آخرین وضعیت نمادهای گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری بررسی شد
پتانسیل بودجهای سهام بانکی
لایحه بودجه ۱۴۰۱ از نگاه بانک‌ها
هر چند ارائه لایحه بودجه تازه ابتدای راه تصویب آن در مجلس است و تا پایان مراحل ممکن است دستخوش تغییرات حتی بنیادی شود، اما بر مبنای اطلاعات فعلی، شاخص‌‌‌ترین مباحث مرتبط با گروه بانکی در لایحه ارائه شده دولت، نرخ تسعیر و تخصیص مالیات به سپرده‌های بانکی اشخاص حقوقی است. نرخ تسعیر در ماههای گذشته به‌رغم پیگیری اهالی بازار سرمایه و روسای دوره‌های اخیر سازمان بورس، با مخالفت بانک مرکزی تغییر نکرد و کماکان دلار ۱۵هزار و ۹۰۰ تومانی با اختلاف زیاد نسبت به دلار نیما و بازار آزاد مبنای محاسبات گروه بانکی و تراز ارزی قرار می‌گیرد، انحرافی که بالطبع بر روی ارزش این گروه و قیمت تابلو نمادهای مطرح آن تاثیرگذار است.
ریاست پیشین بانک مرکزی قول این تسعیر را با ذکر نکاتی داده بود هرچند در دوره ایشان این مهم به ثمر ننشست. به گفته ایشان در اردیبهشت امسال، بانک مرکزی آماده اصلاح نرخ تسعیر دارایی‌های ارزی بانک‌ها، متناسب با نرخ تسعیر متناسب با شرایط غیرتحریمی است. بانک مرکزی برای موثر واقع شدن اصلاح نرخ تسعیر ارز در قیمت سهام بانک‌ها معتقد است اعطای معافیت مالیات سود ناشی از تسعیر، تا زمان نقد شدن آنها ضروری است و درخصوص درخواست فعالان بازار سرمایه برای اصلاح نرخ تسعیر دارایی‌های ارزی بانک‌ها، ذکر چند نکته ضروری است:
دارایی‌های ارزی بانک‌ها، عمدتا مطالبات از بنگاه‌ها هستند و بخشی از آن هم به دلیل تحریم مسدودند. وصول مطالبات ارزی بعضا معوق، در نرخ‌های فعلی ارز در بازار، مشکلات خودش را دارد. تسعیر مطالبات ارزی بانک‌ها درنرخ بالاتر، شناسایی درآمد موهوم بیشتر و سود بی‌کیفیت و لذا، ارائه عملکرد غیرواقعی و پرداخت مالیات نقدی است. بانک مرکزی آماده اصلاح نرخ تسعیر دارایی‌های ارزی بانک‌ها، متناسب با نرخ تسعیر متناسب با شرایط غیرتحریمی است. بانک مرکزی برای موثر واقع شدن اصلاح نرخ تسعیر ارز در قیمت سهام بانک‌ها معتقد است اعطای معافیت مالیات سود ناشی از تسعیر، تا زمان نقد شدن آنها ضروری است. بر اساس قیمت تابلو ارزش بازار این گروه نسبت به دست‌کم اموال و دارایی‌های نمادهای بزرگ بانکی اختلاف معناداری پیدا کرده است و می‌توان انتظار داشت در صورت تصویب این بند توسط مجلس اقبال معامله‌گران به گروه بانکی بیشتر شده و شکاف موجود ترمیم شود.
بند مهم تاثیرگذار دیگر بر گروه بانکی، دریافت مالیات از سپرده اشخاص حقوقی است که می‌توان انتظار داشت برخی از سپرده‌های عمدتا بلندمدت شرکت‌ها در سیستم بانکی از این محل آزاد شده و فشار تقاضای تسویه سپرده‌ها افزایش یابد ضمن آنکه انتظار داریم در طی ماههای باقی‌مانده تا پایان سال، بانک‌ها اقدامات موثر و پیش‌نیاز لازم را به کار گیرند ولی برخلاف موضوع قبلی (افزایش نرخ تسعیر ارز)، این بند تاثیر مثبتی بر فعالیت سیستم بانکی ندارد و آخرین نکته در خصوص لایحه بودجه پیشنهادی سال آتی، میزان درآمد پیش‌بینی شده بانک‌ها ۲۳۱هزار و ۴۲۸میلیارد و ۵۷۵میلیون تومان برآورد شده است. این عدد در بودجه سال ۱۴۰۰ برابر با ۱۸۴هزار و ۲میلیارد و ۶۰۰میلیون تومان بوده است که نشان‌دهنده رشدی ۲۵درصدی است.
