گزارش دو دهه مقابله با حیوان گزیدگی
هاری در اصفهان مهـار شده است
هشدار برای افزایش هاری جدی است
نعره کشیدن، حمله‌ور شدن، سروصدای غیرعادی دام، ریزش بزاق، گاز گرفتن مواد غیر غذائی مثل دیوار و سنگ و همچنین عدم توانایی در بلع غذا و خوردن آب از علایم شایع بیماری هاری است. بیماری که این روزها هشدارها در ارتباط با افزایش آن بسیار جدی است.
تا جایی که از بروز ۳۷۰ هزار مورد حیوان گزیدگی در کشور طی سال گذشته خبر داده می‌شود. همچنین از ابتدای سال جاری ۵نفر به دلیل ابتلا به بیماری هاری جان خود را ازدست‌داده‌اند که دو نفر کودک بودند.
اگرچه علم پیشرفت داشته است اما اگر در فردی علائم هاری مشاهده شود مرگ وی قطعی است.
رضا فدایی، مدیر مرکز بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان در گفتگو با دنیای اقتصاد تعداد حیوان گزیدگی‌های سال گذشته را ۲۳ هزار نفر در اصفهان اعلام و می‌گوید: ۷۰ درصد از این مراجعات مرتبط با سگ، حدود ۲۵ درصد از سوی گربه و مابقی هم مربوط به حیوانات دیگر بوده است.که از میان موارد گزش مرتبط با سگ ، بیش از ۷۰ درصد آن از سوی سگ‌های ولگرد بوده است.
او یادآور می‌شود: باوجود واکسن و مراقبت‌ها و خدمات به‌موقع پزشکی در اصفهان ،خوشبختانه در طول ۲۰ سال گذشته هیچ مورد مرگ ناشی از بیماری هاری نداشته‌ایم .
این مسوول بیان می‌کند: موارد ابتلا به حیوان گزیدگی درکل کشور، زیادتر از قبل و در اصفهان هم به همان نسبت افزایش داشته است.
که بر اساس بررسی‌های انجام‌گرفته مشخص‌شده است ۲۵ درصد از این حیواناتی که گزش ر انجام داده خود مبتلابه هاری بوده‌اند.
موضوعی خطرناک که اگر به‌موقع برای درمان اقدام نشود با ابتلا به هاری و مرگ مصادف است.
او تأکید می‌کند: درواقع بیماری هاری یعنی مرگ ،چون درمانی برای آن شناسایی نشده و گریزی از آن نیست.
هاری صد درصد کشنده است
طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، سالانه تا ۶۰ هزار نفر در سراسر جهان براثر هاری جان خود را از دست می‌دهند. ۹۹ درصد از این افراد هم معمولاً توسط سگ دچار گازگرفتگی شده‌اند.
گفتنی است که رهایی سگ‌ها در شهرها و اطراف آن از معضلاتی است که در چند سال اخیر شدت زیادی گرفته است.
حیواناتی که در زمان و مکان خود بسیار مفید اما پرسه زدنشان در محیط‌های شهری و روستاها موجب آسیب‌هایی جدی برای انسان شده است .حتی گربه‌ها هم در این سال‌ها تهدیدی برای سلامت انسان‌ها شده‌اند. به‌طوری‌که اداره بهداشت اصفهان اخیراً اعلام می‌کند در دو سال گذشته بیشتر موارد گزارش‌شده مربوط به گربه بوده که نگران‌کننده است.
درمجموع سگ، گرگ، روباه، شغال، گربه، بز، خرگوش، گاو، گوسفند و حتی خفاش از منابع اصلی انتقال عفونت هاری به انسان هستند.
بیماری هاری یک بیماری کشنده است که توسط ویروسی که به سیستم عصبی حمله می‌کند، ایجاد می‌شود. ویروس هاری در بزاق پنهان‌شده و معمولاً توسط گاز گرفتن حیوان یا انسان آلوده به فرد سالم منتقل می‌شود. همچنین ریخته شدن بزاق آلوده بر روی زخم باز، مخاط چشم، بینی و یا دهان راه دیگر انتقال این بیماری است.
معمولاً ۴ تا ۱۲ هفته طول می‌کشد تا پس از آلوده شدن فرد، علائم هاری در او ظاهر شود.علائمی مانند تب، تهوع، استفراغ، رفتار‌های خشونت‌آمیز، هیجان کنترل‌شده، ترس از آب، ناتوانی درحرکت بخشی از بدن، گیجی و از دست دادن هوشیاری، ضعف عضلانی و احساس سوزش در محل گزش است.
در این حال برای فردی که دچار حمله این حیوانات می‌شود بهترین راهکار ،پیشگیری واکسیناسیون است.
ازاین‌روست که با توجه به اهمیت بیماری صد درصد کشنده هاری و لزوم انجام اقدامات پیشگیرانه علیه ویروس آن در سریع‌ترین زمان، در سطح کشور ۷۷۰ مرکز به‌صورت ۲۴ ساعته خدمات واکسیناسیون و سرم ضد هاری را به‌طور رایگان ارائه می‌دهد.
