چهره محبوب تئاتر اصفهان در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» عنوان کرد

فقدان دوران طلایی تئاتر اصفهان

امیرحسین جعفری : تئاتر اصفهان باسابقه‌ای مفصل و چهره‌هایی مطرح، امروز وضعیت جالبی ندارد و دیگر خبری از آن اجراهای پرجمعیت و ماندگار نیست. درحالی‌که تئاتر اصفهان می‌تواند نقش قابل‌توجهی در ایجاد یک جلوه جدید برای اصفهان و حتی ایجاد یک جاذبه گردشگری داشته باشد. اما امروز حتی زیرساخت‌های تئاتر در اصفهان نیز دچار مشکل است و سالن‌های تمرین و نمایش باکیفیت لازم در شهر وجود ندارند و تعداد آن‌هایی هم که هستند بسیار اندک است، به همین خاطر بازیگران که عمدتا قشر جوان را تشکیل می‌دهند دچار چالش‌های زیرساختی و مالی در حوزه تئاتر هستند. جوانانی

که باید امورات زندگی‌شان با تورم ۷۰درصد طی شود و در کنار آن به علایقشان نیز بپردازند اما تئاتر آن‌چنان پول و زیرساختی برایشان ندارد که به‌صورت تمام‌وقت در آن حضورداشته باشند که همین مساله بر انگیزه آن‌ها تاثیر بسیاری خواهد گذاشت. تئاتر هم مانند کالاهای دیگر که در پروسه تولید خود مواردی را احتیاج دارند، تولیدش موارد و زوایای مختلفی دارد که از میان آن‌ها می‌توان به «ماده اولیه»، «نیروی انسانی»، «هزینه‌های تولید» و «توزیع» اشاره کرد که مقوله «هزینه‌های تولید» بحث بسیار مهمی است. هزینه‌های تولید در تئاتر به معنای عام، به دو بخش تقسیم می‌شوند: هزینه‌های ثابت و هزینه‌های متغیر. هزینه‌های ثابت، آن دسته از هزینه‌هایی است که با تغییر تولید کالا و مصرف آن دستخوش تغییر نمی‌شود، خواه مصرف صورت بگیرد خواه صورت نگیرد. به جهت بررسی موضوع فوق گفت‌وگویی داشتیم با حسن اکلیلی، چهره محبوب و پیشکسوت تئاتر اصفهان، که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید:

در آغاز درباره وضعیت معیشتی و امکانات زیرساختی تئاتر اصفهان توضیحاتی بفرمایید.

من بارها و بارها از مدت‌ها قبل صحبت کرده‌ام و تصورم بر این است که مسوولان دغدغه‌ای برای هنر نمایش ندارند، البته به‌عنوان یک ابزار تبلیغاتی در دوره‌های مختلف از آن بهره می‌گیرند. مثلا قرار است که یک فضای شلوغی را در چهارباغ بیندازند و به تئاترهای خیابانی و یا تئاترهای مناسبتی نیاز دارند. اما تئاتر به این معنا که مردم به‌صورت عمومی از آن بهره ببرند سال‌هاست که از اصفهان رخت بربسته است البته یک سری از جوانان تئاترهایی را با نمایشنامه‌های خارجی انجام می‌دهند اما تعداد محدودی از مردم مشارکت می‌کنند و بعدازاین همه تمرین و زحمت چند شب کوتاه فرصت دارند که اجرا کنند و آن‌قدر بیننده ندارند که کار را ادامه دهند. در تئاتر مردمی که شیوه آن تغییر کرده است ازجمله تئاتر کمدی خاص اصفهان خیلی کم است. کارهایی که مردم بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند و با خیال راحت در سالن آن را ببینند. امروزه یک سری کار انجام می‌شود که واقعا نمی‌دانم چه عنوانی بر آن بگذاریم. این کارها اصلا انگیزه مشخصی ندارد و سوال این است که آیا فقط برای بیننده این کارها را اجرا می‌کنند؟نتیجتا مشغول یک سری کارهایی شده‌اند که جالب نیست و منجر به سقوط نمایش اصفهان است. تئاتر به آن معنایی که درگذشته بود و بیننده خود را داشت و چند ماه روی صحنه بود را نداریم. گاهی یک سری نمایش‌ها کار می‌شود، اخیرا چند کار خوب هم دیده‌ام اما تر و خشک باهم می‌سوزد، وقتی کارهایی اجرا می‌شود که مردم به‌صورت عام نمی‌توانند از آن استفاده کنند، کل بازار این کار از بین می‌رود. متولیان فرهنگی دغدغه کار ندارند، به همین جهت سالن نمایش خوب هم در اصفهان نداریم و اگر داشتیم کارهایی به‌نوبت انجام می‌شد و به دوران طلایی تئاتر اصفهان برمی‌گشتیم.

