متغیرهای تولید، فروش و سودآوری در صورت‌های مالی صنعت لاستیک و پلاستیک بهبود یافت
تغییر مسیر تایرسازان
بررسی صورت‌های مالی این صنعت نشان می‌دهد که طی سال‌جاری مجموع مقدار تولید و فروش به‌‌‌ترتیب با ۲۰ و ۱۸درصد افزایش نسبت به هفت‌ماه سال گذشته همراه بوده است. علت این امر به رفع موانع ارزی بازمی‌گردد که موجب شده است شرکت‌ها بتوانند ماده‌‌‌اولیه موردنیاز خود را تامین کنند و تولیدشان را افزایش دهند. آخرین مجوز افزایش نرخ این صنعت به ۲۲مهر امسال بازمی‌گردد که تایرهای رادیال مجوز افزایش نرخ ۲۰درصدی را دریافت کردند. در مقیاس نقطه به نقطه مجموع درآمد فروش تایرسازان طی سال‌جاری و مهرماه به‌‌‌ترتیب رشد ۴۱ و ۵۵درصدی را نسبت به مدت مشابه تجربه کرده است. ارزیابی حاشیه سود فصلی این صنعت نشان می‌دهد که در زمستان ۱۴۰۱ برخلاف دوره‌‌‌های گذشته وضعیت مطلوبی را تجربه کردند. متوسط سه‌حاشیه سود تایرسازان در تابستان امسال ۲۰درصد به ثبت رسیده که در قیاس با میانگین ۱۲ساله رشد ۵درصدی را تجربه کرده است.
اقبال به تایرهای رادیال
با توجه به تولید انبوه تایر، به‌‌‌عنوان یکی از قطعات ضروری در وسایل نقلیه، در سطح جهان و نقش مهمی که در زندگی روزمره مردم ایفا می‌کند، جایگاه مهمی در اقتصاد جهانی دارد و جزو صنایع پایین‌دستی پتروشیمی نیز به حساب می‌‌‌آید. بیشتر تایرها با هوا پر می‌‌‌شوند و از لاستیک یا پلاستیک‌های مصنوعی که عملکردی مشابه لاستیک‌های عمومی دارند ساخته می‌‌‌شوند که آنها را با سیم یا نخ تقویت می‌کنند. بهطور کلی تایرها از نظر روش تولید لاستیک‌ها به دو گروه «رادیال» و «بایاس» تقسیم می‌‌‌شوند. از آنجا که تایرهای رادیال از ویژگی‌‌‌هایی همچون مصرف سوخت کم، پایداری حرکتی و دوام و شتاب بالایی برخوردارند، طی سال‌های اخیر جایگزین تایرهای بایاس شده‌‌‌اند. تایرهای بایاس عمدتا در خودروهای سنگین‌‌‌تر همچون تراکتور که سرعت بالایی ندارند و از روی سطوح ناهموار عبور می‌کنند مورد استفاده قرار می‌گیرند.
صنعت 31 هزار میلیاردی بازار سهام
شرکت‌های بورسی صنعت لاستیک و پلاستیک شامل 12شرکت با ارزش بازار بیش از 31هزار و 500میلیارد تومان هستند. بااهمیت‌‌‌ترین و بزرگ‌ترین شرکت این صنعت «پکرمان» است که در حال حاضر با ارزش بازار 7هزار و 850میلیارد تومان در بازار معامله می‌شود. نسبت قیمت به سود هر سهم صنعت لاستیک و پلاستیک در محدوده 9.1واحد قرار دارد که با توجه به متوسط این نسبت در کلیت بازار سهام می‌‌‌توان گفت بخشی از شرکت‌های زیرمجموعه این صنعت از دسته شرکت‌های ارزشی و بخشی نیز جزو شرکت‌های رشدی محسوب می‌‌‌شوند. کمترین میزان نسبت قیمت به سود در لحظه نگارش این گزارش، به شرکت «پلاست» با 5.2واحد تعلق دارد. این امر به آن معناست که در صورت ورود پول به این صنعت می‌‌‌توان انتظار داشت سرمایه‌گذاران از شرکت‌هایی همچون «پلاست» که نسبت قیمت به سود کمتری دارند استقبال بیشتری کنند.
