در گزارشی مورد بررسی قرار گرفت
وضعیت تولیدکنندگان بورسی دوده صنعتی
دوده صنعتی، به طور متوسط به‌لحاظ وزنی، حدود 30درصد در تولید لاستیک و 15درصد در صنعت تولید رنگ مورد استفاده قرار می‌گیرد. دوده عمدتا از سوختن ناقص هیدروکربن‌های آروماتیک در رآکتورهای ویژه، تولید میشود و به دلیل داشتن ویژگی‌هایی مانند ایجاد مقاومت، سختی و جلوگیری از پاره شدن، در صنعت تایرسازی اهمیت زیادی دارد. محصول تولیدی دوده به طور کلی به دو دسته گریدهای سخت و گریدهای نرم تقسیم میشود و عمده بازار هدف شرکت‌ها بر این اساس است.
تولیدکنندگان دوده صنعتی
در ایران چهار شرکت کربن ایران (شکربن)، دوده صنعتی پارس (شدوص)، صنعتی دوده‌فام (شصدف) و کربن سیمرغ، بزرگ‌ترین تولیدکنندگان دوده به شمار می‌آیند که به‌جز کربن سیمرغ، باقی شرکت‌ها در بورس پذیرفته شده‌اند. ترکیب فروش دوده کربن ایران و دوده‌فام به طور متوسط 50درصد گرید سخت و 50درصد گرید نرم است، اما صنعتی پارس بیشتر بر گرید نرم تمرکز دارد که موجب شده است، مشتریان متفاوت‌تری مانند تولیدکنندگان قطعات لاستیکی در صنعت خودرو و لوازم خانگی داشته باشد. به طور کلی می‌توان گفت، با توجه به مصرف حدود 80درصد دوده تولید داخل در صنعت تایر و لاستیک‌سازی، میزان تقاضای دوده به میزان زیادی به وضعیت تولید در این صنعت وابسته خواهد بود. بر اساس روند تاریخی تولید انواع گریدهای دوده حدود 150هزار تن در سال و میزان تقاضای داخلی آن حدود 90هزار تن بوده است، به همین دلیل مازاد تولید دوده، صادر میشود.
قیمت‌گذاری دوده در ایران
قیمت‌گذاری دوده در کشور تحت‌تاثیر نرخ مواد اولیه و نرخ ارز است. مواد اولیه حدود 85درصد از کل بهای تمام‌شده این شرکت‌ها را به خود اختصاص داده است و از نوعی روغن آروماتیک به نام فورفورال (فورفورال اکستراکت) به دست می‌آید. به طور متوسط، مقدار مصرف فورفورال اکسترکت و CFO بسته به تکنولوژی هر شرکت با ضریب 7/ 1 به ازای هر کیلوگرم است. نرخ فوروفورال به‌شدت به تغییرات نرخ نفت کوره و لوبکات وابسته است؛ در نتیجه تحت نوسانات قیمت نفت خام قرار می‌گیرد. دوده در ایران نسبت به مشابه خارجی با تکنولوژی پایینی تولید میشود و کیفیت پایین‌تری نسبت به رقبای بین‌المللی خود دارد که موجب به وجود آمدن اختلاف قیمت بین دوده داخلی و جهانی میشود، اما نرخ آن با همبستگی بالا با نفت در سال‌های گذشته تغییر کرده است.
شرکت کربن ایران (شکربن)
«شکر بن» در سال 1351 با مشارکت یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان کربن‌بلک جهان، یعنی شرکت کابوت آمریکا آغاز به کار کرد. ظرفیت اسمی این شرکت 36هزار تن در سال است و حدود 12نوع گرید دوده تولید می‌کند. گروه صنایع لاستیکی سهند، گروه صنعتی بارز و کویر تایر از مشتریان اصلی این شرکت هستند و از تامین‌کنندگان اصلی آن می‌توان به پتروشیمی‌های تبریز و اراک، پالایشگاه‌های روغن نفت پارس و ایرانول اشاره کرد. به طور متوسط این شرکت حدود 20درصد وزن فروش صادراتی دارد. میانگین فروش ماهانه آن هم حدود 3360تن است و طی هشت‌ماه سال‌جاری 30درصد افزایش نرخ فروش داشته است. با فرض فروش 40هزار تن دوده (مجموع داخلی و صادراتی) و نرخ دوده هزار دلاری و دلار 24هزار و 600تومان در شش‌ماه دوم سال، سود هر سهم این شرکت در سال 1400 حدود 7700ریال برآورد میشود.
دوده صنعتی پارس (شدوص)
شدوص یکی از شرکت‌های زیرمجموعه کربن ایران است و ظرفیت اسمی معادل 30هزار تن در سال با چهار رآکتور نرم و چهار رآکتور سخت دارد. وزن فروش کربن نرم در این شرکت نسبت به صنعت بیشتر و تقریبا 95درصد از فروش شرکت داخلی است. شرکت‌های بسپار‌ساز طوس، کویرتایر و ایران‌تایر از مشتریان اصلی شدوص هستند و عمده خوراک این شرکت از طریق پالایش قطران زغال‌سنگ، نفت پارس، آرین شیمی ایرسا، شیمی‌بافت، نفت سپاهان و... تامین میشود. میانگین مقدار فروش هشت‌ماه سال 1400 حدود 2650تن بوده و در همین مدت نرخ فروش شرکت 29درصد افزایش پیدا کرده است. با فرض فروش 30هزارتن دوده با نرخ هزار دلار، سود هر سهم شرکت معادل 1597ریال به ازای هر سهم (بر اساس سرمایه جدید) برآورد میشود.
صنعتی دوده‌فام (شصدف)
صنعتی دوده‌فام با ظرفیت 40هزار تن در سال بزرگ‌ترین تولیدکننده صنعت است و حدود 55درصد وزن فروش مبلغی شرکت از محل صادرات است. این شرکت اکثر گریدهای گوناگون دوده را در سبد محصولات خود دارد. مشتریان اصلی شصدف، شرکت‌های IPC، گروه صنعتی بارز، ایران تایر و OZKA هستند. تامین خوراک این شرکت عمدتا از سوی پتروشیمی‌های امیرکبیر، بندرامام، تبریز، شازند، جم و... تامین میشود. میانگین فروش ماهانه شرکت طی سال‌جاری 3380تن در ماه بوده است. نرخ فروش شرکت طی هشت‌ماه سال‌جاری 37درصد افزایش داشته است. با فرض فروش مقدار 40هزار تن و نرخ دوده هزار دلاری سود هر سهم این شرکت برای سال 1400 معادل 3400ریال برآورد میشود.
