مسائل تولید دوفلز اساسی بررسی شد
تولید سرب و روی کمتر از ظرفیت اسمی
از فلز سرب نیز در اصلی‌ترین شکل مصرف برای تولید باتری، مخصوصا باتری خودرو(80درصد)، محصولات نورد(6درصد) و کالاهای الکتریکی استفاده می‌شود. بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان شمش روی در جهان چین، پرو و استرالیا هستند. چین و اروپا از مصرف‌کنندگان رده اول شمش روی در جهان به شمار می‌روند. چین، اروپا و آمریکا از بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان جهانی شمش سرب در دنیا هستند.
معادن انگوران زنجان، مهدی‌آباد یزد، عمارت اراک و ایرانکوه اصفهـان از جمله معادن مهم سرب و روی کشور هستند. تولید شمش روی ایران حدود 220هزارتن در سال است و مصرف داخلی کشور حدود 39هزارتن در سال برآورد می‌شود. ایران در جایگاه چهارم تولید ماده معدنی سرب و روی در آسیا قرار دارد. همچنین ایران ششمین تولید‌کننده شمش روی و پنجمین تولید‌کننده شمش سرب در آسیا است. در حـال حاضـر اکثـر واحدهای سرب و روی کشور بـه دلیل عدم دسترسی به میزان خـاک مـورد نیاز بـا عیار مناسب، کمتر از ظرفیت اسمی خود در حال فعالیت هستند. به طور متوسط شرکت‌های تولید‌کننده شمش روی در ایران با 45 درصد ظرفیت اسمی خود تولید می‌کنند.
چهار شرکت کالسیمین، باما، معادن بافق و معدن کیمیای زنجان گستران سه محصول کنسانتره روی، کنسانتره سرب و شمش روی را تولید می‌کنند. همچنین زرین معدن آسیا کنسانتره روی و سرب و معدنی دماوند تنها کنسانتره سرب را تولید می‌کنند. شرکت‌های ذوب و روی اصفهان و فرآوری مواد معدنی ایران تنها محصول شمش روی را تولید کرده و شرکت ملی سرب و روی ایران علاوه بر شمش روی، تنها شرکتی است که شمش سرب را نیز در سبد محصولات خود دارد. محصول شرکت صنعت روی زنگان روی پودری است که سهامدار اصلی آن شرکت کالسیمین است.
«فاسمین» در سال 1399، 4.477 تن کنسانتره سرب، 31.434تن شمش روی، 156.916 تن کنسانتره روی خام و 15.557تن کنسانتره روی سولفوره تولید کرده است و در مجموع 5.239 تن کنسانتره سرب، 27.755تن شمش روی و 12.402 تن کنسانتره روی خام به فروش رسانده است. مهم‌ترین وزن مبلغی فروش برای شمش روی است که میانگین 12ماه سال 1399 نرخ فروش داخلی 479میلیون ریال و نرخ صادراتی 534میلیون ریال (11درصد بالاتر) بود. نرخ فروش شمش روی در اسفند ماه 1399، 616میلیون ریال بوده است که در گزارش فروردین سال جاری با حدود 5درصد کاهش به 588میلیون ریال رسید.
ذوب و روی اصفهان در سال گذشته 9.345 تن شمش روی، 6.105تن کیک روی و 1.377 تن کربنات سرب تولید کرده است که از این مقدار 8.721 تن شمش روی، 6.105تن کیک روی به فروش رسانده است. مهم‌ترین وزن درآمدی شرکت مربوط به فروش شمش روی صادراتی بوده است که میانگین نرخ فروش سال گذشته این محصول 588میلیون ریال در هرتن محقق شد. نرخ فروش شمش روی در اسفند سال گذشته 613میلیون ریال گزارش شده است. نرخ کیک روی از 34 میلیون ریال در اسفند سال قبل با 6درصد کاهش به 32 میلیون ریال در فروردین 1400رسیده است.
شرکت باما، درسال گذشته 3.093تن شمش روی، 2.937تن کربنات روی، 25.251تن کنسانتره سولفور روی و 5.555 تن کنسانتره سولفور سرب تولید کرده و 3.720 تن شمش روی، 3.511تن کربنات روی، 25هزار تن کنسانتره سولفور روی و 4.247 تن کنسانتره سولفور سرب به فروش رسانده است. اهم درآمد شرکت از فروش صادراتی کنسانتره سولفور روی و بعد از آن از محل فروش شمش روی محقق شده. میانگین نرخ فروش کنسانتره سولفور روی طی سال گذشته 159میلیون ریال و شمش روی 427میلیون ریال بوده است. این شرکت در فروردین ماه سال 1400،شمش روی را معادل 643 میلیون ریال به فروش رسانده که بر اساس گزارش‌های ماهانه در سه ماه پایان سال از این محل فروش نداشته است.
نگاهی به قیمت‌های جهانی
بر اساس معاملات بورس فلزات لندن قیمت روی در ابتدای اردیبهشت سال جاری به 2802 دلار در هر تن رسید. بر این اساس میانگین نرخ سه ساله روی 2618 دلار در هر تن در نظر گرفته می‌شود. طی چهار سال گذشته بیشترین نرخ روی جهانی در بورس فلزات لندن در ابتدای بهمن ماه سال 1396 معادل 3609 دلار در هر تن و کمترین نرخ آن مربوط به ابتدای سال 1399 معادل 1814 دلار در هر تن بوده است که تحت تاثیر همه‌گیری ویروس کرونا رخ داد و پس از تجربه این کف قیمتی نرخ‌ها مجددا افزایش پیدا کرده و به بالای 2750 دلار در هر تن رسیده است. میانگین سه ساله نرخ سرب براساس معاملات بورس لندن 2050دلار در هرتن است. در ابتدای اردیبهشت سال جاری نرخ هر تن سرب 2021 دلار بود. در خصوص روند نرخ سرب نیز بیشترین قیمت در چهار سال اخیر مربوط به بهمن ماه سال 1396 با نرخ 2682 دلار و کمترین نرخ برای پایان اردیبهشت ماه 1399 با 1454 دلار در هرتن است. بازار روی تحت تاثیر کمبود عرضه قابل ملاحظه در سال‌های اخیر، در پی رفع کمبود شدید عرضه در بازار کنسانتره در حال رسیدن به تعادل بوده. پروژه‌های معدنی بزرگی مانند Dugald River و Gamsberg در سال جاری تولید خود را آغاز کرده و معادنی مانند Century، Marya Falls و Lady Loretta پس از تعلیقی چند ساله بار دیگر فعالیت خود را از سرگرفته‌اند. در حالی که تولید روی تصفیه شده در سال 2017 کاهش سالانه‌ای به میزان 7/ 3 درصد را تجربه کرده بود، در نیمه دوم سال جاری توانست به نرخ رشدی 1/ 2 درصدی برسد. نرخ فروش شمش روی شرکت‌های داخلی متناسب با نرخ‌های LME بوده است و از روند جهانی نرخ‌ها پیروی می‌کند. نرخ فروش کنسانتره نیز در نسبت مشخص از نرخ شمش بین 25تا 30 درصد است. بر همین اساس نرخ روی جهانی برای سال آینده در حدود 2500دلار در هر تن و نرخ سرب 1800دلار در هر تن برآورد می‌شود. بر اساس این مفروضات، سود سال آتی «فاسمین» 2.800 ریال، «فروی» 6هزار ریال، «کروی» 3هزار ریال و «کاما» هزار ریال پیش‌بینی می‌شود.
