در یک تحلیل بنیادی پیش‌‌بینی شد
کاهشP/ E در افق صنعت دوده
کربن سیاه (carbon black) بر اثر احتراق ناقص یا تجزیه حرارتی هیدروکربن‌‌های گازی یا مایع در شرایط کنترل شده تولید می‌شود. دوده صنعتی بنا به ترکیب شیمیایی، خواص رنگ‌‌دهی، اندازه ذرات و خواص کلوئیدی آن در صنایع مختلف مخصوصا صنعت لاستیک به‌طور گسترده و وسیع کاربرد دارد. حدود 25 تا 30 درصد وزن لاستیک را کربن تشکیل می‌دهد. بیشترین استفاده کربن پس از صنعت لاستیک‌‌سازی در صنایع ساخت قطعات لاستیکی خودرو، مستریچ، جوهرسازی و رنگ است. «کربن بلک» اغلب در پلاستیک و تولیدات وابسته به آن برای رنگ بخشیدن، محافظت در مقابل حرارت، محافظت در مقابل فساد ناشی از تشعشعات ماورای بنفش، خصوصیات الکتریکی و همچنین خاصیت استحکام‌بخشی مورد استفاده قرار می‌گیرد (تقریبا 90 درصد کربن سیاه در کاربردهای لاستیک، 9 درصد به عنوان رنگدانه و یک درصد باقی صنایع). صنعت «کربن بلک» در ایران متاثر از عملکرد چهار شرکت تولیدکننده دوده صنعتی یعنی شرکت دوده صنعتی پارس، شرکت کربن ایران و شرکت سیمرغ که عمده سهامداران آن تایرسازان داخلی هستند و همچنین شرکت صنعتی دوده فام است. در سال‌های گذشته شرکت کربن ایران تنها تولیدکننده داخلی در این صنعت بود که تمامی سهم بازار داخلی را در اختیار داشت. به واسطه ورود شرکت دوده صنعتی پارس در سال 1374 با 15هزار تن ظرفیت تولید و افزایش ظرفیت به 30هزار تن در سال 1385 و ورود شرکت سیمرغ در سال 1386و شرکت دوده‌فام در سال 1391 به عرصه تولید، سهم بازار بین چهار شرکت به تناسب ظرفیت برنامه فروش داخلی و صادراتی و مزیت‌های کمی و کیفی تقسیم می‌شود. در حال حاضر ظرفیت تولید دوده صنعتی در ایران به واسطه این چهار شرکت به 166 هزارتن رسیده است.
بهای تمام شده
با توجه به این موضوع که حدود 90 درصد بهای تمام شده محصولات تولیدی این گروه را انواع روغن تشکیل می‌دهند، تغییر قیمت مواد اولیه بر اثر تغییر قیمت فرآورده‌های نفتی، تغییر بهای نفت جهانی و تغییرات نرخ ارز، نوسانات شدیدی به قیمت تمام شده تولیدات این شرکتها وارد میسازد.فرسودگی تجهیزات موجود و تفاوت ضریب مصرف مواد اولیه در تکنولوژی‌‌های جدید در مقایسه با کارخانه‌های فعلی، تفاوت قیمت تمام شده را در پی دارد. در حال حاضر بالاتر بودن نرخ فروش داخلی از نرخ فروش صادراتی موجب شده شرکتها توان رقابت در بازارهای داخلی را کماکان حفظ کنند، اما در بازارهای خارجی امکان رقابت کاهش یافته و صادرات کمی انجام می‌شود. با شرایط موجود دو نماد «شکربن» و «شدوص»، تنها در شرایط ویژه اقتصادی که قیمت مواد اولیه پایین و قیمت ارز بالا باشد از نظر سودسازی در وضعیت نسبتا مناسبی قرار می‌گیرند.قیمت فورفورال اکسترکت براساس نرخ خرید لوبکات شرکتهای تولیدکننده روغن‌موتور متغیر است و با تغییرات قیمت نفت خام و نرخ دلار تغییر می‌کند. هر ماه پس از تعیین قیمت لوبکات (خوراک روغن‌‌سازها) توسط شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، قیمت فورفورال اکسترکت که حدود 80 تا 95 درصد لوبکات است توسط شرکتهای نفت ایرانول، نفت سپاهان و نفت پارس عرضه می‌شود. شرکتهای پتروشیمی جم، پتروشیمی مارون، پتروشیمی امیرکبیر، پتروشیمی بندر امام و... عرضه‌کنندگان CFO هستند.
نرخ فروش
مطابق نمودار گزارش نرخ فروش دوده تحت تاثیر قیمت نفت قرار دارد.نرخ فروش صادراتی در شرکتهای دوده‌سازبه‌طور متوسط 10درصد پایین‌‌تر از نرخ فروش داخلی است.با توجه به تکنولوژی قدیمی و بهره‌‌وری پایین، صادرات محصول با تکنولوژی فعلی چندان مقرون به صرفه نیست.با توجه به افزایش هزینه‌های انرژی برای سال بعد به نظر می‌‌رسد به‌‌روزرسانی و استفاده از تجهیزات و استفاده از تکنولوژی بیش از هر زمان دیگری نیاز است.در بازار داخلی هم با توجه به افزایش نرخ تایرهای وارداتی و روند رو به رشد تولید تایر در داخل بعید به نظر می‌‌رسد تقاضای محصولات با خللی مواجه شود.بر اساس آمارها «شصدف» با 62 درصد صادرات بالاترین مبلغ فروش صادراتی را داراست.