شاخص بانکی کماکان در سرازیری
بررسی نمادهای گروه‌های بانکی نشان می‌دهد که به جز بانک پاسارگاد سایر نماد‌ها در یک سال اخیر بازدهی منفی نسبتا سنگینی برای سهامدارانشان به همراه داشته‌اند. بخشی از این ریزش به دلیل تخلیه حباب شکل گرفته در نیمه ابتدایی سال گذشته بوده است اما رفتار هیجانی معامله‌گران نیز در فروش نمادهای بنیاددار و سود‌ساز این گروه بالاخص در ماههای اخیر مشهود است. بانک پاسارگاد نیز به جز عملکرد مناسب با حمایت سهامداران عمده (اصطلاحا حقوقی ها) توانسته ارزش بازار بالای خود و همچنین شرکت‌های زیرمجموعه بورسی خود را حفظ کند. تاکید می‌شود که فعالیت‌های موفق و سود‌ساز (عملیاتی و غیر‌عملیاتی بانکی) در برخی دیگر از نمادهای این گروه قابل مشاهده است. نکته بسیار مهم در بررسی و مقایسه سود و نسبت قیمت به سود سالیانه نماد‌ها، تفکیک سود عملیاتی از غیر‌عملیاتی است زیرا عمدتا در مدل دوم شاهد تکرار هر ساله و مستمر این مدل سود‌سازی نخواهیم بود.
مقایسه عملکرد بانک‌های بورسی
در مقایسه بانک‌های غیردولتی از منظر بازده سرمایه ثبتی سال مالی اخیر، بانک‌های پاسارگاد با بازدهی ۱۵۱درصد، خاورمیانه ۱۰۵درصد، صادرات با بازدهی ۶۷درصد و بانک ملت با بازدهی ۶۶درصد، در بین ۵ بانک نخست بورسی قرار دارند.
بازده دارایی ها
در مقایسه بازدهی دارایی‌های بانک‌های بورسی، بانک‌های دی با بازدهی ۷/ ۷ درصد، خاورمیانه با بازدهی ۱/ ۴ درصد، پاسارگاد با بازدهی ۴درصد، تجارت با بازدهی ۷/ ۳ درصد و کارآفرین با بازدهی ۸/ ۲ درصد، ۵ بانک نخست هستند.
جمع‌بندی
با اقدامات مناسب صورت گرفته در سال‌های اخیر توسط بانک مرکزی، از فعالیت‌های سوداگرانه بانک‌ها در زمینه بنگاه‌داری و خرید دارایی‌های مختلف کاسته شده و تمرکز بیشتری بر عملیات بانکی‌شان ایجاد شده و در نتیجه شاهد افزایش تعداد بانک‌های سود‌ساز در طی این مدت بوده‌ایم. البته جهش ارزی و تورم بالای صورت گرفته در سالیان اخیر نیز موجب افزایش نسبت دارایی به بدهی سیستم بانکی شده و مجموع این عوامل، زمینه تقویت وضعیت بنیادی این گروه در بورس را ایجاد کرده است.
پیش‌بینی می‌شود در صورت ادامه روند فعلی وضعیت نمادهای موفق در گروه بانکی، استقبال سهامداران ریسک‌گریز به این نماد‌ها افزایش پیدا کرده و در صورت کاهش تورم در بازه دوسال آتی، سرمایه‌های بیشتری از بخش سپرده‌گذاران به سهامداران گسیل شود. در خصوص بودجه سال آینده هم با فرض تصویب لایحه پیشنهادی، برآیند فرصت‌ها و تهدید‌های موجود در آن به نفع سیستم بانکی خواهد بود. موضوع اثر‌گذار دیگر برجام و مذاکرات در جریان آن است که با نگاهی به ترکیب تیم کارشناسی معرفی شده توسط طرف ایرانی، اهمیت موضوع رفع تحریم بانک‌ها (در کنار تحریم نفتی) مشخص می‌شود که در این سناریو ضمن دسترسی به منابع خارج از کشور بانک‌های بزرگ، لاین عملیاتی جدید (مشابه دهه ۸۰) نیز به کمک سود‌سازی این گروه خواهد آمد. در مجموع چشم‌انداز برخی از نمادهای با بنیاد در این گروه نسبتا کم‌ریسک بوده و می‌تواند توسط سهامداران ریسک‌گریز و بلندمدتی مورد بررسی قرار بگیرد.
