فرصتها و تهدیدهای حرفه حسابداری در عصر هوش مصنوعی؛ ضرورت بازنگری در حمایت از حسابداران
با ورود هوش مصنوعی، نگاهها بیشتر به سمت فناوری رفته، اما واقعیت این است که آنچه امروز بیش از همه باید درباره آن صحبت کرد، وضعیت و دغدغههای حسابدارانی است که در میانِ فشارهای قانونی، تعدد سامانهها و وظایف سنگین، بار اصلی پاسخگویی را بر دوش دارند.
در سالهای اخیر، سامانههای مختلف مالی، مالیاتی و گزارش دهی، کار حسابداران را پیچیدهتر کرده است. هر پلتفرم با ساختار و زمانبندی مخصوص به خودش، از حسابدار انتظار دارد اطلاعات یکسان را در قالبهای متفاوت ثبت کند. همین مسئله باعث میشود بخشی از توان متخصصان این حوزه صرف کارهای تکراری شود، درحالیکه انتظار اصلی از حسابدار، تحلیل و ارائه تصویر روشن از وضعیت مالی است. این حجم از مسئولیت و فشار، زمانی بهویژه در دورههای اوج کار مثل تسلیم اظهارنامهها، آثار قابلتوجهی بر سلامت جسمی و روحی آنان گذاشته است.
در کنار این چالشها، عصر هوش مصنوعی فرصتهایی را نیز پیش روی حرفه حسابداری قرار داده است. ابزارهای هوشمند میتوانند خطاهای انسانی را کاهش دهند، دادهها را سریعتر تحلیل کنند و حتی در حوزه مالیات، به شناسایی ریسکها و یادآوری تعهدات کمک کنند. اما بهرهگیری از این امکانات زمانی ممکن است که سازمانها زیرساخت مناسب، آموزش کافی و نگاه حمایتی داشته باشند. در غیر این صورت، فناوری فقط فشار مهارتی ایجاد میکند و نگرانی از تغییرات شغلی را افزایش میدهد.
نیاز اصلی حسابداران امروز این است که دیده شوند؛ نهفقط بهعنوان مجری اعداد، بلکه بهعنوان نیروهای متخصصی که سلامت مالی کسبوکار را تضمین میکنند. حمایت از آنان تنها در قالب آموزش یا نرمافزار خلاصه نمیشود؛ لازم است سازمانها بهسلامت روانی و جسمی آنها توجه جدیتری داشته باشند. اختصاص زمان مشخص برای فعالیتهای ورزشی، فراهم کردن دسترسی به خدمات مشاوره و کاهش کارهای تکراری، نهتنها باعث افزایش بهرهوری میشود، بلکه از فرسودگی شغلی نیز جلوگیری میکند. در این میان، نقش مدیران عامل بسیار تعیینکننده است. زمانی میتوان انتظار گزارشهای دقیق و تصمیمهای مالی درست داشت که حسابدار در محیطی همراه، امن و قابلاعتماد فعالیت کند. تشویق و قدردانی از زحمات، پرداخت پاداشهای منصفانه و ایجاد فضای کاری واقعبینانه، پایههای یک سیستم مالی سالم را تشکیل میدهد.
درنهایت، هوش مصنوعی قرار نیست حسابداران را کنار بزند؛ بلکه آنجا مؤثر خواهد بود که انسان و فناوری در کنار هم قرار گیرند. برای داشتن حرفه حسابداری پویا، باید بیش از همیشه به نقش انسانی این شغل توجه کرد و شرایطی ساخت که حسابداران بتوانند با آرامش و تمرکز، وظیفه حساس خود را انجام دهند.
* مدرس و پژوهشگر مالی و مالیاتی
