در بیشتر کشورهای توسعه‌‌یافته، طب سنتی در ابعاد مختلف تحت حمایت دولت قرار گرفته و سهم خوبی از تامین سلامت مردم را در سیستم سلامت کشور به‌‌عهده گرفته است. طب سنتی چین ۴۰ درصد خدمات بهداشتی و درمانی را در این کشور به‌‌عهده دارد؛ پوشش بیمه‌‌ای هزینه درمان، دارو و خدمات طب سنتی در ژاپن، چین، کره و ویتنام به‌‌صورت کامل است و در کشورهای آلمان، استرالیا، نروژ، انگلستان، کانادا و آمریکا قسمتی از هزینه‌ها توسط سازمان‌های بیمه پرداخت می‌شود. در همین راستا «بابک اعمایی» فعال این حوزه و وارد‌کننده گیاهان دارویی در این خصوص می‌گوید: حدود دو سال است که بازار راکد است که عمدتا به دلیل بحث افزایش نرخ دلار است. اعمایی می‌افزاید: از سوی دیگر چون بخش قابل توجهی از گیاهان دارویی از افغانستان و پاکستان و عمدتا به صورت قاچاق می‌آید، با اتفاقاتی که در منطقه رخ داده مرزها به نوعی بسته شده و لذا در گیاهان دارویی وارداتی بازار راکد است.

وی ادامه می‌دهد: به عبارت دیگر در حالی که در حوزه تولید گیاهان دارویی ایران بعد از حدود یک سال و نیم وضعیت خوب است، در حوزه واردات کاملا راکد است. اعمایی همچنین در پاسخ به این سوال که کدام گیاهان دارویی موجود در بازار وارداتی است، می‌گوید: اصولا محصولاتی که برای دارو مصرف می‌شود و محصولاتی که به اصطلاح در حوزه طب اسلامی عرضه می‌شود وارداتی است؛ از جمله هلیله، کندر، سنبل‌الطیب و ... که غالبا از پاکستان می‌آید. وی درباره بیشترین تقاضای بازار برای گیاهان دارویی وارداتی نیز ادامه می‌دهد: تقاضا برای گیاهان وارداتی بستگی به فصل دارد؛ یعنی هرچقدر به سمت فصل سرما می‌رویم مصرف محصول «هلیله و زنیان» بالاتر می‌رود و بالطبع تقاضا هم بالاتر می‌رود.

بر اساس این گزارش یکی از اصلی‌ترین محصولات وارداتی در این حوزه هل است که بسیار هم افزایش قیمت داشته است. «فرهاد نصیری» دیگر وارد‌کننده گیاهان دارویی در این خصوص می‌گوید: در حال حاضر قیمت هل بسیار بالا رفته است و غالبا به صورت بسته‌بندی شده و سورت شده از پاکستان و هند وارد کشور می‌شود. نصیری اظهار می‌کند: نکته حائز اهمیت درباره گیاهان دارویی داخلی که بسیار هم مساله‌ساز شده عدم سورت کردن و بسته‌بندی کردن محصولات است. به عنوان مثال محصولی مانند «سیاه‌دانه» عمدتا از پاکستان و هند وارد می‌شود، این در حالی است که محصول سیاه‌دانه اصفهان کیفیت  بسیار بالایی دارد.

وی ادامه می‌دهد: با وجود این تنها مشکل سیاه‌دانه ایران این است که حاوی سنگ است؛ یعنی در حالی که سیستم سورتینگ دیگر کشورهای صادر‌کننده تقریبا ۹/ ۹۹ درصد است آن هم به این دلیل که سال‌ها در این حوزه کار کرده‌اند و به روز هستند، ما چنین سیستمی نداریم. وی خاطرنشان می‌کند: با این تفاسیر اگر از یک طرف بتوانند در حوزه سورتینگ و بسته‌بندی گیاهان دارویی داخلی اقداماتی انجام دهند و از سوی دیگر در صنایع تبدیلی این حوزه نیز سرمایه‌گذاری شود علاوه بر اینکه در بازار داخلی بهتر عمل می‌کنند در بحث صادرات نیز می‌توان گام‌های موثری برداشت. نصیری درباره وضعیت صادرات گیاهان دارویی ایران نیز می‌گوید: ما عمدتا در این حوزه مواد اولیه به کشورهایی مثل هند ارسال می‌کنیم که مجددا پس از فرآوری شدن  به ایران برمی‌گردد.

وی ادامه می‌دهد: در واقع در حوزه صادرات گیاهان دارویی عمدتا در بخش صمغی‌جات درختی خوب کار می‌کنیم که به‌شدت مصرف دارویی دارد. از سوی دیگر در حوزه اسانس‌گیری خوب کار می‌کنند و صنایع تبدیلی این حوزه خوب رشد کرده است به همین دلیل صادرات خوبی داریم. بر اساس این گزارش اگرچه کشورهایی مانند ایران، هند، پاکستان و ... از گیاهان دارویی به وفور استفاده می‌کنند اما به گفته «فرهاد مضروبی» دیگر فعال این حوزه، طب سنتی در این مناطق متفاوت است و این تفاوت طب در ایران، هند، پاکستان و منطقه خلیج فارس، باعث شده بسیاری از گیاهان دارویی که برای ما اهمیت دارد برای این کشورها مهم نیست و برعکس؛ یعنی اگرچه اشتراکات زیادی در این حوزه داریم اما اختلافات بسیار زیادی نیز داریم.

مضروبی در ادامه می‌گوید: به عنوان مثال ما در ایران کندر را به عنوان آدامس می‌جویم اما در حوزه خلیج فارس کندر محصولی است که آن را مثل اسپند دود می‌کنند. بنابراین تفاوت‌های کاربردی دارد و لذا نوع و حجم مصرف متفاوت است. وی همچنین درباره محصولات وارداتی از کشورهای آفریقایی نیز اظهار می‌کند: علاوه بر کشورهای هند، پاکستان و افغانستان، یکی از حوزه‌های دیگر وارداتی ما آفریقای جنوبی است؛ یعنی یکی از بزرگ‌ترین منابع وارداتی ما آن منطقه است که غالبا از آن منطقه صمغی‌جات خاص را به‌طور غیرمستقیم و از طریق هند وارد می‌کنیم. مضروبی تاکید می‌کند: در واقع ۷۰ تا ۸۰ درصد گیاهان دارویی وارداتی ما از طریق هند و پاکستان انجام می‌شود چون این دو کشور وزارتخانه‌ای به نام «وزارت طب سنتی» دارند و به قدری سیستم‌شان رشد یافته است که قابل  مقایسه با ما نیستند.  در ایران وقتی یک تصمیم از بالا گرفته می‌شود تا ۱۰سال می‌توانند ریل حرکتی هر حوزه‌ای را تغییر بدهند.

اخبار مرتبط