از سوی دیگر، استان اصفهان به عنوان دومین استان دانشگاهی کشور، ۱۹۹ موسسه آموزش عالی و پژوهشی فعال با جمعیتی افزون بر ۲۰۸ هزار دانشجو و سه هزار و ۵۳۹ عضو هیات علمی دارد که ظرفیت ممتازی برای گسترش پژوهش در اختیار دانشگاه‌ها و مراکز علمی استان قرار می‌دهد. دانشگاه‌های علوم پزشکی اصفهان و کاشان، دانشگاه‌های جامع اصفهان و کاشان، دانشگاه‌های صنعتی اصفهان و مالک اشتر شاهین‌شهر و پژوهشکده قلب و عروق اصفهان هفت مرکز پژوهشی اُستان هستند که در تولید علم در ۱۲ زمینه علمی، بین یک درصد مراکز علمی پر استناد برتر جهان قرار دارند.

رتبه چهاردهم جهان در زمینه پژوهش

بر اساس آخرین گزارش‌ مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) و آخرین رتبه‌بندی پایگاه شاخص‌های اساسی علم (ESI) که مربوط به بازه زمانی ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۲ میلادی می‌باشد، جمهوری اسلامی ایران با ۱۱۵ دانشگاه و موسسه پژوهشی پُر استناد برتر دنیا، بعد از ترکیه دارای بالاترین سهم در بین کشورهای اسلامی است. تعداد دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی پُر استناد برتر جمهوری اسلامی ایران در این پایگاه از ۱۱۲ مورد در سال گذشته به ۱۱۵ مورد در سال جاری رسیده است. پایگاه شاخص‌های اساسی علم (ESI) یکی از پایگاه‌‌های اطلاعاتی مؤسسه «کلاریویت آنالیتیکس» است که هشت هزار و ۵۵۷ دانشگاه و موسسه پژوهشی را در تمامی حوزه‌های موضوعی در زمره یک درصد مراکز علمی پر استناد برتر جهان قرار داده است و بنابر اطلاعات این گزارش ترکیه با ۱۳۶ دانشگاه و موسسه پژوهشی یک درصد برتر، در جایگاه ۱۳ دنیا و جایگاه دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی جمهوری اسلامی ایران در بین مؤسسات پراستناد برتر دنیا در جایگاه ۱۴ جهان قرار دارد. بعد از ایران و در بین کشورهای اسلامی، عربستان سعودی با ۴۱ دانشگاه و موسسه پژوهشی در جایگاه ۲۳ دنیا و مصر با ۳۹ دانشگاه و موسسه پژوهشی در جایگاه ۲۴ جهان و پاکستان نیز با ۳۷ دانشگاه و موسسه پژوهشی در جایگاه ۲۵ دنیا قرار دارد.

سهم اصفهان از تولید علم در کشور

بر اساس آخرین رتبه‌بندی پایگاه شاخص‌های اساسی علم (ESI)، اُستان اصفهان با داشتن هفت دانشگاه و موسسه پژوهشی مستقل و پُراستناد برتر دنیا، پس از اُستان تهران بالاترین سهم در تولید علم بین اُستان‌های کشور را داراست.

علوم اجتماعی، شیمی، علوم گیاهی و جانوری، ایمنی شناسی، زیست شناسی و زیست شیمی، علوم اعصاب و رفتار، زمین شناسی، فیزیک، میکروبیولوژی، روانپزشکی و روانشناسی، علوم فضا، پزشکی بالینی، ریاضیات، محیط زیست و بوم شناسی، داروشناسی و سم شناسی، اقتصاد و تجارت، علوم رایانه، زیست شناسی مولکولی و ژنتیک، مهندسی، علوم کشاورزی، علوم مواد و چند رشته ایی، ۲۲ حوزه موضوعی در طبقه بندی پایگاه شاخص‌های اساسی علم هستند. بر پایه گزارش‌ مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) بر پایه آخرین رتبه‌بندی پایگاه شاخص‌های اساسی علم (ESI)، دانشگاه اصفهان در حوزه‌های موضوعی مهندسی و شیمی و دانشگاه صنعتی اصفهان در زمینه‌های موضوعی مهندسی، شیمی، فیزیک، علوم مواد، علوم کشاورزی، علوم گیاهی و جانوری، محیط زیست و بوم‌شناسی، علوم رایانه، زیست شناسی و زیست شیمی در فهرست دانشگاه‌های یک درصد پُراستناد برتر جهان قرار گرفته اند.

