صنعت روی بورس
کدام صنایع سهامداران را خوشحال کردند؟
روند کلی صنایع بورس تهران/ رشد یا رکود؟
عملکرد صنایع مختلف در بورس تهران طی سال‌های اخیر نشان‌دهنده تغییرات عمده‌ای است که برخی از این صنایع تجربه کرده‌اند. بررسی داده‌های موجود از سال 1390 تا 1403 نشان می‌دهد که صنایعی نظیر حمل‌ونقل، محصولات کاغذی، وسایل ارتباطی و سایر معادن توانسته‌اند رشد چشمگیری را تجربه کنند. نمودار صدرنشین‌های بیشترین متوسط رشد ماهانه صنایع بورسی از ابتدای سال 1390 نشان‌دهنده این است که صنعت حمل‌ونقل با متوسط رشد ماهانه 20/ 15 درصد در سال 1391 و محصولات کاغذی با 98/ 14 درصد در سال 1392، از جمله صنایعی بوده‌اند که بیشترین رشد را داشته‌اند. این رشدها نشان‌دهنده تقاضای بالای بازار برای سهم‌های این صنایع یا افزایش سرمایه شرکت‌های این صنایع یا عرضه اولیه شرکتی جدید در آن صنعت است. در مقابل، صنایعی مانند نساجی و خودرو و قطعات که با چالش‌های متعددی نظیر هزینه‌های تولید بالا، رقابت با محصولات وارداتی و تحریم‌ها مواجه بوده‌اند، نتوانسته‌اند رشد مناسبی را تجربه کنند.
دولت دوازدهم/ دورانی از ثبات نسبی
دوره دولت دوازدهم جمهوری اسلامی ایران (عملکرد بر اساس بازه زمانی شهریور 1396 تا شهریور 1400) با سیاست‌های اقتصادی نسبتاً پایدار و تلاش برای تقویت صنایع داخلی همراه بود. در این دوره، صنایعی مانند کانه‌های فلزی، زراعت و زغال‌سنگ توانستند بیشترین رشد را تجربه کنند. نمودار ده صنعت با بیشترین متوسط رشد ماهانه شاخص در دولت دوازدهم نشان می‌دهد که کانه‌های فلزی با متوسط رشد ماهانه 49/ 7 درصد و زراعت با
82/ 6 درصد از جمله برترین صنایع در این دوره بوده‌اند. این رشدها را می‌توان به عوامل مختلفی از جمله افزایش تقاضا برای مواد خام، توسعه زیرساخت‌های کشاورزی و بهبود فناوری‌های مورد استفاده در این صنایع نسبت داد. همچنین، سیاست‌های حمایتی دولت دوازدهم در جهت تقویت تولید داخلی و کاهش وابستگی به واردات نقش مهمی در این رشدها ایفا کرده است.
دولت سیزدهم/ دوران چالش‌ها و تغییرات
دوره دولت سیزدهم (عملکرد بر اساس بازه زمانی شهریور 1400 تا خرداد 1403) با چالش‌های اقتصادی متعددی مواجه بوده است. این چالش‌ها شامل تحریم‌های بین‌المللی، نوسانات قیمت نفت و مشکلات مالی داخلی بوده‌اند. نمودار ده صنعت با بیشترین متوسط رشد ماهانه شاخص در دولت سیزدهم نشان می‌دهد که صنایعی مانند سایر معادن، سیمان و حمل‌ونقل توانسته‌اند در این دوره عملکرد نسبتاً مناسبی داشته باشند، اما میزان رشد آنها کمتر از دوره دولت دوازدهم بوده است. صنعت سایر معادن با متوسط رشد ماهانه 82/ 2 درصد و سیمان با 58/ 2 درصد از جمله صنایعی هستند که توانسته‌اند در دوره دولت سیزدهم عملکرد بهتری داشته باشند. با این حال، باید توجه داشت که نرخ رشد کلی صنایع در این دوره کمتر بوده و نوسانات بیشتری تجربه شده است. این موضوع نشان‌دهنده عدم ثبات اقتصادی و مشکلات ساختاری است که بر عملکرد کلی صنایع تاثیرگذار بوده است.
