نمایندگان تشکل‌های تولیدکننده سم و کود مطرح کردند
تولید کود و سم در چنبره تهدیدها
وجود سموم تقلبی، فاسد و بیکیفیت و افزایش افسارگسیخته قیمت کود در کنار خشکسالی بی‌سابقه، موجب نابودی بخش زیادی از محصولات زراعی و باغی در سراسر کشور شده است و در شرایطی که مشکلات پرشمار بخش کشاورزی از جمله کم‌آبی، گرما و تغییر اقلیم، تولیدات زراعی و باغی این منطقه را تهدید می‌کند؛ گاه شاهدیم که کودها و سم‌های شیمیایی با کیفیت بسیار پایین و قیمت بالا وارد زمین‌های کشاورزی می‌شود و از سویی ارائه راهنمایی‌های نادرست کارشناسی در چند و چون استفاده از سموم، به مرگ تدریجی باغ‌ها و کشتزارها می‌انجامد.
در این بین به گفته کارشناسان این حوزه طی یک‌‌سال گذشته در حوزه کودهای کشاورزی به بهانه وارداتی یا وابسته بودن مواد اولیه به نرخ دلار، نوسانات قیمتی بالایی داشته‌‌ایم که همین امر موجب کاهش استفاده از کودهای کشاورزی در باغات و مزارع شده است. کارشناسان می‌گویند این کاهش استفاده از کود قطعا در کاهش بهره‌‌وری موثر خواهد بود و کشور را دچار مشکلاتی خواهد کرد. با وجود این به نظر می‌‌رسد در حوزه سموم کشاورزی نوسان قیمتها به‌شدت نوسان قیمتی کودها نبوده، اما رصد بازار به خوبی نشان می‌دهد در حال حاضر استقبال از سموم به علت افزایش قیمتها کاهش چشمگیری داشته است. به باور این کارشناسان اگر سموم در دسترس کشاورز قرار نگیرد آفت می‌تواند بین ۳۰ تا ۳۵ درصد محصول را از بین ببرد.
در این بین واردات بیرویه سموم بیکیفیت کشاورزی، عرضه کودهای تقلبی داخلی یا تولید داخل با مشخصات شرکت‌های اروپایی و عرضه بذر فاقد کیفیت، به‌همراه مصرف بیرویه و ناآگاهانه این نهاده‌های کشاورزی، زمینه هدر‌‌روی منابع این بخش، سودجویی برخی افراد و از همه مهم‌تر به خطر افتادن سلامت مردم را فراهم کرده است. با افزودن عامل خشکسالی به عوامل فوق، باید نگران بازدهی اقتصادی و حجم تولید محصولات کشاورزی در کشور در سال‌های آینده بود که به‌طور بالقوه تهدید امنیت ملی برای کشورها قلمداد می‌شود. با وجود تمام مواردی که در بالا گفته شد و با توجه به نبود قانون جامع و فراگیر در نظارت بر توزیع و مصرف نهاده‌های کشاورزی باکیفیت، شرکت ملی شیمی کشاورز سعی کرده با عرضه برندهای باکیفیت، کشاورزان را به مصرف آگاهانه نهاده‌ها ترغیب کند و گامی در پیشبرد کشاورزی کشور و درنهایت حفظ و ارتقای امنیت غذایی و سلامت بین‌نسلی جامعه بردارد.
آسیب ۴۰درصدی آفت‌ها به محصولات کشاورزی
در همین راستا نمایندگان تشکل‌های تولیدکننده سم و کود در نشستی خبری در آستانه نهمین نمایشگاه جامع کشاورزی از رفع نشدن موانع صادرات به عنوان یکی از چالش‌های مهم صنایع تامین‌کننده نهاده‌های کشاورزی گلایه کردند.
رئیس هیات‌مدیره انجمن صنایع تولیدکنندگان سموم در این باره گفت: مشکل بخش خاک بیشتر به مصرف کودها باز می‌گردد. مصرف کود در کشور باید بهینه شود، اما اگر آفت‌کش‌ها در بخش کشاورزی استفاده نشوند آفت‌ها می‌توانند تا ۴۰درصد به محصولات کشاورزی آسیب بزنند.
مسعود گیل‌آبادی افزود: در شرایط تحریم قرار داریم و باید بتوانیم آسیب‌ها را با عملکرد‌های درست خنثی کنیم. صادرات ضمن ارزآوری برای کشور مانع خروج ارز از کشور می‌شود. گیل‌آبادی با بیان اینکه در حال حاضر بین ۸ تا ۹ میلیون تن محصول کشاورزی صادر می‌شود، عنوان کرد: این امر کمک زیادی به اقتصاد در شرایط تحریم کرده است، اما به‌طور قطع باید در مصرف سموم استفاده بهینه داشته باشیم. مصرف کود و سموم موجب حفظ محصولات کشاورزی شده و می‌توان گفت امروز وضعیت مناسبی در تولیدات کشاورزی داریم.
