شبکه انبوه‌بر همگانی
شبکه حمل‌ونقل شهری تهران چگونه توسعه یافته است؟
در این مطالعه، پیشنهاد‌های گوناگونی در مورد توسعه و احداث خطوط انبوه‌بر ریلی، انبوه‌بر غیرریلی، اتوبوسرانی و شبکه شبه‌همگانی از سوی این سازمان مورد بررسی و تحلیل‌های ترافیکی و اقتصادی قرار گرفت و در نهایت در یکصد و نودویکمین جلسه شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور، نقشه راه و مجوز توسعه شبکه حمل‌ونقل همگانی شهر مشتمل بر موارد زیر برای افق زمانی سال ۱۴۲۰ به تصویب شد:
احداث چهار خط مترو داخلی (خطوط ۸ تا ۱۱) مجموعاً به طول ۱۷۱ کیلومتر و ۱۳۳ ایستگاه
احداث و توسعه دو خط اکسپرس A و B با ابتدا و انتهای کرج-ورامین/ پاکدشت و پردیس-اندیشه مجموعاً به طول ۱۸۰ کیلومتر و ۴۴ ایستگاه
احداث دو خط قطار سبک شهری با ابتدا و انتهای پایانه شرق جدید-میدان آزادی و جنت‌آباد جنوبی- لویزان مجموعاً به طول ۵۶ کیلومتر و ۷۶ ایستگاه
احداث دو خط اتوبوس تندرو با ابتدا و انتهای پیچ شمیران-میدان ارتش و هفتم تیر-آفریقا مجموعاً به طول ۲۴ کیلومتر و ۳۸ ایستگاه.
طرح جامع پارکینگ شهر تهران
با بررسی‌های انجام‌شده در مطالعات جامع پارکینگ شهر تهران و بر روی وضع موجود پارکینگ حاشیه‌ای و پارکینگ عمومی در مناطق بیست‌ودوگانه شهر، میزان عرضه پارکینگ شهر تهران معادل ۱.۶۲۷.۰۰۰ فضای پارک بوده و با پیش‌بینی جمعیت، سرانه مالکیت خودرو و اعمال سیاست‌های مدیریت تقاضای حمل‌ونقل با هدف استفاده بهینه از تمام زیرساخت‌های حمل‌ونقلی، تقاضای پارکینگ مورد نیاز تا سال ۱۴۰۸ معادل ۱.۷۳۰.۰۰۰ فضای پارک پیش‌بینی می‌شود.
از جمله سیاست‌های پیشنهادی در جهت بهبود شرایط پارکینگ و کاهش مشکلات ترافیکی در بستر این مطالعات عبارت‌اند از:
تامین یا توسعه پارکینگ در کاربری‌های خاص نظیر بیمارستان‌ها، دانشگاه‌ها و سازمان‌های دولتی
تامین حدود ۳۷ درصد از کسری پارکینگ با ساخت و توسعه پارکینگ‌های مکانیزه
ساخت پارکینگ با مشارکت بخش خصوصی با لحاظ برنامه‌های اقتصادی جذاب و حمایت از سرمایه‌گذاران در بخش پارکینگ‌های غیرحاشیه‌ای
ساخت و توسعه پارک‌سوارها در دروازه‌های ورودی تهران برای کنترل ورود مسافران شهرهای اقماری و در ایستگاه‌های حمل‌ونقل همگانی انبوه‌بر یا رینگ محدوده کنترل آلودگی هوا
استفاده از ابزارهای مدیریت پارکینگ برای مدیریت تقاضای سفر
افزایش محدود عرضه پارکینگ در محدوده مرکزی شهر
تشویق شهروندان به استفاده از پارکینگ‌های غیرحاشیه‌ای به‌ویژه در پارک‌های طولانی‌مدت نسبت به پارک حاشیه‌ای خودرو در معابر.
در تهران و برای افق سال ۱۴۰۸ میزان کمبود فضای پارکینگ معادل با ۹۸.۱۰۰ فضای پارک برآورد شده است. در حال حاضر تعداد ۳.۷۰۰ فضای پارک از سوی سازمان حمل‌ونقل و ترافیک در حال ساخت است و ۹۴.۴۰۰ فضای پارک برای افق سال ۱۴۰۸ مورد نیاز خواهد بود.
مطالعات مدیریت تقاضای سفر در طرح جامع حمل‌ونقل شهر تهران
یکی از کاربردی‌ترین راهکارهای حل مشکلات کلان‌شهرها مدیریت تقاضای سفر است. به‌طور کلی مدیریت تقاضای سفر شامل راهکارهایی است که با استفاده از سیاست‌های جذبی و دفعی به ایجاد تغییراتی در ویژگی‌های سفرهای کاربران شبکه حمل‌ونقل منجر می‌شود.