تحلیل شاخص کل/ نگاهی به روند کلی بازار
شاخص کل بورس تهران به عنوان نشان‌دهنده وضعیت کلی بازار سهام، می‌تواند نمایی کلی از عملکرد بازار در دوره‌های مختلف ارائه دهد. بررسی روند این شاخص از ابتدای سال 1390 تا انتهای خردادماه 1403 نشان می‌دهد که بورس تهران به‌طور کلی روند صعودی داشته، اما نوسانات قابل توجهی را نیز تجربه کرده است. در دوره دولت دوازدهم، شاخص کل بورس تهران روندی نسبتاً پایدار و صعودی داشته است، در حالی که در دوره دولت سیزدهم، نوسانات بیشتری مشاهده می‌شود. این نوسانات نشان‌دهنده عدم ثبات اقتصادی و مشکلات ساختاری در دوره دولت سیزدهم است. از جمله عوامل تاثیرگذار بر این نوسانات می‌توان به سیاست‌های اقتصادی نامناسب، تحریم‌ها و مشکلات مالی داخلی اشاره کرد. به همین دلیل، بسیاری از صنایع نتوانسته‌اند عملکرد مناسبی داشته باشند و رشد ماهانه آنها کاهش یافته است.
صنایع برتر: کدام صنایع توانسته‌اند بیشترین سود را به سهامداران خود برسانند؟
با بررسی نمودارها و داده‌های موجود، می‌توان صنایعی را که توانسته‌اند بیشترین سود را به سهامداران خود برسانند، شناسایی کرد. در این بخش به بررسی برخی از این صنایع می‌پردازیم:
صنعت ابزار پزشکی در سال 1390 با متوسط رشد ماهانه 56/ 4 درصد توانسته است عملکرد خوبی از خود نشان دهد. این رشد را می‌توان به افزایش تقاضا برای تجهیزات پزشکی و توسعه زیرساخت‌های بهداشتی نسبت داد. با این حال، در دوره دولت سیزدهم، این صنعت عملکرد ضعیفی داشته و متوسط رشد ماهانه آن تنها 47/ 1 درصد بوده است. مشکلات اقتصادی و کاهش تقاضا می‌توانند از دلایل این عملکرد ضعیف باشند.
صنعت حمل‌ونقل با متوسط رشد ماهانه 20/ 15 درصد در سال 1391، یکی از برترین صنایع بورس تهران بوده است. افزایش فعالیت‌های تجاری و توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل از جمله عوامل این رشد بوده‌اند. در دوره دولت سیزدهم، رشد این صنعت به‌طور قابل توجهی کاهش یافته و به 66/ 1 درصد رسیده است. مشکلات مالی و تحریم‌ها از عوامل این کاهش هستند.
محصولات کاغذی با متوسط رشد ماهانه 98/ 14 درصد در سال 1392 یکی از موفق‌ترین صنایع بوده‌اند. افزایش تقاضا برای محصولات کاغذی و توسعه صنعت چاپ از دلایل این رشد است. اما در دوره دولت سیزدهم، رشد این صنعت به 40/ 2 درصد کاهش یافته است. مشکلات تامین مواد اولیه و افزایش هزینه‌های تولید می‌توانند از دلایل این کاهش باشند.
صنعت سایر مالی با متوسط رشد ماهانه 84/ 3 درصد در سال 1393 عملکرد مناسبی داشته است. توسعه خدمات مالی و افزایش تقاضا برای خدمات بانکی از عوامل این رشد بوده‌اند. در دوره دولت سیزدهم، این صنعت با رشد منفی مواجه شده و متوسط رشد ماهانه آن منفی 64/ 0 بوده است. نوسانات بازار مالی و مشکلات اقتصادی از عوامل این کاهش هستند.
