بررسی شرکت‌های سنگ‌‌‌آهنی بازار سرمایه
شرکت معدنی و صنعتی گلگهر: این شرکت با ظرفیت اسمی تولید 15میلیون تن کنسانتره و 12میلیون تن گندله به عنوان بزرگ‌ترین شرکت سنگ‌‌‌آهنی در بازار سرمایه کشور، پنجمین شرکت از منظر ارزش بازار (227هزار میلیارد تومان) است. منطقه معدنی گلگهر به عنوان مهم‌ترین معدن در زون زمین‌شناسی اصفهان همدان- کرمان در 50 کیلومتری جنوب غرب شهرستان سیرجان واقع شده است. کانسار سنگ‌‌‌آهن گلگهر با دارا بودن بیش از 2/ 1میلیارد تن ذخیره زمین‌شناسی سنگ‌‌‌آهن در 6 آنومالی مجزا، از بزرگ‌ترین ذخایر سنگ‌‌‌آهن در خاورمیانه است. از 6 آنومالی مزبور، 2 آنومالی به گروه معدنی و صنعتی گلگهر تعلق دارد. اگرچه بزرگ‌ترین آنومالی این ناحیه با ذخیره 600میلیون تن در اختیار شرکت گهرزمین (زیرمجموعه کگل) قرار دارد، اما آنومالی شماره‌یک به عنوان قدیمی‌ترین معدن این ناحیه نزدیک‌ترین ذخایر به سطح زمین را دارد. این امر از جهت امکان استخراج به شکل روباز از معدن و کاهش هزینههای استخراج حائز اهمیت است. همچنین مجوز بهره‌برداری از توده جنوبی معدن شماره3 با ظرفیت 350میلیون تن از ایمیدرو اخذ شده که بهره‌برداری از این معدن و افزایش سهم گلگهر در انتظار تصویب هیات وزیران است. با توجه به اینکه گلگهر، تکمیل زنجیره خود در صنعت فولاد را از طریق زیرمجموعه‌های ارزشمند خود پیگیری می‌کند، شرکت اصلی طرح توسعه خاصی ندارد. تنها می‌توان به طرحهای کیفی‌سازی کنسانتره و افزایش 1/ 2میلیون تنی ظرفیت سه خط 5، 6 و 7 کنسانتره‌سازی اشاره کرد که پیش‌بینی می‌شود از ابتدای سال 1402 آماده بهره‌برداری باشد. همچنین طرح کیفی‌سازی و افزایش ظرفیت خط 4 کنسانتره‌سازی به میزان 650هزار تن در سال نیز در دست اجراست که به نظر می‌رسد در نیمه دوم سال 1400 تکمیل شود. مهم‌ترین زیرمجموعه‌های گلگهر علاوه بر گهرزمین، جهان فولاد سیرجان (فجهان)، توسعه آهن و فولاد گلگهر، سرمایه‌گذاری و توسعه گلگهر و حمل‌ونقل گهرترابر سیرجان‌اند که از این شرکت‌ها فولاد سیرجان در بازار سرمایه عرضه شده و گهرترابر نیز احتمالا در ادامه سال 1400 عرضه خواهد شد.
شرکت معدنی و صنعتی چادرملو: کچاد به عنوان دومین شرکت سنگ‌‌‌آهنی بازار سرمایه با ارزش بازار 157هزار میلیارد تومانی دارای معدن سنگ‌‌‌آهن چادرملو است. این معدن در میانه کویر مرکزی ایران و در 180 کیلومتری شمال شرقی شهر یزد قرار گرفته است. نزدیکی به مهم‌ترین تولیدکنندگان فولاد و کیفیت بالای کنسانتره سنگ‌‌‌آهن این شرکت از مهم‌ترین مزایای آن نسبت به دیگر رقبای خود، خصوصا گلگهر است. اگرچه برای مدتی اخباری مبنی بر اتمام ذخایر سنگ‌‌‌آهن معدن کچاد در آینده نزدیک وجود داشت، اما اقدامات شرکت در خصوص اکتشاف، نگرانی از اتمام سنگ‌‌‌آهن این شرکت را حداقل تا میان‌مدت برطرف می‌سازد. از جمله این اقدامات، می‌توان اکتشاف آنومالی D19 (به همراه شرکت سنگ‌‌‌آهن مرکزی) و انعقاد قرارداد در خصوص پهنه‌های معدنی خارج از محدوده شرکت (مانند انعقاد قرارداد با سازمان انرژی اتمی در خصوص اجرای عملیات اکتشاف در آنومالی D20) را نام برد. تا پایان سال 99، پس از انجام عملیات اکتشاف در آنومالی D19، ذخیره سنگ‌‌‌آهن این توده، بین 70 تا 100میلیون تن و با عیار 43درصد تخمین زده شده است.
