«دنیای اقتصاد» بررسی می‌کند
ابهامات قیمت‌گذاری انرژی برای صنایع
از سوی دیگر دولت در شرایط فعلی در حال افزایش نسبی قیمت انرژی صنایع ازجمله فولاد است که می‌تواند اثرات زیان‌بار اقتصادی برای صنایع به دنبال داشته باشد. صنایع معتقدند که تنها مزیت ایران به نسبت کشورهای دیگر با توجه به بهره بانکی بالا در ایران،همین انرژی ارزان و نیروی کار است که گران شدن آن باعث افت انگیزه تولید می‌شود. در ادامه گفت‌وگو کردیم با بهرام سبحانی، مدیرعامل اسبق فولاد مبارکه و رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد کشور، که در ادامه مشروح آن را می‌خوانیم:
افزایش قیمت انرژی در صنایع فولادی تا چه حد بر این صنعت تاثیر مستقیم دارد؟
به‌هرحال در فضای کسب‌وکار وقتی تولیدکننده مشغول تولید است، یک سری مولفه‌ها باید ثابت باشد تا برنامه‌ریزی دقیق شود. شرکت‌های فولاد نیز بر اساس هزینه، بودجه را از قبل می‌بندند. اینکه یک‌مرتبه وسط سال تصمیم بگیرند انرژی گاز و برق و حمل‌ونقل و حقوق و دستمزد را افزایش دهند دیگر نمی‌توان برنامه‌ریزی کرد و امنیت و ثبات اقتصادی برای سرمایه‌گذار به هم می‌ریزد. سرمایه‌گذاران فولاد عمدتا بورسی و بازار سرمایه‌ای هستند و با یک بخشنامه تابلو بورس برای آن‌ها قرمز می‌شود. افزایش قیمت انرژی نیز یک منطق دارد. اینکه در اردیبهشت و خرداد قیمت‌ها را دو برابر کنند درست نیست و هیچ کجا قیمت را این‌گونه بالا نمی‌برند. انرژی مزیت نسبی صنایع است و فرق ما با کشورهایی که گاز و برق ندارند چیست؟
نقش دولت در وضعیت فعلی قیمت انرژی را چگونه ارزیابی می‌کنید و انرژی ارزان به چه بابت باید در صنایع تزریق شود؟
چند نکته وجود دارد. امسال بالاخره سال مهار تورم و افزایش تولید است. مگر می‌شود نرخ گاز و برق و حمل‌ونقل را افزایش دهند بعد نرخ نهایی کالا را افزایش ندهند.بالاخره نرخ تمام‌شده فولاد متاثر از قیمت برق و گاز و حقوق و حمل‌ونقل است. این‌ها دست دولت است و قیمت‌ها را افزایش می‌دهند، اگر قرار باشد در قیمت مداخله کند و قیمت‌ها زیاد نشود با هیچ منطق اقتصادی سازگار نیست که هزینه تولید را بالا ببرید و قیمت فروش را بالا نبرید. من نمی‌دانم چرا به این نکات توجه نمی‌شود و مسائل را سبک می‌گیرند. در صنعت فولاد قیمت گاز تعیین‌کننده است و بخش عمده تولید ما وابسته به گاز است. افزایش قیمت با مبنای غلط دچار مشکل است. ذوب‌آهن و دیگر شرکت‌ها مگر سود می‌کنند؟عمدتا روی حاشیه قیمت تمام‌شده کار می‌کنند یا قیمت اندکی بالا و پایین می‌روند. سود آن‌چنانی ندارد که قیمت را چند برابر کنند. کشوری که روی گاز خوابیده قیمت گازش بیشتر از کشورهای بدون گاز است. رقبای ما در خارج هزینه بهره پولشان ۲ درصد است ما اینجا ۳۰ درصد بهره پول می‌دهیم پس باید یک مزیت انرژی ارزان داشته باشیم.