فقط در استان اصفهان سال گذشته حدود ۲۳ هزار دُز واکسن هاری تزریق شد که گویای فراوانی این چالش در اصفهان است.
لازم به ذکر است باوجود شدت افزایش حیوان گزیدگی در اصفهان، هنوز موردی ازهاری گزارش نشده و علت آن دریافت ۳نوبت واکسن است که از این بیماری پیشگیری می‌کند.
اما توصیه‌هایی که کارشناسان مربوطه نسبت به وقوع چنین اتفاقاتی دارند. در وهله نخست ،پرهیز از هرگونه تماس با حیوانات وحشی، ولگرد و حتی حیوانات اهلی غیر واکسینه علیه هاری و جلوگیری از بیرون بردن و پرسه زدن حیوان خانگی است.
همچنین افرادی که حیوان خانگی دارند نیز لازم است از طریق مرکز مایه‌کوبی بخش خصوصی و کلینیک‌ها نسبت به تزریق واکسن هاری اقدام کنند.
مورد دیگر کنترل جمعیت سگ‌ها است چراکه افزایش جمعیت سگ‌ها به معنای افزایش هاری است.
افراد از غذا دادن به حیوانات ولگرد پرهیز کنند، توجه داشته باشند که کوچک‌ترین خراش منجر به هاری خواهد شد.
و مورد نهایی و شاید مهم‌ترین راهکار ، نقش رسانه‌هاست که در اطلاع‌رسانی برای راه‌های پیشگیری از بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان و آگاهی‌بخشی برای دریافت واکسیناسیون بسیار تأثیرگذار قلمداد می‌شود.
مدیریت صحیح در راستای کنترل هاری
بر طبق اظهارات و گزارش‌های موجود ،اقدامات علیه بیماری هاری باید به میزانی باشد که این بیماری تا سال ۲۰۳۰ حذف شود .
در همین راستا سال گذشته ادیبان معاون سلامت اداره کل دامپزشکی اصفهان در گفتگو با یکی از رسانه‌ها هشدار جدی نسبت به این بیماری را داد و حتی از احتمال تبدیل هاری به یک بحران در استان اصفهان در آینده‌ای نزدیک ،خبر داد.
بنا بر تاکید این مسوول برای جلوگیری از شیوع هاری در استان اصفهان باید برنامه‌ریزی منسجم و مُفصلی انجام شود هشدارهای لازم هم در این زمینه توسط اداره کل دامپزشکی اصفهان به مدیرکل بحران استانداری اعلام‌شده است .
از سویی طی یکی‌دوساله گذشته نیز بر اساس دستور دادستان‌های بسیاری از شهرها کشتار و حذف فیزیکی سگ‌ها در دستور کار قرارگرفته که این کشتار شامل سگ‌های عقیم شده و پلاک گذاری شده هم است.
و حالا علی‌رغم چنین اقداماتی پرسش آن است چرا جمعیت سگ‌های بلا صاحب کمتر نمی‌شود؟
واقعیت آن است که بررسی‌هایی از تجربیات و گزارش‌های موجود نشان می‌دهد با جمع‌آوری و یا حتی کشتار سگ‌ها در بیشترین حالت تنها ۶۰ درصد از جمعیت این حیوانات حذف می‌شوند و قابل‌توجه آن‌که اغلب این تعداد ،شامل سگ‌های آرام تر و دستی‌تر می‌شوند ،درصورتی‌که خطرناک‌ترها معمولاً در چنین زمان‌هایی به مناطق غیرقابل‌دسترس فرار کرده و دوباره پس از مدت‌زمانی به منطقه قبلی بازگشته و با زاد ولد تعداد حذف‌شده را جایگزین می‌کنند.
بااین‌وجود است که مخالفان کشتار سگ‌ها مدعی هستند این اقدام یعنی حذف فیزیکی، نه‌تنها تعداد سگ‌های ولگرد را کاهش نمی‌دهد بلکه آن‌ها را پرخاشگرتر بر سر قلمرو ،جفت‌یابی و پیدا کردن منابع غذایی می‌کند .بنابراین لازم است در عوض حذف با عقیم‌سازی، واکسیناسیون و غذا رسانی مسوولانه، رفتار و جمعیت این سگ‌های پرسه‌زن در یک منطقه را مدیریت و از پرخاشگری آن‌ها جلوگیری کرد.
ضمن آن‌که واکسیناسیون گسترده و مستمر سگ‌ها بهترین راهکار برای کنترل هاری عنوان می‌شود.
چه‌بسا اگر مدیریت صحیحی در جهت این چالش بزرگ صورت نپذیرد در آینده‌ای نه‌چندان دور با فاجعه‌ای بزرگ‌تر روبرو می‌شویم.
