«دنیای اقتصاد» صنعت تایر را بررسی می‌کند
چرخش لاستیک‌ساز‌ها روی مدار بورس
رکورد جدید تولید تایر در سال ۹۹
مسعود طیبی
کارشناس بازار سرمایه
مصرف سالانه تایر در کشور حدود 350 هزار تن (190 هزار تن تایر سواری و 160 هزارتن انواع تایر سنگین) است که از این مقدار حدود 250 هزار تن سهم تولید داخل و حدود 100 هزار تن نیز سهم واردات است. 30درصد واردات تایر به‌صورت قاچاق وارد کشور می‌شود و حدود نیمی از واردات تایر از چین و مابقی از کشورهای امارات، کره‌جنوبی، هند، ژاپن و اسپانیا وارد کشور می‌شود. در نمودار روند تولیدات تایر کشور از سال 90 تا 98 مشاهده می‌شود. روند واردات بیرویه تایرهای بی‌کیفیت، مشکلات تخصیص ارز و عدم تامین مواد اولیه کافی، به روز نبودن ماشین‌آلات کارخانه‌های تولیدی، نوسانات شدید تیراژ تولید خودرو و افتتاح طرح‌های توسعه‌ای از مهم‌ترین دلایل نوسان مقدار تولید تایر در کشور طی سالیان گذشته به شمار می‌رود. در سال 99 با توجه به حذف دلار 42هزار‌ریالی و روند بهتر تخصیص ارز از سامانه نیما، افزایش مقدار تولید خودرو، کاهش واردات نسبت به سال 98 و تکمیل طرح‌های توسعه انتظار می‌رود مقدار تولید تایر در کشور رکورد جدیدی را به ثبت برساند و به حدود 278هزارتن تولید برسد.
در پی اعتراضات سراسری کامیون‌داران، دولت در مهر ماه 1397 تصمیم به کاهش تعرفه واردات تایرهای باری از 26 درصد به 5درصد و اختصاص دلار 4200 تومانی به واردات این نوع تایرها گرفت که این اتفاق باعث افزایش بیرویه واردات لاستیک‌های عمدتا چینی در بازار شد و تولیدکنندگان این نوع محصولات را مجبور به کاهش تولید کرد. همین اتفاق باعث شد واردات تایر در کشور در سال 98 افزایش بیش از 100 درصدی داشته باشد و واردات به عدد بی‌سابقه 200 هزار تن رسید که موجبات تلاطم در بازار و افزایش موجودی‌های تایر در کشور شد.
ارتباط صنعت تایر با خودرو
صنعت تایر ارتباط تنگاتنگی با صنعت خودرو و روند توسعه‌ای آن دارد؛ به‌طوری که حدود 50 درصد فروش شرکت‌های تایر‌ساز به خودروسازان است. در سال 98 با توجه به تشدید تحریم‌ها، عدم تامین مناسب قطعات و مشکلات عدیده مالی و سرمایه در گردش، مقدار تولید خودرو در کشور به نسبت سال 97 کاهش 13 درصدی را تجربه کرد. اگر تولید سال 98 را به نسبت سال 90 مقایسه کنیم، تولید به نصف رسیده است! با توجه به عملکرد چهار ماهه شرکت‌ها و کاهش مشکلات تامین قطعات به نسبت سال 98، می‌توان انتظار داشت تیراژ تولید خودرو افزایش حدود 20 درصدی را به نسبت سال 98 به ثبت برساند و مقدار تولید به حدود یک میلیون دستگاه خودرو برسد.
مشکلات صنعت تایر
همان طور که در بالا ذکر شد کاهش تعرفه واردات و عدم نظارت بر بحث قاچاق، واردات بیرویه تایرهای بی کیفیت مخصوصا چینی را به دنبال داشته است که باعث لطمه زدن به تولید داخل می‌شود. از مهم‌ترین مشکلات دیگر این صنعت عقب ماندگی از تکنولوژی روز دنیا و قدیمی بودن اکثر واحدهای تولیدی است که با گسترش روزافزون علم و فناوری در دنیا، سرمایه‌گذاری بیش از پیش در این زمینه را طلب می‌کند. ممنوعیت صادرات و در پی آن از دست دادن بازارهای صادراتی و اعمال محدودیت و تاخیر در افزایش قیمت تایر نیز از دیگر چالش‌های این صنعت به شمار می‌رود.
فرصت‌های صنعت تایر
در صورت رفع تحریم ها، صنعت تایر هم از جهت افزایش تیراژ تولید خودرو در کشور و همچنین بهره مندی از تکنولوژی روز دنیا و کاهش هزینه‌های حمل و انتقال پول تاثیر خواهد پذیرفت. بهره برداری از طرح‌های توسعه و تولید انواع تایرهایی که در حال حاضر تولید نمی‌شوند در کنار اعمال تعرفه‌ای بالا در حمایت از تولید داخل و همچنین ورود و بازاریابی جهت مقاصد صادراتی از فرصت‌های دیگر صنعت تایر به شمار می‌رود.
حذف دلار 4200 تومانی
پس از حذف دلار 4200 تومانی در خرداد 1399 جهت واردات مواد اولیه، سازمان حمایت مجوز افزایش علی الحساب 30درصدی نرخ‌های فروش را صادر کرد؛ ولی با توجه به رشد شتابان نرخ ارز و سطح عمومی قیمت‌ها این افزایش نرخ چاره ساز نبود و طبق اخباری که البته هنوز به‌طور رسمی از طرف شرکت‌ها منتشر نشده است، افزایش نرخ 25درصدی دیگری نیز اعمال شده است تا صنعت بتواند با حاشیه سود منطقی ادامه فعالیت داشته باشد.
در حوزه تامین مواد اولیه حدود 60 درصد مواد اولیه در داخل تولید می‌شوند و 40 درصد مواد نیز از طریق واردات تامین می‌شوند که مهم‌ترین اقلام وارداتی را کائوچوی طبیعی، استیل کورد و بعضی مواد شیمیایی تشکیل می‌دهند.
P/ E و درصد بازدهی
از منظر P/ E، هم اکنون P/ E ttm(نسبت به درآمد گذشته‌نگر) صنعت تایر 41 واحد هست که با توجه به حذف دلار 4200 تومانی و افزایش نرخ‌های فروش حدود 55 درصدی و افزایش مقدار تولید و فروش هم به واسطه افزایش تیراژ خودرو و هم افتتاح طرح‌های توسعه، نسبت قیمت به درآمد آینده‌نگر این صنعت حدود 15 واحد محاسبه می‌شود. همچنین صنعت لاستیک از ابتدای سال 98 بازدهی 1,130 درصدی داشته است در حالی که شاخص کل در این مدت بازده 1,008 درصدی و شاخص کل هم وزن بازده 1,472 درصدی را به ثبت رسانده است.
