علل رشد اخیر شاخص‌کل را می‌توان به سه بخش دسته‌بندی کرد: بخش‌اول؛ روند صعودی قیمت دلار، بخش دوم، افزایش قیمت‌ها و افزایش انتظارات تورمی فعالان بازار سرمایه و بخش آخر، عملکرد خوب بعضی از شرکت‌های شاخص‌ساز در گزارش‌های مالی فصول بهار، تابستان و پاییز. البته باید بیان‌کرد رقابت‌های برخی از شرکت‌ها در رینگ‌های صادراتی و بازار کالای بورس ایران باعث تقویت صورت‌های مالی و افزایش انتظار سودآوری شرکت‌های بزرگ شده‌است  که این مورد هم در افزایش رقم شاخص‌کل بی‌تاثیر نبوده‌است، اما با بررسی روند حرکتی در شاخص‌کل (در زمان هفتگی) و بررسی متغیر‌های بازار و اخبار سیاسی اقتصادی و عوامل تکنیکی بازار انتظار می‌رود با آغاز سال‌نو روند شاخص‌کل حرکتی منفی به خود گرفته و بازار وارد فاز نزولی شود.

از عوامل شکل دهی آغاز این روند منفی می‌توان به کاهش ارزش دلار در بازار آزاد و تحرکات مثبت سیاسی دولت و اخبار مثبت سیاسی منطقه‌ای و اخبار برجامی اشاره کرد. با این اخبار انتظار کاهش تورم و اصلاح قیمت‌ها در افکار سرمایه‌گذاران نقش خواهد بست. در روند نزولی شاخص‌کل هم حمایت‌هایی وجود خواهد داشت مانند عدد یک‌میلیون و ۵۰۰‌هزار‌واحدی‌! همچنین کندل‌ها می‌توانند در ادامه مسیر نزولی خود به سمت عدد یک‌میلیون و ۶۰۰‌هزار واحد تا یک‌میلیون و ۴۰۰‌هزار‌واحدی مسیر نزولی خود را ادامه دهند، علت ادامه این حرکت نزولی را می‌توان به این دلایل شرح داد:

۱- کاهش قیمت جهانی نفت و کاهش کرک‌اسپردها (تاثیر قیمت نفت بر اقتصاد ایران)

۲- اخبار منتشرشده منفی از اقتصاد آمریکا و سیستم بانکی این کشور که به احتمال زیاد هم تاثیر روانی و هم تاثیر اقتصادی بر کل اقتصاد دنیا خواهد داشت، ورشکستگی بانک سیلیکون‌ولی یاد آور بحران ۲۰۰۸ برای سرمایه‌گذاران خواهد بود.

۳-  با سیاست‌های جدید اقتصادی دولت و نظام پولی کشور و انجام توافق‌های سیاسی با کشور‌های همسایه انتظار کاهش سرعت رشد تورم در افکار تحلیلگران تقویت شده‌است و پیش‌بینی می‌شود تورم موقتا مسیر نزولی در پیش بگیرد و کاهش قیمت‌ها در برخی از بازار‌ها که به‌صورت غیر‌عقلایی رشد داشته شکل بگیرد.

۴- پس از رشد پر قدرت شاخص‌کل که از اوایل فصل پاییز آغاز شد و تا اسفند ماه نیز ادامه داشت، انتظار می‌رود بازار وارد یک فاز اصلاحی و استراحت شود.

۵- بازار سرمایه ایران همیشه متاثر از بازار‌های جهانی است، کاهش قیمت‌ها در بازار جهانی دور از انتظار نیست.

لازم به توضیح است این حرکت اصلاحی شاخص‌کل روند‌های مثبت و رو به بالایی هم خواهد داشت، هرچند کوتاه و ضعیف. البته باید بیان‌کرد چه بسیار شرکت‌هایی که در این روند نزولی احتمالی، برخلاف شاخص‌کل رشد‌های خوبی از خود به‌جای بگذارند، انتظار می‌رود این اصلاح از لحاظ زمانی در اوایل تیر ماه ۱۴۰۲ به پایان برسد و بازار روند جدیدی را آغاز کند. ذات بازار‌های مالی همیشه با نوسان نزولی و صعودی همراه خواهد بود و هر تحلیلی عاری از عیب نیست.