صنعت خودرو با متوسط رشد ماهانه 25/ 6 درصد در سال 1394 توانسته است عملکرد خوبی داشته باشد. افزایش تولید و تقاضا برای خودروهای داخلی از عوامل این رشد بوده‌اند. اما در دوره دولت سیزدهم، این صنعت عملکرد ضعیفی داشته و متوسط رشد ماهانه آن به 10/ 1 درصد کاهش یافته است. تحریم‌ها و مشکلات تولید از دلایل این کاهش هستند.
صنعت سایر معادن با متوسط رشد ماهانه 99/ 8 درصد در سال 1395 عملکرد بسیار خوبی داشته است. افزایش استخراج و تقاضا برای مواد معدنی از عوامل این رشد بوده‌اند. در دوره دولت سیزدهم، این صنعت با متوسط رشد ماهانه 88/ 3 درصد عملکرد ضعیف‌تری داشته است. مشکلات صادرات و کاهش قیمت مواد معدنی از دلایل این کاهش هستند.
صنعت اطلاعات و ارتباطات با متوسط رشد ماهانه 92/ 5 درصد در سال 1396 توانسته است رشد مناسبی داشته باشد. افزایش تقاضا برای خدمات ارتباطی و فناوری اطلاعات از عوامل این رشد بوده‌اند. اما در دوره دولت سیزدهم، این صنعت عملکرد ضعیفی داشته و متوسط رشد ماهانه آن به 19/ 2 درصد کاهش یافته است. نوسانات بازار و کاهش تقاضا از دلایل این کاهش هستند.
صنعت زراعت با متوسط رشد ماهانه 58/ 9 درصد در سال 1397 عملکرد بسیار خوبی داشته است. افزایش تولیدات زراعی و حمایت‌های دولتی از عوامل این رشد بوده‌اند. در دوره دولت سیزدهم، این صنعت با متوسط رشد ماهانه 82/ 2 درصد عملکرد ضعیف‌تری داشته است. مشکلات تامین آب و تغییرات آب‌و‌هوایی از دلایل این کاهش هستند.
صنعت وسایل ارتباطی با متوسط رشد ماهانه 92/ 21 درصد در سال 1398 یکی از موفق‌ترین صنایع بوده است. افزایش تقاضا برای تجهیزات ارتباطی و توسعه شبکه‌های ارتباطی از عوامل این رشد بوده‌اند. اما در دوره دولت سیزدهم، این صنعت عملکرد ضعیفی داشته و متوسط رشد ماهانه آن به 74/ 2 درصد کاهش یافته است. مشکلات تامین تجهیزات و نوسانات بازار از دلایل این کاهش هستند.
صنعت خودرو با متوسط رشد ماهانه 44/ 10 درصد در سال 1399 عملکرد خوبی داشته است. افزایش تولید و تقاضا برای خودروهای داخلی از عوامل این رشد بوده‌اند. اما در دوره دولت سیزدهم، این صنعت عملکرد ضعیفی داشته و متوسط رشد ماهانه آن به 10/ 1 درصد کاهش یافته است. تحریم‌ها و مشکلات تولید از دلایل این کاهش هستند.
صنعت کانه فلزی با متوسط رشد ماهانه 21/ 8 درصد در سال 1400 توانسته است رشد مناسبی داشته باشد. افزایش تقاضا برای مواد فلزی و صادرات از عوامل این رشد بوده‌اند. در دوره دولت سیزدهم، این صنعت با متوسط رشد ماهانه 92/ 2 درصد عملکرد ضعیف‌تری داشته است. مشکلات صادرات و کاهش قیمت مواد فلزی از دلایل این کاهش هستند.
صنعت سایر معادن با متوسط رشد ماهانه 23/ 8 درصد در سال 1401 عملکرد بسیار خوبی داشته است. افزایش استخراج و تقاضا برای مواد معدنی از عوامل این رشد بوده‌اند. در دوره دولت سیزدهم، این صنعت با متوسط رشد ماهانه 88/ 3 درصد عملکرد ضعیف‌تری داشته است. مشکلات صادرات و کاهش قیمت مواد معدنی از دلایل این کاهش هستند.