عدم‌پوشش نیاز داخلی تایر
بررسی میزان تولید تایر و لاستیک کشور نشان می‌دهد که در این صنعت همواره مازاد تقاضا وجود دارد. بر این اساس مجموع تولید واقعی کشور حدود 300هزار تن و میران نیاز داخلی 400هزار تن است. چشم‌انداز تدوین‌شده برای سال 1404 رسیدن به ظرفیت 700هزار تنی است. در حال حاضر مازاد تقاضای داخل از طریق واردات تامین می‌شود که البته عمده واردات برای خودروهای سنگین است. با توجه به وجود مازاد تقاضا در داخل، دپوپذیری تایرسازان بسیار پایین است و به همین خاطر ارزیابی تولیدات این صنعت به‌تنهایی می‌‌‌تواند گویای ارزیابی مقدار تولید و فروش آنها باشد. بررسی تولیدات شرکت‌های تایرساز بورسی نشان می‌دهد که در بازه سالانه بهطور متوسط 779هزار تن و رشد 7درصدی در مجموع تولیدات تایرسازان از سال 90 به وقوع پیوسته است. با توجه به اینکه حدود 60درصد از مواداولیه تایرسازان از طریق واردات تامین می‌شود، شرکت‌های تایرساز در بحران‌های ارزی با هزینه گزاف همراه می‌‌‌شوند. با توجه به وجود سایه قیمت‌گذاری دستوری در تایرسازان، افزایش هزینه ارزی تامین ماده‌‌‌اولیه این صنعت با رشد نرخ فروش آنها همراه نمی‌شود و سبب تحمیل زیان به تایرسازان می‌شود. ارزیابی روند تولیدات سالانه بر این موضوع صحه می‌‌‌گذارد و در سال‌هایی همچون 99 که بحران ارزی رقم خورده، مجموع تولیدات تایرسازان با کاهش 3درصدی همراه بوده است. با این حال، روند تولیدات از سال 1400 بهبود نسبی یافته و طی 12ماه اخیر مجموع تولیدات با رشد 11درصدی همراه بوده که نسبت به میانگین 12ساله رشد 4درصدی را تجربه کرده است. این افزایش طی سال‌جاری نیز ادامه یافته و مجموع تولید تایرسازان 497هزار تن به ثبت رسیده که در قیاس با هفت‌ماه سال گذشته افزایش 20درصدی را به ثبت رسانده است. طی هفت‌ماه امسال بیشترین میزان رشد تولید توسط شرکت «پلاسک» به ثبت رسیده و این شرکت با ثبت مجموع تولید 368هزار و رشد 31درصدی توانسته نسبت به هم‌‌‌گروهی‌‌‌های خود رشد بیشتری را به ثبت برساند. طی هفتمین ماه امسال روند روبه‌‌‌رشد تولیدات تایرسازان تداوم داشته و در این ماه مجموع تولیدات آنها 74هزار تن بوده است که در مقایسه با مهر سال گذشته افزایش 12درصدی را تجربه کرده‌‌‌اند.
افزایش نرخ 20درصدی رادیال در مهرماه
قیمت‌گذاری در تایرسازان بهطور دستوری صورت می‌گیرد و این موضوع همواره جزو معضلات اصلی این صنعت بوده است. این معضل تا جایی ادامه یافت که شرکت‌های تایرساز چندی پیش از عرضه تایر دولتی خودداری کردند و کشمکش فراوانی با دولت داشتند. آخرین افزایش نرخ این صنعت به 22مهرماه امسال بازمی‌گردد که تایرهای رادیال مجوز افزایش 20درصدی نرخ محصول را دریافت کردند. با توجه به وارداتی بودن بخش عمده‌‌‌ای از ماده‌‌‌اولیه تایرسازان، قیمت دستوری می‌‌‌تواند در مواقع چالش‌‌‌های ارزی شرکت‌های تولیدکننده را با مشکل مواجه کند؛ چرا که تایرسازان دیگر نمی‌‌‌توانند همگام با افزایش هزینه تامین ماده‌‌‌اولیه خود نرخ فروش را تعدیل کنند. با توجه به تنوع تولید تایرسازان به تفکیک خودروهای سبک و سنگین، به جهت سنجش میزان رشد نرخ فروش این شرکت‌ها، محصول اصلی آنها که بیشترین سهم از درآمد فروش شرکت را تشکیل داده، در نظر گرفته شده است. بر این اساس طی هفت‌ماه سال‌جاری متوسط افزایش نرخ محصول اصلی تایرسازان در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، 44درصد بوده است. در این مقیاس بیشترین میزان رشد نرخ فروش به شرکت «پکویر» تعلق دارد که محصول اصلی خود یعنی تایر را با افزایش نرخ 75درصدی به فروش رساند. در مهرماه امسال شرکت‌های تایرساز نرخ فروش محصول اصلی خود را با متوسط رشد 40درصدی نسبت به میانگین 12ماه 1401 به فروش رساندند. در این ماه بیشترین میزان افزایش نرخ فروش مربوط به شرکت «پلاسک» بوده که توانسته است محصول اصلی خود یعنی مجموعه داشبورد SP100 را با 111درصد جهش نرخ نسبت به میانگین 1401 به فروش رساند. با توجه به دریافت مجوز افزایش نرخ تایرسازان در مهرماه می‌‌‌توان انتظار داشت در گزارش‌های آبان‌ماه فروش و سودآوری این صنعت بهبود یافته باشد.