وضعیت سالن‌ها و زیرساخت‌های تئاتر در اصفهان چگونه است؟آیا اصفهان یک شهر مدرن در حوزه تجهیزات لازم برای اجرا تئاتر است؟

به نظر من وضعیت تئاتر اصفهان به‌نوعی اسفبار است! ما یک سری سالن داریم که سالن تئاتر نیست و سالن‌های تئاتر هم در دست آدم‌هایی است که آن‌ها تعیین می‌کنند چه‌کاری اجرا شود و باسلیقه خودشان کارها را انتخاب می‌کنند نتیجتا کار تا حدی فرمایشی شده است. از بخت بد این کارهایی که انتخاب می‌شود با استقبال نیز مواجه نمی‌شود. در این میان برخی بچه‌ها به‌صورت هیجانی کار انجام می‌دهند و صرفا با خنده همراه است و کسی توجه ندارد که حرکت‌های غیرمتعارف و کلام نامتعارف در آن جریان دارد. درمجموع این آسیب را مسوولان به تئاتر اصفهان زده‌اند، به‌عبارت‌دیگر  متهم شماره یک همان تصمیم سازان  هستند که دقت نکردند شأن اصفهان بیش از این حرف‌هاست. درمجموع آش درهم‌ریخته‌ای را تحت عنوان تئاتر به مردم انتقال می‌دهیم. بازهم متذکر می‌شوم که در میان کارها یک سری کار خوب هم اجرا می‌شود اما به دلیل اینکه در کل کارهای خیلی خوب نیست و بیننده ندارد و سالن تئاتر خوب و مردمی نداریم وضعیت به این شکل درآمده است. من به شما قول می‌دهم اگر مسوولان دل بسوزانند می‌توانیم سالنی به شایستگی اصفهان داشته باشیم و حتی توریست داخلی برای دیدن تئاتر بیاید.

درزمانی که خودتان فعالیت می‌کردید و تئاتر اصفهان از توجه قابل قبولی برخوردار بود، صحنه شهر و امکانات آن چگونه بود که تئاترهای شما موفق شد؟

آن موقع هیچ مسوولی برای ما تکلیف معلوم نمی‌کرد و با زحماتی که کشیده بودیم سالن‌ها را تبدیل به سالن تئاتر کرده بودیم و باقیمت بالا هم سالن اجاره کرده بودیم اما با عشق و انگیزه کار می‌کردیم. بچه‌ها هم به کارشان معتقد بودند و حتی اگر پول خاصی هم نداشت کار می‌کردند.این دوره نگران اعتبار نبودیم، من یک پوستر هم از نهادها نگرفته‌ام و برای ما تهیه نکرده‌اند و به‌عنوان حامی نمایش ما نبوده‌اند. اگر کسی یک ریال به تئاتر ما کمک کرده است بیاید! تئاتر با سرمایه مردم گذران روزگار می‌کرد. ما خیلی کار درخشانی نکردیم اما فیلم کارهایمان هست و مشخص است که کارها قابل‌ارائه و قابل دفاع است.

خودتان اخیرا چه فعالیت‌هایی در حوزه تئاتر داشته‌اید؟

من مدت‌هاست یک تعداد نمایش آماده کرده‌ام و هر استانداری هم که آمده است با او ساعت‌ها صحبت کردم، روزهای اول انتصابشان می‌گفتند چقدر خوب است و حتما باید این کارها پیگیری شود اما یادشان می‌رود، به این صورت هم می‌توان گفت:  تئاتر مساله اصلی مسوولان ما نیست، درصورتی‌که می‌توانست یکی از مسائل اصلی باشد. اگر نمایش ما درست شود و مردم استقبال کنند، در ساعتی که هشت‌صد نفر پای تئاتر نشسته‌اند هشت‌صد نفر کار درست انجام می‌دهند و در خانه‌ها و خیابان‌ها انرژی مصرف نمی‌کنند و چندین نفر در اطراف تئاترها بهره مالی می‌برند و اقداماتی صورت می‌گیرد که شهر زنده تلقی شود. زنده‌بودن هر شهر و استان و کشوری به  حوزه‌های مختلف فرهنگی‌اش  است که یکی از  مهم‌ترین این حوزه‌ها، نمایش است.

نکته آخر

چهارگوشه این شهر باید سالن نمایش باشد که بچه‌ها استفاده کنند، بچه‌های بااستعدادی که باید زندگی‌شان تامین باشد و کار کنند. متولی نمایش باید پای‌کار بیاید، جالب است که جشنواره خندستان راه می‌اندازند بدون حضور بچه‌های اصلی این کار در اصفهان و این کارها توهین مضاعف به اهالی نمایش است. به‌طورکلی تئاتر اصفهان مریض است و حال اش خوب نیست.