صنعت محصولات چرمی با متوسط رشد ماهانه 41/ 5 درصد در سال 1402 توانسته است عملکرد خوبی داشته باشد. افزایش تقاضا برای محصولات چرمی و صادرات از عوامل این رشد بوده‌اند. اما در دوره دولت سیزدهم، این صنعت عملکرد ضعیفی داشته و متوسط رشد ماهانه آن به 35/ 2 درصد کاهش یافته است. مشکلات تولید و افزایش هزینه‌های مواد اولیه از دلایل این کاهش هستند. صنعت منسوجات با متوسط رشد ماهانه 89/ 1 درصد در سال 1403 عملکرد ضعیفی داشته است. افزایش رقابت با محصولات وارداتی و کاهش تقاضا از عوامل این عملکرد ضعیف بوده‌اند. این صنعت در دوره دولت سیزدهم نیز عملکرد ضعیفی داشته و متوسط رشد ماهانه آن به 89/ 0 درصد کاهش یافته است. مشکلات تامین مواد اولیه و افزایش هزینه‌های تولید از دلایل این کاهش هستند.
صنایع ضعیف: کدام صنایع با چالش‌های بیشتری مواجه شده‌اند؟
برخی صنایع به دلیل مشکلات ساختاری و اقتصادی نتوانسته‌اند عملکرد مناسبی داشته باشند. در این بخش به بررسی برخی از این صنایع می‌پردازیم:
صنعت نساجی: صنعت نساجی به دلیل رقابت با محصولات وارداتی و افزایش هزینه‌های تولید، عملکرد ضعیفی داشته است. این صنعت با متوسط رشد ماهانه 89/ 1 درصد در سال 1403، از جمله صنایعی است که نتوانسته رشد مناسبی را تجربه کند.
صنعت خودرو و قطعات: صنعت خودرو و قطعات نیز به دلیل مشکلات تولید، واردات و تحریم‌ها با چالش‌های زیادی مواجه شده است. این صنعت در دوره دولت سیزدهم عملکرد ضعیفی داشته و نتوانسته رشد مناسبی را تجربه کند.
نیاز به سیاست‌های اقتصادی موثر و پایدار
بورس تهران به عنوان یکی از مهم‌ترین شاخص‌های اقتصادی کشور، نشان‌دهنده وضعیت اقتصادی و عملکرد صنایع مختلف است. با تحلیل داده‌های موجود، مشخص شد که صنایعی مانند حمل‌ونقل، محصولات کاغذی و وسایل ارتباطی توانسته‌اند بیشترین رشد را داشته باشند. در مقابل، صنایعی مانند نساجی و خودرو و قطعات با چالش‌های زیادی مواجه شده‌اند. عملکرد دولت سیزدهم نیز در مقایسه با دولت دوازدهم ضعیف‌تر بوده و بسیاری از صنایع نتوانسته‌اند رشد مناسبی داشته باشند.
راه‌های بهبود و توسعه صنایع
برای بهبود و توسعه صنایع مختلف، نیاز به سیاست‌های اقتصادی موثر و پایدار است. در این بخش به برخی از توصیه‌ها برای بهبود وضعیت صنایع می‌پردازیم:
بهبود سیاست‌های اقتصادی: دولت باید با بهبود سیاست‌های اقتصادی و کاهش مشکلات مالی، شرایط را برای رشد و توسعه صنایع فراهم کند. این شامل ایجاد محیطی پایدار برای سرمایه‌گذاری و حمایت از تولید داخلی می‌شود.
حمایت از صنایع نوآور: حمایت از صنایع نوآور مانند فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌تواند به رشد و توسعه اقتصادی کمک کند. این شامل سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه و حمایت از کارآفرینان نوآور می‌شود.
رفع موانع تولید: رفع موانع تولید و کاهش هزینه‌های آن می‌تواند به بهبود عملکرد صنایع ضعیف مانند خودرو و قطعات کمک کند. این شامل تسهیل واردات مواد اولیه و کاهش هزینه‌های مالیاتی می‌شود.