«پلاسک» سردمدار جهش درآمد
روند میزان فروش تایرسازان در 12سال اخیر نشان می‌دهد که در هر سال بهطور متوسط درآمد فروش این صنعت 34درصد افزایش یافته است. بیشترین جهش درآمد تایرسازان طی سال 99 رقم خورده که مجموع فروش آنها با رشد 93درصدی همراه بوده است. عامل اصلی رشد درآمد این صنعت به جهش ارزی بازمی‌گردد که موجب شد شرکت‌های تایرساز درخواست افزایش نرخ‌های بالاتر را بدهند و به دنبال آن درآمد خوبی را تجربه کردند. طی 12ماه 1401 مجموع فروش تایرسازان رشد 45درصدی و در قیاس با میانگین رشد 12ساله افزایش 11درصدی را تجربه کرده است. رشد درآمد در سال‌جاری ادامه یافت و تایرسازان با ثبت درآمد هفت‌ماهه 15هزار و 939میلیارد تومانی موفق به تحقق رشد 41درصدی درآمد خود شدند. در بازه ماهانه طی مهرماه افزایش 55درصدی درآمد فروش به وقوع پیوسته و پیش‌بینی می‌شود در آبان‌ماه با مجوز افزایش نرخی که صادر شده است درآمد فروش آنها افزایش یابد. بیشترین میزان افزایش درآمد فروش در هفت‌ماه نخست امسال به شرکت «پلاسک» تعلق دارد که ظرف این مدت با ثبت فروش 2هزار و 35میلیارد تومانی موفق به ثبت رشد 101درصدی درآمد خود نسبت به مدت مشابه شده است. با توجه به مازاد تقاضای تایر که در داخل کشور برقرار است، شرکت‌های تایرساز عمدتا بخش کمی از محصولات خود را صادر می‌کنند. بر این اساس طی سال‌جاری بیشترین سهم صادرات به شرکت «پدرخش» تعلق دارد که صادرات سهم بیش از 46درصدی در سبد درآمدی این شرکت دارد. پس از آن شرکت «پاسا» با سهم 18درصدی صادرات طی سال‌جاری رتبه دوم را دارد.
افزایش 5 درصدی حاشیه سود در تابستان
سودآوری تایرسازان به دنبال سایه قیمت‌گذاری دستوری بر محصولات این صنعت، وضعیت ناخوشایندی را طی دوره‌‌‌های اخیر تجربه کرده است. بر این اساس متوسط سه‌حاشیه سود ناخالص، عملیاتی و خالص این صنعت در 12سال گذشته به‌‌‌ترتیب 20، 15 و 11درصد به ثبت رسیده که همواره روند کاهشی داشته است. بر این اساس طی سال 1401 متوسط سه حاشیه سود تایرسازان 10درصد به ثبت رسیده که در مقایسه با میانگین 12ساله افت 5درصدی را تجربه کرده است. با این حال از زمستان 1401، روند حاشیه سود این صنعت بهبود یافته و با افزایش همراه شده است. در تابستان امسال متوسط سه حاشیه سود تایرسازان 20درصد ثبت شده که این عدد در مقایسه با میانگین 13دوره اخیر، رشد 5درصدی را تجربه کرده است. در میان 12شرکت بورسی تایرساز، «پسهند» که تمامی درآمد خود را از محل فروش تسمه نقاله به دست آورده، چه در بازه فصلی و چه در بازه سالانه توانسته است سردمدار بیشترین سودآوری شود. بر این اساس متوسط سه حاشیه سود این شرکت طی سال 1401 و تابستان امسال به‌‌‌ترتیب 39 و 45درصد به ثبت رسیده است.
