نتیجه ۲۰سال حرکت مدبرانه
در دوران پهلوی اول هرچند تلاش‌هایی شد تا کسانی در دانشگاه‌های ایران و خارج در زمینه این علوم تخصص پیدا کنند و همان عده سهم مهمی در خارج ساختن کشور از منجلاب فقر و عقب ماندگی ایفا کردند؛ ولی به هرحال «دیکتاتوریِ شاید الزامیِ آن دوران» اجازه پرورش اقتصاددان به تناسب با امکانات اقتصاد ایران را نداد. در دوران پهلوی دوم و به‌خصوص از اوایل دهه۴۰ می‌رفت که کم‌کم دانش اقتصادی تعداد بیشتری از مردم ایران بهبود یابد؛ ولی شاید دلارهای نفتی دهه۵۰ و سیل واردات به کشور و رفاه نسبی طبقه متوسط باعث شد که غیر از تفکرات کمونیستی و ضد توسعه‌ای، علوم اقتصادی رقابت‌محور مجال رشد پیدا نکند. پیامد این تفکر همراه با علل دیگر موجب بروز انقلاب سال۵۷ شد که مطابق با اصول اقتصادی آن، دراساس علم اقتصاد انکار شد که هنوز هم آثار آن در حکومت داری کاملا پررنگ است. البته حداقل درسال‌های ابتدایی پس از انقلاب، کشور ما آن‌چنان که امروز است دچار رانت، فساد، فقر، عقب‌ماندگی، اختلاف طبقاتی، اضمحلال طبقه متوسط و ایجاد طبقه الیگارش نبود؛ ولی به جرات می‌توان وجود چنان نگرشی در انقلابیون حاکم بر اقتصاد را موجب تمام این نابسامانی‌ها دانست.
به هر روی تا دوران ملقب به سازندگی در جامعه دانشگاهی و رسانه‌ای کشور به‌دلیل بهانه جنگ کمتر مجال پرداختن به نارسایی‌های ناشی از وجود چنین نگرشی، ایجاد شد.
متاسفانه در دوران سازندگی هم هرچند بحث مضار اقتصاد دولتی کم‌کم در بین کارشناسان اندک منتقد درگرفت، ولی قدرت غول اقتصاد دولتی و سانسور نشأت‌گرفته از آن به حدی بود که بازهم فرصتی برای گسترش دانش اقتصادی در بین مردم ایجاد نشد.
و اما در دوران اصلاحات و باز شدن نسبی فضای مطبوعات کم‌کم مردم پی بردند که اقتصاد آن چیزی نیست که سال‌ها حکمرانان به خورد آنها داده‌اند. در چنین فضایی روزنامه‌ی دنیای‌اقتصاد متولد شد و توانست خیلی زود مخاطبان اصلی خود را پیدا کند. زبان انتقادی این نشریه نسبت به مسائل اقتصادی ایران و معرفی نوع اقتصاد واقعی یعنی اقتصاد رقابتی و نمونه‌های آن در دنیای امروز، توانست حتی بعضی از مدیران اقتصادی دولت را نیز به خود جلب کند و از این طریق رفته‌رفته نگرش اقتصاد بازار به درون دولت و مجلس رسوخ پیدا کند.
متاسفانه با روی کار آمدن دولت آقای احمدی‌نژاد و ریخت و پاش دلارهای هنگفت نفتی در درون اقتصاد و متعاقب آن برقراری تحریم‌های اقتصادی، این فرصت طلایی از دست رفت و نهایتا آن شد که امروز می‌بینیم.
خوشبختانه حتی با وجود دولت بی‌اعتنا به علم در همه زمینه‌ها و برقراری تحریم‌های ناشی از همین رویکرد و ادامه این تفکر تا امروز، دنیای‌اقتصاد به حیات پر بار خود ادامه داده است و هرچند که انتقادها و آگاهی‌های منتشرشده در آن چندان نتوانسته است در بهبود اوضاع اقتصادی کشور تاثیر چندانی بگذارد؛ ولی بی‌تردید، تاثیر بسیار عمیقی در دانش اقتصادی نه تنها تحصیلکردههای علوم اقتصادی بلکه بسیاری از مردم عادی می‌گذارد؛ به‌طوری‌که امروز دیگر به راحتی ۲۰سال پیش نمی‌توان عکس مار را کشید و مردم را گمراه کرد.
امروز با کمک مقاله‌نویسان و نویسندگان روزنامه‌ی دنیای‌اقتصاد و گروه زیر مجموعه آن تعداد کسانی که معتقدند به جای تقسیم کیک اقتصاد به تعداد بیشتری از مردم باید کیک را بزرگ‌تر کرد، بسیار افزوده شده و همزمان، از طرفداران اقتصاد دولتی و تعاونی به شدت کاسته شده است.
به نظر من دنیای‌اقتصاد از زمان پیدایش تاکنون قدم‌های خود را درست و مدبرانه برداشته و به دور از هر نوع فضاسازی و ایجاد التهاب، عمده حرف‌ها را در نقد عملکرد دولت‌ها و حکومت و معرفی دیدگاه‌ها و راهکارهای نوین و از آن مهم‌تر بالا بردن سطح آگاهی تحصیلکردههای علوم اقتصادی و عموم مردم، به درستی بیان کرده است.
انتشار منظم تجارت فردا که یک مجله وزین و پر محتوا است آن‌هم در فضای نامناسب سیاسی بیشتر این سال‌ها کار بس سترگی است که گروه دنیای‌اقتصاد انجام داده، ایجاد رسانه اکو ایران و انتشار ده‌ها کتاب در زمینه اقتصاد و استفاده از دانش اقتصاددانان و صاحب‌نظران اقتصادی ایران که خوشبختانه به مدد همین تلاش‌ها تعداد آنان با سال‌های قبل از دهه۸۰ قابل مقایسه نیست، از دستاوردهای گروه دنیای‌اقتصاد است که لازم است به نحو تاثیرگذارتری در آینده ادامه پیدا کند. یکی از ثمرات ارزشمند کار رسانه‌ای دنیای‌اقتصاد تربیت تعداد قابل قبولی خبرنگار، نویسنده، ویراستار و ژورنالیست اقتصادی جوان و مستعد است. شاید قبل از انتشار اولین روزنامه دنیای‌اقتصاد تعداد این‌گونه تخصص‌ها دربین جوانان حتی به انگشتان دست هم نمی‌رسید؛ ولی امروزه می‌بینیم که بیشترین محتوای غنی رسانه‌های دنیای‌اقتصاد توسط همین جوانان با دانش و با علاقه فراهم می‌شود.
توصیه من این است که این اقدام یعنی تربیت قلم به دستان اقتصادی آگاه (حتی اگر قرار نباشد در دنیای‌اقتصاد مشغول به‌کار شوند) با جدیت بیشتری استمرار یابد و اشاعه دانش اقتصادی موفق در دنیای امروز سرلوحه اقدامات آنی دست اندرکاران رسانه قرار گیرد.
توصیه دیگر من تکریم مقاله‌نویسان و همیاران افتخاری گروه رسانه‌ای دنیای‌اقتصاد به‌عنوان اعضای خانواده بزرگ آن موضوعی است که هرگز نباید مورد غفلت قرار گیرد؛ چون روشن است دنیای‌اقتصاد بدون این گروه، هرگز نمی‌توانست به جایگاه امروزی خود دست یابد.
اقتصاددان