رئیس هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان سموم کشاورزی تصریح کرد: وزارت جهادکشاورزی در این باره برنامه‌های خاصی دارد. گیل‌آبادی گفت: در حال حاضر انجمن با ۵۶ عضو تا ۸۰ درصد سم مورد نیاز بخش کشاورزی کشور را تولید و تامین می‌کند. به این ترتیب با کمک تولیدکنندگان این بخش توانسته‌ایم مشکلات کشاورزان را در دوران تحریم حل کنیم.
رفع ممنوعیت صادرات سموم
گیل‌آبادی در ادامه نشست با اشاره به رفع ممنوعیت صادرات سموم کشاورزی عنوان کرد: ابتدای سال ۹۷ صادرات سموم و آفت‌کش‌های کشاورزی ممنوع شد. این محدودیت تا شهریور ادامه داشت. با رفع ممنوعیت، طی ۴ ماه گذشته تولیدکنندگان این بخش موفق شدند ۱۳۰۰ تن آفت‌کش صادر کنند.
این فعال بخش سموم و آفت‌کش‌های کشاورزی تصریح کرد: ظرفیت تولید در کشور سالانه ۴۰۰ هزار تن بوده که از این آمار فقط ۱۰ درصد محقق شده است.
وی گفت: واردات سموم و آفت‌کش‌ها بر اساس سیاست‌های دولت در هر دوره متفاوت بوده، اما عموما ۵۰ درصد نیاز‌ها از داخل تامین شده و ۵۰ درصد بازار مربوط به سموم خارجی بوده است. پس از تحریم این عدد فرق کرد و در حال حاضر ۸۰ درصد نیاز بخش کشاورزی از تولیدات داخل تامین می‌شود.
گیل‌آبادی با بیان اینکه ظرفیت تولید آفت‌کش در ایران از ۸۰ کارخانه تولیدکننده بیش از ۴۰۰ هزار تن در سال است، اظهار کرد: در حال حاضر حدود ۴۰ هزارتن آفت‌کش در داخل تولید می‌شود. وی اضافه کرد: میزان اشتغال‌زایی این صنف ۹ هزار نفر به‌طور مستقیم و ۳۵ هزار نفر به‌طور غیرمستقیم است. رئیس هیات‌مدیره انجمن صنایع تولیدکنندگان سموم در پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توان در بخش کشاورزی با استفاده از سموم کمک به بیابان‌زدایی کرد و سموم آسیب کمتری برای خاک داشته باشد، گفت: مشکل بخش خاک بیشتر به مصرف کودها بازمی‌گردد. مصرف کود در کشور باید بهینه شود، اما اگر آفت‌کش‌ها در بخش کشاورزی استفاده نشوند آفت‌ها می‌توانند تا ۴۰ درصد به محصولات کشاورزی آسیب بزنند. وی افزود: در شرایط تحریم قرار داریم و باید بتوانیم آسیب‌ها را با عملکرد درست خنثی کنیم. او ادامه داد: صادرات ضمن ارزآوری مانع خروج ارز از کشور می‌شود.
صادرات 1300 تن آفت‌کش طی 4 ماهه اخیر به محض رفع مانع صادرات
رئیس هیات‌مدیره انجمن صنایع تولیدکنندگان سموم در پاسخ به این پرسش مبنی بر چرایی قرار نگرفتن برندهای تولیدکننده داخلی در بازار کشاورزی جهان با توجه به ادعای کیفیت بالای آن در سخنان آغازین نشست خبری گفت: طی سال‌های اخیر در سموم کشاورزی و آفت‌کش‌ها محدودیت صادرات داشتیم، اما خوشبختانه از 4 ماه پیش وزارت جهادکشاورزی با صادرات موافقت کرد و سازمان حفظ نباتات کشور نیز مجوز صادرات آن را صادر کرد.
وی در خصوص تاثیر مثبت رفع این محدودیت صادراتی برای شرکت‌های داخلی اعلام کرد: «در همین مدت بیش از ۱۳۰۰ تن آفت‌کش تولیدی کشورمان به مقصد کشورهای منطقه مانند ارمنستان، ازبکستان، قزاقستان و... حتی کشوری در سطح ترکیه با استناد به برخورداری از استانداردهای فائو صادر شده است.»