آیا صنایع برای عبور از این بحران باید خودشان به فکر تامین انرژی باشند؟
اینکه خودشان سرمایه‌گذاری کنند یا نکنند چیزی را عوض نمی‌کنند. فرض کنید نیروگاه بزنند اما گاز تغییر نمی‌کند. ما دو وزارت خانه مرتبط با مبحث انرژی در کشور داریم اولی وزارت نیرو و دوم وزارت نفت که کارشان تامین انرژی است فولادساز هم کارش تامین فولاد است. اینکه فولادساز را مجبور کنیم خودشان انرژی را تامین کنند که نمی‌شود. اگر دولت پول ندارد و مشکل بودجه دارد باید فراخوان بدهند و از بخش خصوصی استفاده کند تا گاز بیشتری تولید یا نیروگاه تاسیس کنند. اینکه صنایع مجبور شوند انرژی تامین کنند از رسالت اصلی خود دور می‌شوند. فولاد باید منابع خودش را توسعه دهد و اشتغال‌زایی کند.
نکته آخر
فولاد پتانسیل خوبی در منطقه دارد. متأسفانه دچار مشکل شده‌ایم. الان در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به‌شدت روی فولاد سرمایه‌گذاری می‌کنند. ما می‌توانستیم خیلی بهتر کارکنیم به شرطی که سرمایه‌گذاری شود. برای تولید ۴۵میلیون تن سرمایه‌گذاری شده اما ۳۰میلیون‌تن بهره‌برداری می‌کنیم. اگر وزارت خانه‌های مربوطه کارشان را به‌موقع انجام داده بودند و زیرساخت‌ها را توسعه داده بودند شرایط خیلی بهتری داشتیم.
در ادامه گفت‌وگو کردیم با سعید برزین، کارشناس انرژی صنایع، که در ادامه درباره چالش‌های انرژی ارزان صنایع گفت: اصفهان اولین استان صنعتی کشور است و انرژی باقیمت‌های غیررقابتی، یکی از عوامل توسعه آن به شمار می‌آید. منتهی پرسش اینجاست، آیا در شرایطی که برخی صنایع صرفا تولید خود را برای مصرف داخل عرضه کرده و برخی نسبت به صادرات آن اقدام می‌کنند؛ آیا باید تفاوتی بین قیمت انرژی ارائه‌شده به آن‌ها وجود داشته باشد یا خیر؟
نکته دوم صنایعی هستند که از قالب‌های مرسوم انرژی مانند گاز و برق استفاده چندانی نمی‌کنند و برای مثال از زغال‌سنگ استفاده می‌کنند. آنان از یارانه‌های مرسوم بی‌بهره‌اند و در این میان تبعیضی آشکار میان این صنایع و استفاده‌کنندگان از دیگر قالب‌های انرژی وجود دارد. منتهی پرسش اصلی را نه در قیمت انرژی که در بهره‌وری استفاده از انرژی در تولید باید جست‌وجو کرد. کم‌توجهی دولت‌ها و صنایع نسب به انرژی‌های نو طی حداقل ۴ دهه گذشته باعث شده تا بدنه صنعت در اصفهان به انرژی باقیمت‌های مرسوم عادت کند و کل توسعه ساختار صنعتی استان تحت‌الشعاع هرگونه افزایش حامل‌های انرژی قرار بگیرد. برای مثال به‌جز صفحات تولیدکننده انرژی خورشیدی که شما آن را معمولا به‌عنوان تنها عامل تولید انرژی نو می‌شناسید، روش‌های دیگری مانند کوره‌های خورشیدی و سیستم‌های تولید حرارتی- القایی انرژی در دسترس صنایع اصفهان وجود دارد. ازجمله دانشگاه اصفهان دارای توان علمی بالایی برای طراحی تجهیزات استفاده از انرژی خورشیدی برای تامین برق یا صورت‌های دیگر انرژی اصفهان رادار است.
