«دنیای‌اقتصاد» عملکرد یکی از شرکت‌های دارویی را بررسی کرد
نوسان سودسازی «دلقما»
محصولات شرکت
موضوع فعالیت شرکت طبق ماده «2» اساسنامه عبارت است از ایجاد، تاسیس و بهره‌برداری از کارخانه‌ها و لابراتوار‌هایی به‌منظور تولید، واردات و صادرات مواد اولیه و محصولات دارویی که شرکت به موجب آن درآمدزایی داشته باشد. محصولات اصلی این شرکت عبارتند از انواع قرص، انواع ویال، انواع کپسول و انواع شربت که به ترتیب 42درصد، 22 درصد، 18درصد و 14درصد از تولیدات شرکت را تشکیل می‌دهند.
کمیته قانونی قیمت‌گذاری مستقر در سازمان غذا و دارو قیمت فروش انواع محصولات دارویی شرکت را تصویب می‌کند. مشتریان این شرکت عبارتند از: شرکت پخش سراسری تجهیز گران طب نوین، شرکت بهستان پخش و شرکت دایادارو. در میان مواد اولیه شرکت، حدود 69درصد از تامین‌کنندگان داخلی و 21درصد شرکت‌های خارجی هستند.
با بررسی روند تولید، فروش و سودآوری شرکت می‌توان تحلیل خوبی از آینده آن ارائه داد. آمار تولید شرکت نشان می‌دهد که از سال 1397 تاکنون از رشد مقداری بهره برده؛ اما در سال 1400 با کاهش قابل‌توجهی همراه شده است. روند رشد تولید شرکت در سه‌سال گذشته به ترتیب برابر با 11درصد، 7درصد و منفی 14درصد بوده است. در این میان، روند درآمد شرکت از فروش کالا پیوسته در حال رشد بوده که دلیل اصلی آن افزایشی بودن روند نرخ محصولات است. در سه‌سال گذشته، درصد رشد فروش شرکت برابر با 4درصد، 48درصد و 37درصد بوده است.
از دیگر مواردی که در تحلیل وضعیت هر شرکت مورد بررسی قرار می‌گیرد، میزان خالص ورود و خروج محصولات به انبار شرکت است. شرکت‌های مختلف با توجه به سیاست‌ها و برنامه‌هایی که در آینده دارند اقدام به ذخیره، گرفتن موجودی یا فروش از انبار می‌کنند. در شرکت «دلقما» به‌جز در سال 1397، در سال‌های بعد شاهد خالص ورود کالا به انبار بوده‌ایم. این موضوع نشان می‌دهد که سیاست شرکت مبتنی بر فروش کمتر از تولید بوده است که می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. از آمار‌های مهم برای تحلیلگران می‌توان به بررسی روند سود‌های شرکت اشاره کرد. بررسی‌ها در چهارسال گذشته نشان می‌دهد که روند سودآوری شرکت باثبات نبوده و در برخی سال‌ها نوسان‌های غیر‌طبیعی مشاهده شده است. از این رو می‌توان نتیجه گرفت که سرمایه‌گذاری بلندمدت در این شرکت کمی با ریسک همراه بوده و نمی‌توان به صعودی بودن روند سودآوری شرکت در بلندمدت امیدوار بود. بررسی صورت‌های سود و زیان شرکت نشان می‌دهد که میزان سود خالص از سود عملیاتی به‌طور قابل‌توجهی بیشتر بوده است. دلیل این موضوع درآمد‌های غیر‌عملیاتی شرکت بوده که در قسمت اقلام متفرقه وجود دارد. طبق اطلاعیه‌ای که «دلقما» منتشر کرده، این درآمد از فروش 20درصد از شرکت پخش فردوس که متعلق به شرکت دارویی لقمان بوده، حاصل شده است. سهام این شرکت به موسسه خیریه 22بهمن فروخته شده و موجب رشد سود خالص در سال‌های 1399 و 1398 شد.
نسبت سهامداران شرکت
سهامداران شرکت دارویی لقمان عبارتند از موسسه جامعه‌الامام الصادق (ع)، شرکت طاهرایران (سهامی خاص) و صندوق.س.ا.بازارگردانی سهم آشنایکم که به ترتیب 70درصد، 11درصد و یک‌‌درصد از مالکیت شرکت را برعهده دارند.
