«دنیای‌اقتصاد» عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری را در سال ۹۹ بررسی می‌کند
فراز و فرود سودآوری صندوق‌ها
درنهایت شاخص کل بورس در سال 99 که 310 درصد رشد کرده و تا رقم 2 میلیون و 78 هزار واحدی (19 مرداد ماه 99) پیش رفت با افتی معادل 83 درصد تا میانه‌های بهمن ماه مواجه شد. هر چند بعد از این نزول بی‌سابقه در سال گذشته فرآیند بازدهی شاخص کل بورس با 155 درصد رشد به پایان رسید. اما در سالی که بازار سرمایه همه اتفاقات خوب و بد را به خود دید، صندوق‌های سرمایه‌گذاری محلی مناسب برای جذب نقدینگی سهامداران شدند به‌گونه‌ای که این صندوق‌ها در سال 99 بزرگ‌تر و سرمایه تحت دارایی آنها روزبه‌روز بیشتر می‌شد. سرمایه‌گذارانی که علاقه به سرمایه‌گذاری در بورس داشتند اما دانش لازم و وقت کافی را نداشتند سرمایه خود را به صندوق‌ها می‌سپردند. می‌توان گفت با افزایش تقاضا برای سرمایه‌گذاری در بورس، تقاضا برای خرید واحدهای صندوق‌ها نیز در سال گذشته افزایش پیدا کرد.
آشنایی با صندوق‌های سرمایه‌گذاری
بسیاری از افراد به دلایل مختلفی مثل کمبود وقت، نداشتن اطلاعات کافی درباره فرصت‌های سرمایه‌گذاری موجود و… به تنها گزینه‌ای که برای پس‌انداز پول خود فکر می‌کنند، بانک است. درنتیجه، فرصت کسب بازده‌های بیشتر را از دست می‌دهند. یکی از ابزارهایی که این فرصت را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد، صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. با این کار، سرمایه‌گذار امکان دستیابی به بازدهی بالاتر از سود بانکی را به دست خواهد آورد. یک صندوق سرمایه‌گذاری، مجموعه‌ای از سهام، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار است. یکی از مزیت‌های بزرگ صندوق‌های سرمایه‌گذاری، متنوع بودن آنهاست. تقریبا برای هر نوع سلیقه سرمایه‌گذاری و هر میزان ریسک‌پذیری، نوعی صندوق سرمایه‌گذاری وجود دارد. درواقع، تفاوت اصلی انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ترکیب دارایی‌های آنهاست. صندوق‌های سرمایه‌گذاری با توجه به نوع سرمایه‌گذاری و ترکیب دارایی به سه دسته با درآمد ثابت که برای افراد کم‌ریسک ایجاد شده است، صندوق‌های مختلط که ترکیب دارایی آنها متناسب با شرایط تغییر می‌کند و صندوق‌های سهامی برای افراد با ریسک بالا که سهام بیشترین درصد از ترکیب دارایی آن را تشکیل می‌دهد، تقسیم می‌شود.
عملکرد صندوق‌ها در سال 99
صندوق‌های با درآمد ثابت: صندوق‌های با درآمد ثابت یکی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که در سال گذشته یکی از پرسروصداترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری بود. صندوق‌های با درآمد ثابت کم‌ریسک‌ترین نوع صندوق‌های سرمایه‌گذاری در کشور هستند و بیشترین حجم منابع مالی جذب‌شده در کل صندوق‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. ازاین‌رو مدیران سازمان بورس با توجه به ظرفیت بالای این صندوق‌ها اقدام به تغییر ساختاری آنها می‌کنند تا شاید آسیب کمتری به سهام بورسی بازار سرمایه برسد. اما متاسفانه به نظر می‌رسد که به صندوق‌های درآمد ثابت نگاهی مثل یک صندوق عام‌المنفعه می‌شود که مدیران می‌توانند هر زمان که خواستند با تغییر در حدنصاب سرمایه‌گذاری میزان بازدهی صندوق را تغییر دهند.
در سال 1399 نزدیک به 6 مرتبه حدنصاب این صندوق‌ها تغییر کرد. با این وجود صندوق‌های با درآمد ثابت یکی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری بودند که در نیمه دوم سال 99 بیشترین میزان جذب نقدینگی را ثبت کردند و مورد استقبال سرمایه‌گذاران زیادی قرار گرفتند.
به طور معمول فعالان بازار‌های مالی بازدهی صندوق‌های با درآمد ثابت را با سود بانکی مقایسه می‌کنند.
اگر سود بانکی را سالانه 18 درصد در نظر بگیریم متوجه خواهیم شد اکثر صندوق‌های با درآمد ثابت عملکرد بهتری داشتند. میانگین بازدهی صندوق‌های با درآمد ثابت در سالی که گذشت 23 درصد ثبت شد. در سال 99 «صندوق گنجینه الماس بیمه دی» با کسب 98/ 58 درصد بازدهی بهترین صندوق با درآمد ثابت شناخته شد. بعد از این «صندوق‌های مشترک البرز» و «پاداش سرمایه بهگزین» با بازدهی به ترتیب 57/ 52 و 56/ 52 در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. در بین این صندوق‌ها صندوق «امین ملت» نیز با بازدهی 18 درصد ضعیف‌ترین صندوق با درآمد ثابت انتخاب شد. اما اگر بخواهیم سال 99 را به دو نیمه تقسیم کنیم صندوق «سپر سرمایه بیدار» که یکی از صندوق‌های تازه‌وارد بورس هم است با عملکردی قابل‌توجه بازدهی 15 درصدی کسب کرد و در صدر برترین صندوق‌های با درآمد ثابت قرار گرفت. در 6 ماه اول سال 99 صندوق «گنجینه الماس بیمه دی» برترین صندوق شناخته‌شده بود. در بین برترین صندوق‌های با درآمد ثابت در سال 99 تنها صندوق «تصمیم» با بازدهی 42 درصدی جزو صندوق‌های قابل معامله در بورس یا ETF است.
صندوق‌های سهامی
صندوق‌های سهامی که از صندوق‌های مهم بازار سرمایه به‌حساب می‌آیند به دلیل کسب بازدهی بیشتر مورد استقبال سهامداران بیشتری قرار می‌گیرد.
این صندوق‌ها به دلیل اینکه بیش از 80 درصد دارایی خود را در بورس اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌کنند بیشترین ریسک سرمایه‌گذاری را دارند. به همین دلیل سود و ضرر این صندوق‌ها از بازار سرمایه تبعیت بیشتری می‌کند. استقبال از این دسته از صندوق‌ها در ابتدای سال 99 شدت بیشتری گرفت اما رفته‌رفته با تشدید نوسانات و افول بازار سرمایه شاهد خروج نقدینگی از این صندوق‌ها به صندوق‌های کم ریسک‌تر بودیم.
میانگین بازدهی صندوق‌های سهامی در سالی که گذشت 132 درصد بود که فاصله کمی تا بازدهی شاخص کل داشت. در این بین صندوق «سرو سودمند مدبران» با کسب بازدهی 246 درصدی بهترین صندوق سهامی در سال 99 شناخته شد. صندوق‌های «آسمان آرمانی سهام» و «هستی‌بخش آگاه» با بازدهی 238 و 210 در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. از آن‌طرف صندوق ثروت آفرین پارسیان با بازدهی 55 درصد به عنوان ضعیف‌ترین صندوق سهامی شناخته می‌شود.