چادرملو زنجیره تولید از معدن تا شمش فولاد را در اختیار دارد و محصولات آن شامل سنگ‌‌‌آهن دانه‌بندی با ظرفیت یک‌میلیون تن، کنسانتره با ظرفیت 7میلیون و 692هزار و 500تن ، گندله با ظرفیت 4/ 3میلیون تن، آهن اسفنجی با ظرفیت یک‌میلیون و 500هزار تن و شمش فولاد با ظرفیت 950هزار تن می‌شود. مهم‌ترین طرحهای توسعه چادرملو، طرح احداث کارخانه گندله‌سازی شماره2 با ظرفیت 5میلیون تن در سال و هزینه سرمایه‌گذاری 205میلیون یورویی است که تا پایان سال 99، با پیشرفت 20درصدی همراه بوده است.
شرکت سنگ‌‌‌آهن گهرزمین: شرکت سنگ‌‌‌آهن گهرزمین با ارزش بازار 113هزار میلیارد تومانی دارای یکی از بهترین معادن سنگ‌‌‌آهن کشور است. این معدن که در آنومالی شماره3 کانسار سنگ‌‌‌آهن گلگهر واقع شده است، با ذخیره 643میلیون تنی سنگ‌‌‌آهن و با متوسط عیار 54درصد، دارای مزیت رقابتی به نسبت کگل و کچاد است. توضیح بیشتر اینکه شرکت از حیث ریسک تامین سنگ‌‌‌آهن در شرایط بهتری از دو شرکت مزبور قرار دارد؛ خصوصا با توجه به اینکه چادرملو و گلگهر برای دسترسی به سنگ‌‌‌آهن باید اکتشافات جدید خود را هرچه بیشتر توسعه دهند که این مهم با توجه به عمق اکتشافات می‌تواند هزینههای بالاتری (در قیاس با بهای تمام شده سنگ‌‌‌آهن گهر زمین) به همراه داشته باشد. محصولات گهرزمین تا سال 99 شامل کلوخه، سنگ‌‌‌آهن دانه‌بندی شده و کنسانتره سنگ‌‌‌آهن بود که با عملیاتی شدن طرح گندله‌سازی با ظرفیت 5میلیون تن در پایان سال 99، محصولات این شرکت دارای تنوع بیشتری شد. ظرفیت تولید گهرزمین به این شرح است: کلوخه 15میلیون تن، سنگ‌‌‌آهن دانه‌بندی 15میلیون تن، کنسانتره 4میلیون تن و گندله 5میلیون تن. هدف شرکت تولید سالانه 10میلیون تن کنسانتره (پنج خط 2میلیون تنی) و 10میلیون تن گندله (دو خط 5میلیون تنی) است که در حال حاضر دو خط 2میلیون تنی کنسانتره به بهره‌برداری رسیده است. خط سوم کنسانتره نیز تا پایان سال مالی 99 حدود 88درصد پیشرفت داشته که به نظر می‌رسد بهره‌برداری از خط دوم کنسانتره از انتهای سال 1400 امکان‌پذیر باشد.
توسعه صنعتی و معدنی صبانور: توسعه صنعتی و معدنی صبانور با ارزش بازار 22هزار میلیارد تومانی کوچک‌ترین سنگ‌‌‌آهنی بازار سرمایه است. معادن این شرکت در غرب کشور و در استان‌‌‌های کردستان و همدان قرار دارند. این معادن عبارتند از: معدن شهرک در استان کردستان با متوسط عیار 47درصد، معادن گلالی در استان همدان با متوسط عیار 50درصد و باباعلی با متوسط عیار 42درصد. تولیدات صبانور منحصر است به کنسانتره با ظرفیت 6/ 1میلیون تن و گندله با ظرفیت 600هزار تن. مهم‌ترین طرح توسعه کنور، طرح 920هزار تنی گندله‌سازی واقع در منطقه بیجار کردستان است. این طرح که به زیرمجموعه کنور «صبا امید غرب خاورمیانه» تعلق دارد، به‌رغم برنامه‌ریزی برای اتمام در سال 95، به علت عدم‌تامین نقدینگی کماکان تکمیل نشده و به نظر می‌رسد از ابتدای سال 1401 به بهره‌برداری برسد.