پیش‌‌بینی سود
در بازار سرمایه کشور سه شرکت تولیدکننده دوده فعال هستند.این شرکتها با نمادهای «شکربن»، «شصدف» و «شدوص» در بازار سرمایه ایران پذیرفته و معامله می‌شوند.در این تحلیل سعی شده است با توجه به استراتژیک بودن این صنعت، سه شرکت پذیرش شده در بازار سرمایه مورد تحلیل و بررسی قرار گیرند.در نهایت با مفروضات بیان شدهP/ E سه شرکت (شصدف، شدوص و شکربن) برای سال ۱۴۰۱ به ترتیب 7.4، 8.4 و 9 قرار دارد و جهت سرمایه‌‌گذاری مناسب و کم ریسک ارزیابی می‌شود.
ریسک‌‌های صنعت
ریسک بازار : با توجه به اینکه ظرفیت اسمی تولید دوده در کشور بیشتر از میزان تقاضا برای این محصول (95 هزارتن) است، ظرفیت مازاد در کشور وجود دارد و این امر ریسک واردات را به نحوه زیادی کاهش می‌دهد و از طرفی رقابت شرکتهای داخلی را برای کسب سهم بازار تشدید کرده است.شرکتها به‌منظور تحقق ارزش تولیدی خود ممکن است با مشکل مواجه شوند. از سوی دیگر حفظ سهم بازار برای هر یک از این شرکتها مستلزم رقابت بالاتری در بازار داخلی است، چراکه مسیر صادرات محصولات داخلی با توجه به هزینه تولید بالاتر در سطح بازار بین‌المللی آنچنان هموار نیست.
از سوی دیگر ورود رقبای تولیدکننده جدید در بازارهای هدف صادراتی به‌ویژه هندوستان و افزایش هزینه حمل دریایی رقابت‌پذیری در بازارهای صادراتی و رقابت با تولیدکنندگان محلی را سخت‌تر کرده است. همچنین در صورت تشدید تحریم‌ها که موجب کاهش ورود ارز به کشور و به تبع آن موجب کاهش صادرات خواهد شد و شرکتها بنا به ضرورت به بازار داخل متمایل می‌شوند. البته همان‌طور که گفته شد، شرکت صنعتی دوده فام برای کسب سرمایه‌درگردش و نقدینگی مورد نیاز به‌منظور خریدهای بهینه خود نسبت به اختصاص نیمی از محصولات خود جهت صادرات اقدام کرده است.با توجه به اینکه این شرکت از مشتریان خارجی خود قبل از ارسال محصول پیش دریافت، دریافت می‌کند، درباره نقدینگی و رقابت در خرید مواد اولیه با مشکل خاصی مواجه نبوده است.
ریسک قیمت نهاده‌های تولید: با توجه به این موضوع که 85 تا 90 درصد بهای تمام شده محصولات تولیدی این شرکتها را انواع روغن (مواد اولیه) تشکیل می‌دهند، تغییر قیمت مواد اولیه بر اثر تغییر قیمت فرآورده‌های نفتی، تغییر بهای نفت جهانی و تغییرات نرخ ارز، نوسانات شدیدی به قیمت تمام شده تولیدات این شرکتها وارد میسازد. نکته با اهمیت در این موضوع، عرضه نرخ مواد اولیه شرکتها از طریق بورس انرژی است که باعث یکنواخت شدن قیمت در بین فروشندگان مواد اولیه شده است.
موضوع دیگر در این ارتباط تغییر بهای انرژی مصرفی صنایع کشور است.هرگونه افزایش قیمت یا کاهش یارانه انرژی باعث افزایش بهای تمام‌شده محصول و تحت تاثیر قرار دادن حاشیه سود این محصولات خواهد شد.از ابتدای سال جاری نحوه محاسبه گاز سوخت بر اساس فرمول شناور ابلاغی وزارت نفت باعث افزایش هزینه گاز سوخت کارخانه‌ها نسبت به سال گذشته شده است.
ریسک عوامل بین‌الملل : با توجه به واراداتی بودن بخشی از قطعات و تجهیزات خطوط تولید و بسته بندی، هرگونه شرایط محدودکننده از قبیل تحریم‌های بین‌المللی، تغییر در قوانین و مقررات دولتی و قوانین محدودکننده در تعیین نرخ فروش محصولات متناسب با تغییر قیمت تمام شده، به‌عنوان ریسک مهم در این زمینه تلقی می‌شود.
ریسک تولید و فروش محصولات: کاهش تقاضای خرید دوده در بخش لاستیک‌سازان به دلیل کاهش تولید این شرکتها به عنوان ریسک کاهش تولید ارزیابی می‌شود.
شیوع ویروس کووید- 19 مصرف تایر و قطعات لاستیکی را با کاهش روبه‌رو می‌کند و این موضوع بالطبع موجب کاهش تولید لاستیک و به تبع آن کاهش مصرف دوده و کاهش فروش شرکتها خواهد شد.از همین رو تداوم گسترش ویروس کرونا در جهان و کشور نگرانی از آثار این بیماری بر فعالیت و کسب و کارهای مرتبط با این صنعت وجود دارد، اما با گسترش واکسیناسیون می‌توانیم انتظار بهبود شرایط را داشته باشیم.