دانشگاه کاشان نیز در زمینه‌های موضوعی مهندسی، شیمی و علوم مواد و دانشگاه علوم پزشکی کاشان نیز در حوزه پزشکی بالینی در فهرست دانشگاه‌های یک درصد پُراستناد برتر جهان قرار دارند. دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز در حوزه‌های موضوعی پزشکی بالینی، داروشناسی و سم‌شناسی، علوم کشاورزی، علوم اجتماعی، زیست‌شناسی و زیست شیمی توانسته در فهرست دانشگاه‌های یک درصد پُراستناد برتر جهان قرار بگیرد که عملکرد برجسته‌ای در مقایسه با سایر دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور را نشان می‌دهد. پژوهشکده قلب و عروق اصفهان نیز توانسته در حوزه پزشکی بالینی در فهرست یک درصد پُراستناد برتر جهان قرار بگیرد. دانشگاه‌های پیام نور و آزاد نیز بصورت متمرکز در برخی حوزه‌ها در زمره یک درصد مراکز علمی پر اُستناد برتر جهان قرار دارند که تولید علم این ۲ دانشگاه مربوط به تولیدات علمی کلیه مراکز و واحدهای دانشگاهی این دانشگاه‌ها در کشور است که با توجه به وجود دانشگاه‌های برتری مانند دانشگاه آزاد اسلامی مرکز نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی مرکز اصفهان و دانشگاه پیام نور استان اصفهان در استان، اصفهان دست پُری در تولیدات علمی این دانشگاه‌ها در کشور داشته است.

پژوهش در خدمت توسعه استان

رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان در این پیوند به ایرنا اصفهان گفت: بر اساس برنامه ریزی‌ها پژوهش در خدمت توسعه استان است و از همان ابتدای شروع بکار دولت سیزدهم، هشت طرح کلان پژوهشی برای حل چالش‌های اصفهان تعیین و تصویب شد و این طرح‌ها که از اولویت‌های پژوهشی اصفهان بشمار می‌آیند بیشتر در زمینه‌هایی مانند محیط زیست، گردشگری و اشتغال تعریف شده اند.

محمدرضا قاسمی ادامه داد: فهرست اولویت‌های پژوهشی مصوب کارگروه آموزش، پژوهش، فناوری و نوآوری استان اصفهان به دانشگاه ها، پژوهشکده‌ها و مراکز تحقیقاتی استات برای دریافت طرح‌ها و پیشنهادات جهت اجرای آن‌ها اعلام شده است.

وی خاطرنشان کرد: اعتبار این طرح‌ها از محل تجمیع اعتبار پژوهشی دستگاه‌های اجرایی استان اصفهان تامین شده است.

رفع شدن چالش‌های نصف جهان با پژوهش

رییس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در این پیوند گفت: چالش‌ها و مشکلات اساسی اصفهان مانند آلودگی هوا، آب و فرونشست با حرف حل نمی‌شود بلکه با پژوهش و بکارگیری روش علمی قابل رفع شدن است.

شاهین شیرانی ادامه داد: دانشمندان و محققان دانشگاه‌ها و مراکز علمی و پژوهشی باید برای رفع این چالش‌ها و مسایل کمک کنند و برای پیشگیری از بُروز چنین مشکلاتی، راهکار ارائه دهند. وی با تاکید بر اینکه دانشگاه‌ها وظیفه تسهیل پژوهش برای دانشجویان را برعُهده دارند و امروزه دانشگاه‌های نسل سوم و چهارم باید با تکیه بر پژوهش و فناوری به حل مشکلات جامعه بپردازند، گفت: در دنیا به قدرت و ثروت مبتنی بر علم نیاز داریم و دشمنان با هدف اینکه نتوانیم روی پای خود بایستیم، دانشمندان ما را ترور می‌کنند. شیرانی ادامه داد: استان اصفهان از دانشگاه‌های معتبر و سرمایه‌های عظیم انسانی برخوردار است و شرکت‌های بزرگی در استان وجود دارد و از سال‌های گذشته ارتباط صنعت با دانشگاه‌ها در اصفهان محقق شده است.

منبع و تلخیص: ایرنا