ایجاد تعادل در بازار آفت‌کش‌ها، پس از تبدیل ارز ترجیحی به نیمایی
گیل‌آبادی با اعلام اینکه در سال‌های قبل عرضه ارز ترجیحی به سموم تکنیکال(ماده اولیه) گفت: وقتی به سم تکنیکال ارز تخصیص می‌یابد، تولیدکننده باید برای تامین مواد اولیه دیگر با ارز آزاد هزینه کند، اما برای همه سموم آماده به مصرف‌ها ارز تخصیص داده می‌شد؛ اما هنگامی که ارز ترجیحی به نیمایی تبدیل شد، به دلیل فاصله کم نرخ ارز نیمایی با ارز آزاد، تعادل در بازار برقرار شد.
رئیس هیات‌مدیره انجمن صنایع تولیدکنندگان سموم به‌طور تلویحی گران شدن آفت‌کش‌ها را در کنترل مصرف آن از سوی کشاورزان مثبت ارزیابی کرد.
وی در عین حال در خصوص پیامد منفی افزایش قیمت سموم نیز گفت: در این رابطه انجمن تولیدکنندگان سموم از وزارت جهادکشاورزی درخواست کرده تا مالیات بر ارزش افزوده سم از ۹ درصد به یک درصد تقلیل داده شود یا حذف شود.
گیل‌آبادی با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۴۳۶ قلم سم ثبت شده در کشور داریم که ۲۱۵ قلم آن در حال مصرف است، تصریح کرد: کمتر از ۱۰ درصد این سموم پرخطر و بقیه کم‌خطر است.
وی با اشاره به اینکه بیش از ۹۸ درصد تکنیکال سموم جهان در چین و هند تولید می‌شود، گفت: «وقتی سموم تکنیکال با خلوص مشخصی وارد می‌شود، ناخالصی آن هم مشخص می‌شود و سازمان حفظ نباتات از ابتدای کار بر روند واردات آن توسط صنایع تولیدکننده سموم در کشور نظارت دارد. کارخانه‌های تولیدی نیز بر تکنیکال‌های وارد شده نظارت می‌کنند و پس از انجام آزمایش‌های لازم سازمان حفظ نباتات از کارخانه‌ها برای اطمینان از کیفیت سموم نمونه‌برداری می‌کند.» رئیس هیات‌مدیره انجمن صنایع تولیدکنندگان سموم یکی از مشکلات را در این خصوص این برشمرد که در آفت‌کش‌های وارداتی هیچ اطلاعاتی از کیفیت و میزان خلوص وجود ندارد و به همین دلیل نیز تولید داخل از سموم و آفت‌کش‌های چینی و هندی بهتر است.
رئیس انجمن تولیدکنندگان سموم کشور در ادامه گفت: حذف ارز 4200 تومانی واردات نهاده‌های کشاورزی و تعداد زیاد تولیدکنندگان سموم کشاورزی باعث شده که بازار این محصول در کشور به‌شدت رقابتی باشد و حتی نیازی به قیمت‌گذاری دستوری نداشته باشند به‌طوری که با وجود تورم موجود در اقتصاد کشور از فروردین ماه سال جاری شاهد تغییر قیمتی در این بازار نبوده‌ایم. گیل‌آبادی اظهار کرد: بعد از حذف ارز 4200 تومانی وارداتی نهاده‌های دامی، تولید داخلی سموم کشاورزی در داخل کشور افزایش و میزان واردات کاهش یافته است. وی افزود: در این شرایط واحدهای بیشتری به سمت تولید سموم کشاورزی در کشور رفته است و تولید این محصول قابلیت خود را در رقابت با محصولات خارجی به دست آورده است.
واردات ماده اولیه سموم قطع تولید داخل آن نیز دوباره راه می‌افتد
وی تصریح کرد: در صورتی که از تولیدکننده داخلی حمایت شود این ظرفیت و قابلیت در کشور وجود دارد که حتی ماده اصلی سموم کشاورزی و تکنیکال را در داخل کشور تولید کنیم، اما واردات باعث شد تولیدکنندگانی که به سمت تولید این ماده تکنیکال سموم رفتند، مجبور شدند تولید خود را تعطیل کنند.
گیل‌آبادی گفت: حتی یکی از صنایع می‌تواند 11 نوع ماده اولیه سموم کشاورزی را در کشور تولید کند، اما به دلیل واردات تولید آنها تعطیل شده است. وی اظهار کرد: بیشتر کشورهای دنیا به دلیل قیمت پایین ماده اولیه سموم کشاورزی در چین و هند آن را وارد می‌کنند و آن را در داخل کشور خود فرموله می‌کنند که در ایران نیز به همین صورت است.