تحلیل سود سال آینده
در تحلیل سود سال آینده این شرکت ابتدا باید مفروضات یا متغیر‌هایی را که فروش و به تبع آن سود شرکت را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند، مورد بررسی قرار داد. در میان مفروضات شرکت، مهم‌ترین متغیر‌ها نرخ‌های فروش و مواد اولیه شرکت محسوب می‌شود. دلیل این امر ناشی از این بوده که بخش اعظم فروش و بهای تمام‌شده شرکت برگرفته از این اقلام است. در میان نرخ‌های فروش، نرخ انواع قرص، انواع ویال و انواع کپسول از اهمیت بیشتری برخوردار است که به ترتیب 300هزار تومان، 4میلیون و 900هزار تومان و 635هزار تومان برای هر هزار محصول، برآورد شده است. همچنین برای مواد اولیه شرکت نرخی برابر با 11هزار و 800تومان برای هر کیلو در نظر گرفته شده است.
از دیگر نرخ‌های موثر در سود شرکت می‌توان به نرخ افزایش حقوق، نرخ تورم و نرخ رشد حمل‌ونقل اشاره کرد که به‌ترتیب رشدی معادل 40درصد، 40درصد و 35درصد پیش‌بینی شده است. در نهایت، یکی دیگر از نرخ‌های اصلی که باید مورد بررسی قرار داد، میانگین قیمت دلار است. این نرخ اثر‌گذار برای سال 1401، حدود 27هزار تومان در نظر گرفته شده است.
اگر مفروضات شرکت «دلقما» را اینگونه فرض کنیم، برای سال آینده می‌توان مبلغ فروشی برابر با 469میلیارد تومان برای شرکت تخمین زد. شرکت مذکور از این میزان فروش حدود 98میلیارد تومان سود ناخالص خواهد ساخت.
اگر سرمایه شرکت، ثابت در نظر گرفته شود، با این سرمایه سود هر سهم شرکت حدود 215ریال خواهد شد. با توجه به آخرین قیمت سهام شرکت که 144تومان است، می‌توان نسبت P/ E 7/ 6واحدی را برای شرکت متصور شد.
مقایسه این نسبت با میانه تاریخچه نشان می‌دهد که در گذشته این نسبت حول عدد 4/ 9 در نوسان بوده است. این آمار نشان می‌دهد که فاصله کنونی P/ E سهم با میانه تاریخی برابر با 40درصد است.
به دلیل اینکه در آینده نرخ‌های مهم شرکت قابلیت نوسان دارند، باید جدول تحلیل حساسیتی برای این سهم ترسیم کرد. دو مورد از متغیر‌های مهم شرکت عبارتند از نرخ انواع قرص و نرخ مواد اولیه که در جدول تحلیل حساسیت از آنها استفاده می‌کنیم.
ریسک‌های شرکت
از ریسک‌های اثر‌گذار بر شرکت دارویی لقمان و اکثر صنایع بورسی و فرابورسی، می‌توان به ریسک نرخ ارز اشاره کرد. با توجه به اینکه حدود 30درصد از مواد اولیه مصرفی شرکت از طریق واردات تامین می‌شود، بنابراین نوسانات نرخ دلار می‌تواند بر سودآوری آن موثر باشد. همچنین علاوه نوسانات نرخ ارز، تغییر نرخ بهره نیز می‌تواند گاهی برای شرکت دردسر‌ساز باشد. از این رو ریسک بعدی موثر بر فروش شرکت، نوسان نرخ بهره است. با افزایش این نرخ شرکت‌ها شاهد افزایش هزینه‌های مالی خود خواهند شد. در ادامه شرکت ترغیب می‌شود که اقدام به راه‌اندازی طرح‌های توسعه نکند؛ زیرا هزینه تامین مالی آن افزایش خواهد یافت.
یکی دیگر از ریسک‌های شرکت، کیفیت محصولات است. فقدان تفکر مثبت درباره تولیدات داخلی موجب می‌شود تا پزشکان به تجویز داروهای خارجی تمایل بیشتری نشان دهند. این شرکت برای مقابله با این مشکل اقدام به تولید محصولات باکیفیت و اصلاح GMP واحد‌های تولیدی کرده است.
آخرین ریسک مورد بررسی در این شرکت، ورود رقبای جدید است. بدون شک حضور رقبای جدید در بازار و شرایط رقابتی حاکم بر بازار دارویی کشور بر شرکت‌های تولیدی دارو تاثیر‌گذار خواهد بود. از این رو «دلقما» با داشتن اهداف و برنامه‌های معین سعی در حفظ و بهبود کیفیت محصولات خود دارد و تلاش می‌کند مشتریان خود را حفظ کند.
