سخن دبیرعلمی همایش معدنکاری دیجیتال
مسیر سنگلاخ توسعه معدن
بااینحال، صنعت معدن برای توسعه فعالیتهای خود در دنیا با چالشهای زیادی مواجه است. اجرای قوانین سختگیرانه حفاظت از محیطزیست برای کنترل انتشار آلودگی هوا، پایان یافتن بسیاری از ذخایر معدنی در جهان، اندک بودن کانسارهای بزرگ در دنیا، نیاز صنایع به مواد معدنی و لزوم دستیابی به ذخایر جدید، افزایش عمق معدنکاری، کاهش منابع آبی در دسترس صنایع معدنی، نوسانات هرروزه قیمت فلزات افزایش هزینههای تولید و مواد مصرفی و افزایش رقابت در بازارهای بینالمللی، همه و همه ازجمله دلایلی است که این صنعت را تحت فشار قرار میدهد و موجب کاهش بهرهوری میشود. افزایش کارایی عملیاتی و بهبود بهرهوری دو راهکار کلیدی برای حل این مشکلات است. این امر حرکت سریع به سمت هوشمندسازی معادن را ضروری و فعالان حوزه معادن و صاحبان معادن بینالمللی را وادار به استفاده از فناوریهای نوین کرده است. تحول دیجیتال با ابزارهای مختلف فناوری به عنوان محرک تغییرات گسترده برای مقابله با چالشهای بیان شده در جهان در حال توسعه است.
در صنعت معدن، دیجیتالی شدن نیرویی است که ماهیت شرکتها و تعامل آنها با کارکنان، جوامع، دولت و محیطزیست را در هر مرحله از زنجیره ارزش تغییر میدهد. از اکتشاف و ارزشگذاری مواد معدنی، از طریق استخراج، فرآوری و تولید سنگ معدن، تا کنترل و سنجش از راه دور ماهوارهای، دیجیتالی شدن خطوط سنتی صنعت را محو میکند و مدلهای تجاری گذشته را به چالش میکشد.
در سال ۲۰۲۲، ۴۰ شرکت معدنی برتر دنیا، حدود ۶۷۰ میلیارد دلار صرف هزینههای عملیاتی خودکردهاند که نسبت به سال قبل ۵.۵ درصد افزایش داشته است. امروزه، بینشهای مبتنی بر داده و فناوریهای دیجیتال، شرکتها را قادر میسازد تا در عین رعایت الزامات عرضه، بین منافع پیچیده و گاهی متضاد تعادل برقرار کنند. ترکیبی از فناوریهای عملیاتی، مدلسازی پیشرفته و ابزارهای تحلیلی، انقلابی در تصمیمگیری و تغییر رویکرد در عملکردهای طولانیمدت، مانند برنامهریزی و تعمیر و نگهداری معدن ایجاد میکند و درعینحال معیارهای عملیاتی را نیز بهبود میبخشد. همچنین ۲۰۲۲ سالی برجسته برای هوشمصنوعی بوده است. عرضه ChatGPT، Midjourney و Bard باعث شد تا تواناییهای هوشمصنوعی مولد و مدلهای پایه به خانهها و کسبوکارها در سراسر جهان آورده شود. در معدن و صنایع معدنی نیز بهکارگیری هوشمصنوعی مولد مجموعهای از فرصتهای جذاب را ارائه میدهد، از جمله این فرصتها میتوان به بهبود سودآوری، بهبود کارآمدی عملیاتی و انعطافپذیری، و کاهش گازهای گلخانهای اشاره نمود.
مزایای هوشمندسازی در معادن باعث شده است که بسیاری از شرکتهای فعال در دنیای دیجیتال، الکترونیک و ارتباطات وارد دنیای معدنکاری هوشمند شوند و کارهای بزرگی انجام دهند. استرالیا، آمریکا، کانادا و چین در زمینه معدنکاری هوشمند پیشرو هستند. واضح است که هوشمندسازی معادن تنها یک استراتژی مدرن نیست، بلکه یک ضرورت است. در صنعت معدنکاری، هوشمندسازی نه تنها بهرهوری بلکه ایمنی و امنیت کار را ارتقا میبخشد.
با پیشرفت علم و تکنولوژی و به لطف مهندسان معدن و افراد تحصیلکرده در این زمینه، اندک اندک فضای کاری معدنکاران در حال تغییر است و با رواج فضای دیجیتال و هوشمندسازی در همه حوزههای مهندسی، معدنکاری نیز به سمت هوشمندسازی و دیجیتالی شدن پیش میرود. هوشمندسازی معادن یک شبه رخ نمیدهد. نقش نیروی انسانی برای بهکارگیری جدیدترین فناوریها در هوشمند کردن معادن بسیار حائز اهمیت است. برای هوشمندسازی میبایست در ابتدا فرهنگسازی صورت گیرد. هماهنگ کردن فناوریهای هوشمند با افراد و دانش آنها، اولین گام در هوشمند کردن معادن است. آموزش پرسنل برای استفاده مناسب از فناوری، گام بعدی است و مرحله سوم نیز جمعآوری، تحلیل و استفاده از دادهها و اطلاعات معتبر تهیه شده از حسگرها برای بهره برداری بهتر از معدن است.
پس از موفقیت اولین و دومین دوره کنفرانس معدنکاری دیجیتال و برای کمک به آن دسته از شرکتهای معدنی که استراتژی و عملیات خود را در راستای نوآوری و کسب ارزش بیشتر از اکوسیستم فناوری قرار میدهند، دنیای اقتصاد مایل است به گرمی از مخاطبان گرامی خود در دوره سوم همایش استقبال نماید. امید است در پایان این همایش و پس از بحث، گفتوگو و هماندیشی اندیشمندان، پژوهشگران، مدیران، متخصصان، اساتید و دانشجویان در حوزههای نظری و بررسی تجارب عملی ملی و بینالمللی، دستاوردهای این همایش، یافتههای تازهای بر گنجینه تخصصی معدنکاری دیجیتال افزون نماید و با همت همگان، صنعت معدن بیش از پیش، با اتکا به توان و دانش گامهای استواری در اعتلای میهن عزیزمان بردارد.