سموم کشاورزی تغییر قیمتی ندارند
وی در ارتباط با وضعیت صادرات سموم کشاورزی در کشور اظهار کرد: بیش از 10 سال صادرات سموم کشاورزی ایرانی به کشورهای مختلف وجود داشت، اما به وجود آمدن ارز 4200 تومانی و اختلاف این ارز با بازار آزاد (زیرا ماده اولیه سموم کشاورزی وارداتی بود) باعث شد صادرات متوقف شود.
صادرات سموم کشاورزی دوباره آغاز شد
گیل‌آبادی گفت: با حذف ارز 4200 تومانی در سال جاری صادرات این سموم کشاورزی دوباره بعد از 4 سال آغاز شده است و در چند ماه اخیر هزار و 300 تن سموم کشاورزی به کشور‌هایی مانند عراق، افغانستان، ازبکستان، قرقیزستان و ترکیه صادر شد.
وی در پاسخ به سوالی درباره وضعیت باقی‌مانده سموم در محصولات کشاورزی اظهار کرد: باقی‌مانده سموم کشاورزی روی محصولات کشاورزی از جمله صیفی‌جات به خاطر وجود بد‌مصرفی در میان برخی از کشاورزان است، زیرا دوره کارنس مصرف کود رعایت نمی‌شود. وی تصریح کرد: دوره کارنس سموم یعنی زمانی که بعد از سم‌پاشی نباید محصولات کشاورزی به بازار عرضه و مصرف شود، تا 21 روز است، اما برخی از کشاورزان آن را رعایت نمی‌کنند و خود سموم کشاورزی مشکلی ندارند. گیل‌آبادی گفت: با ورود کودهای جدید در دنیا که کم‌خطر هستند در ایران نیز سموم کم خطر در حال جایگزینی سموم پرخطر هستند.
5 میلیون تن کود در کشور تولید می‌شود
رئیس هیات‌مدیره انجمن صنفی تولیدکنندگان کودهای کشاورزی، درباره ظرفیت‌های تولید کود شیمیایی در کشور نیز اظهار کرد: پیش‌بینی می‌شود برای سال آینده 5 میلیون تن کود در کشور تولید و توزیع می‌شود. صیاد فرهادی ادامه داد: امکان صادرات در صورت حمایت دولت نیز وجود دارد، اما متاسفانه اکنون صادرات ممنوع است.
فرهادی با تاکید بر اینکه صادرات کود می‌تواند برای کشور ارزآوری خوبی داشته باشد، افزود: با توجه به کیفیت خوب کود ایرانی برند ما هم در بازارهای جهانی برای خود جا باز می‌کند. وی با انتقاد از توزیع کود یارانه‌ای توسط شرکت خدمات حمایت کشاورزی گفت: قرار بود این یارانه‌ها به خود کشاورز داده شود، اما این کار انجام نشد و اکنون بخش زیادی از نیاز عراق از بازار کودهای شیمیایی یارانه‌ای کشور ما تامین می‌شود. دولت با توجیه پرداخت یارانه از صادرات کودهای پایه ایرانی ممانعت می‌کند.
رئیس هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان کودهای کشاورزی کشور ضمن توضیح مشابه مسعود گیل‌آبادی در خصوص چرایی ممانعت بدون عذر موجه دولت از صادرات کودهای کشاورزی تولید داخل کشور گفت: در حال حاضر بیش از ۹۵ درصد کود کشاورزی در کشور تولید می‌شود که فقط کمتر از ۵ درصد آن وارداتی است. در حال حاضر از ۸ میلیون تن کود اوره تولیدی سالانه در کشور ۳ میلیون تن به مصرف کشاورزان داخلی رسیده و حدود ۵ میلیون تن نیز صادر می‌شود، اما متاسفانه دولت به دلیل اینکه به کودهای پایه از جمله اوره، یارانه تعلق می‌گیرد، اجازه صادرات به بخش خصوصی نمی‌دهد. در حالی که بسیاری از کشورهای جهان برای حمایت از تولیدکنندگان به آنها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم یارانه می‌دهند.
وی در پاسخ به پرسشی دیگر مبنی بر تفاوت 10 برابری نرخ اوره با کود اوره کشاورزی که به نوعی اجحاف به صنایع پتروشیمی و واحدهای داخلی تولیدکننده کود است و نقد انفعال انجمن تولیدکنندگان کود در دفاع از واحدهای تولیدی عضو انجمن گفت: متاسفانه اوره مورد نیاز تولید کود اوره بخش کشاورزی که بخشی از آن نیز به سایر صنایع همچون چسب شیمیایی اختصاص داده می‌شود به‌طور ۱۰۰درصدی از سوی دولت تامین و قیمت آن هم ثابت تعیین شده است. ضمن اینکه انجمن مکاتبات لازم را داشته است و همچنان پیگیر این مطالبه واحدهای تحت پوشش انجمن هست.