در همین راستا سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در مطالعات طرح جامع مدیریت تقاضای سفر، پنج سیاست قیمت‌گذاری ورود به محدوده مرکزی، قیمت‌گذاری پارکینگ، افزایش قیمت بنزین، ساعت کاری انعطاف‌پذیر و تغییر در ساعت شروع فعالیت‌ها را مورد بررسی قرار داد. نتایج مطالعات نشان می‌دهد که تلفیق سیاست‌های قیمت‌گذاری پارکینگ، قیمت‌گذاری محدوده‌های ترافیکی و ساعت کاری انعطاف‌پذیر، موجب بهبود چشمگیر وضعیت شبکه حمل‌ونقل از همه جنبه‌ها اعم از جنبه‌های ترافیکی، اقتصادی و زیست‌محیطی خواهد شد.
مطالعات پیشنهاد راهکارهای شبکه معابر شهر تهران
مشکل ترافیک از اصلی‌ترین معضلات شبکه حمل‌ونقل شهری تهران است که باعث آلودگی هوا و اتلاف وقت و انرژی شهروندان می‌شود. با توجه به رشد نرخ جمعیت و به‌تبع آن افزایش تقاضا، معابر موجود پاسخگوی تقاضا در سال‌های آتی نیست. ازاین‌رو نیاز است تا شبکه معابر موجود در بازه‌های زمانی مشخص مورد بازنگری قرار گرفته و در صورت نیاز اصلاح شده یا توسعه یابند.
در همین راستا سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در راستای وظایف ذاتی خود در به‌روزرسانی طرح جامع حمل‌ونقل شهر تهران، اقدام به انجام مطالعات ارائه راهکارهای شبکه معابر شهر کرده است و در ذیل این مطالعات، موارد زیر بررسی شده‌اند.
اصلاح ساختار سلسله‌مراتب عملکردی شبکه معابر
مدیریت مقطع عرضی معابر موجود
تغییر جهت تردد در معابر
پیشنهاد نحوه کنترل تقاطع‌ها
پیشنهاد تقاطع‌های غیرهمسطح
اصلاح، توسعه، تعریض، کاهش عرض، انسداد و ایجاد معابر جدید
اصلاح، توسعه و ایجاد کنارگذرها و کمربندی‌ها
این مطالعات به عنوان یکی از محورهای مطالعات جامع حمل‌ونقل، کاملاً منطبق بر طرح تفصیلی شهر تهران بوده و طی آن، توسعه 43 محور و 51 تقاطع برای شبکه معابر تهران پیشنهاد شده است. در این شبکه پیشنهادی که در راستای تکمیل و توسعه شبکه حمل‌ونقل همگانی شهر تا افق سال 1408 خواهد بود، طول شبکه بزرگراهی 28 کیلومتر و طول شبکه خیابانی 37 کیلومتر افزایش پیدا می‌کند.
مقایسه سهم شیوه‌های حمل‌ونقلی در وضع موجود و افق سال 1408
در مطالعات طرح جامع حمل‌ونقل شهر تهران بررسی وضع موجود در مورد سهم شیوه‌های حمل‌ونقلی نشان می‌دهد که سهم سواری شخصی 65/ 46 درصد، سهم همگانی 05/ 20 درصد، سهم تاکسی 40/ 19 درصد، سهم موتورسیکلت 13/ 7 درصد و سهم سایر شیوه‌های سفر 77/ 6 درصد است. بر اساس نتایج مطالعات طرح جامع حمل‌ونقل شهر تهران، با اعمال سیاست تلفیقی برتر در این طرح تا افق سال 1408 سهم شیوه سواری شخصی 75/ 4 درصد کاهش، سهم شیوه همگانی 75/ 6 درصد افزایش، سهم تاکسی 5/ 3 درصد کاهش، سهم موتورسیکلت 6/ 0 درصد کاهش و سهم سایر شیوه‌ها 2/ 2 درصد افزایش خواهد یافت. همچنین اعمال سیاست‌های مدیریت تقاضای سفر در گزینه برتر شبکه حمل‌ونقل شهر تهران در افق 1408، نتایج زیر را دربر خواهد داشت:
کاهش 5/ 3درصدی مجموع مسافت طی‌شده
کاهش 9/ 6درصدی زمان سفر کل در شبکه
افزایش 6/ 3 درصدی سرعت متوسط کل در شبکه
کاهش 5/ 11درصدی میزان تاخیر در شبکه
کاهش 9/ 2درصدی نسبت زمان سفر به زمان سفر آزاد
کاهش 1/ 6درصدی میزان تولید منوکسید کربن
کاهش 4/ 8درصدی میزان تولید HC
کاهش 8/ 2درصدی میزان تولید NOX
کاهش شش‌درصدی میزان مصرف سوخت .
