌توان با نگاهی به مجسمه‌‌‌ها و سنگ‌تراشیده‌‌های باستانی به این موضوع پی برد. اسبها به تفکیک نژاد در هر سرزمین به صورت تیپی (فنوتیپ) دسته‌بندی و با نام و نژاد خاص شناسایی و نام‌گذاری شده‌اند که خوشبختانه کشور ایران به دلیل دارا بودن پنج نژاد ثبت‌شده به نام‌های ترکمن، کاسپین، کرد، دره شوری و اسب اصیل یا عرب در این زمینه یکی از غنی‌‌‌ترین سرزمین‌‌‌ها است.
اهداف اقتصادی در حوزه پرورش اسب شامل چه مباحثی است؟
آنچه تاکنون برای مسوولان حائز اهمیت بوده، تامین پروتئین و خوراک مردم بود که در همین راستا صنایع دام و طیور (گاوداری و مرغداری) مورد توجه و حمایت قرار گرفت و از آنجا که در بحث پرورش اسب، جنبه تفریحی آن بیشتر به چشم می‌آمد، در اولویت قرار نگرفت. در حالی که امروزه جایگاه واقعی این حیوان و مزایای متعدد آن در بخش‌های مختلف مشخص شده و علاوه بر توجه به مزایای اقتصادی این صنعت، با بهبود وضع اقتصادی مردم و نیاز به ورزش و تفریح سالم، ضرورت پرورش اسب برای این کاربرد نیز ضروری به نظر میرسد.
به هر حال توسعه پرورش اسب می‌تواند درآمدزایی و اشتغال‌زایی بسیاری داشته باشد که متاسفانه از آن غفلت شده است اهداف اقتصادی در این صنعت را می‌توان تولید موفق یا همان اصلاح نژاد، ورزش و رقابت و همچنین عرضه به ورزشکاران و علاقهمندان نام برد. همچنین این اسب متقاضیان فراوانی خصوصا در کشورهای همسایه دارد و می‌تواند ارزآوری قابل‌توجهی به همراه داشته باشد.
آیا ما صادرات و ارزآوری در این حوزه داریم؟ صادرات به چه کشورهایی و به چه منظوری انجام می‌شود؟
ما هنوز نتوانسته‌ایم اسب‌‌‌های ایرانی را در بازارهای جهانی ارائه دهیم و مشکلات زیادی در جریان صادرات اسب و شرکت در مسابقات برون‌‌‌مرزی داریم و تا زمانی‌‌‌که این مشکلات بر‌طرف نشود صنعت پرورش اسب در ایران به جایگاه واقعی خود نخواهد رسید. در این بین متاسفانه ایران جزو کشورهای آلوده محسوب می‌شود و تا زمانی که از طرف سازمان دامپزشکی جهانی شرایط بلامانع اعلام نشود، صادرات ممنوع است و به این خاطر اسب نژاد کرد از ایران به صورت قاچاق به کشورهای همجوار از جمله عراق صادر می‌شود.
این در حالی است که اگر بتوانیم اسب کرد را با ارزش واقعی آن صادر کنیم، بخش قابل‌توجهی از هزینه‌‌‌های پرورش جبران خواهد شد. به هر حال اگر مسیرهای قانونی برای صادرات اسب کرد به کشورهای منطقه گشوده شود و بتوانیم اسب‌‌‌های شناسنامه‌‌‌دار را صادر کنیم، دست دلالان نیز قطع خواهد شد و سود واقعی به پرورش‌دهندگان اسب میرسد. به علاوه باید زمینه‌سازی شود تا در حراج‌‌‌ها و جشنواره‌‌‌های اسب کرد، شرایط حضور افرادی از کشورهای هدف صادرات فراهم شود تا با این اسب بیشتر آشنا شوند و بتوانند آن را خریداری کنند. البته برای این منظور باید موانع پیش روی صادرات مرتفع شود.
موانع و مشکلات تولید اسب در کشور چیست و کدام ارگان پاسخگوی مشکلات است؟
نبود تسهیلات ارزان و بلندمدت، عدم‌‌حمایت دولت از جمله وزارت جهاد کشاورزی اساسی‌ترین مشکل در این حوزه است، در خصوص مشکلات و کمبودها هم متاسفانه باید گفت هیچ نهادی پاسخگوی این کاستی‌‌‌ها نیست.
آیا این نوع دام بیمه دارد؟ وضعیت بیمه این دام‌ها با توجه به قیمت بالا با چه مشکلاتی روبه‌رو است؟
متاسفانه اسبها پوشش بیمه‌‌‌ای ندارند. به دلیل قیمت قابل‌توجه و ارزش بالای اسبها، پرداخت خسارت برای شرکت‌های بیمه دشوار بوده و درنتیجه تمایل کمی برای بیمه کردن اسبها وجود دارد.
در خصوص اسب اصیل کرد مطالبی ارائه کنید.
اسب اصیل کرد پایه تمام نژادهای دیگر اسبها در دنیاست. به‌طوری که در آزمایش‌ها و تحقیقات ژنتیکی که از اسبها منتشر شده، ژن اسب کُرد در اغلب نژادها مشاهده شده که با توجه به گسترده بودن رشته کوه زاگرس و ویژگی فرامرزی آن، اسب نژاد کرد نه تنها در ایران بلکه در کشورهایی نظیر عراق، ترکیه و سوریه وجود داشته و دارد که می‌توان آنها را به چهار تیره (افشار، جاف، سنجابی و کلهر) تفکیک و معرفی کرد.
برای معرفی اسب کرد چه اقداماتی باید در استان کرمانشاه انجام شود؟
با توجه به اینکه در استان کرمانشاه بیش از هشت‌هزار راس اسب نژاد کرد وجود دارد و به ثبت ملی استان کرمانشاه رسیده و در آینده به ثبت جهانی هم خواهد رسید، لازم است که مسوولان ارشد استان برای تاسیس میدان کورس اسب در دهکده المپیک کرمانشاه اقدام کنند البته در سفر اخیر ریاست جمهوری به استان کرمانشاه این مورد مطرح شد و بودجه قابل‌توجهی برای احداث میدان سوارکاری اختصاص داده شد؛ که احداث این میدان سوارکاری(پیست اسب‌دوانی) می‌تواند باعث بروز میدان رقابت، ایجاد کنترل هیجان و ایجاد بازار در حاشیه‌های میدان سوارکاری و ایجاد 32 عنوان شغلی پیرامون این ورزش شود.
به نظر شما این حوزه برای سرمایه‌گذاری مطلوب است و آیا آن را برای سرمایه‌گذاری پیشنهاد می‌‌‌کنید؟
یکی از پردرآمدترین شغل‌‌‌ها سرمایه‌گذاری در صنعت اسب است. به شرطی که بتوان زمینه‌‌‌ها و زیرساخت‌‌‌های لازم را برای آن ایجاد و همچنین بازار هدف برای آن تعریف کرد.
یکی از راهکارها حراج فصلی است که می‌تواند مزایای بالقوه‌ای برای کشور داشته باشد. همچنین در دین اسلام تنها شرط‌بندی در حوزه سوارکاری حلال است، می‌توانیم در حاشیه میدان سوارکاری، دکه‌‌‌های شرط‌بندی ایجاد کرده و اشتغال‌زایی کنیم.
