فرش قرمز خیالی
سرمایه ها از ماندن تن می زنند
دولت و معمای ماندگاری سرمایه‌ها
بر اساس آمارها از سال ۱۳۹۱ تا پایان ۱۴۰۰ ، معادل ۹۸.۴ میلیارد دلار و به‌طور متوسط سالیانه ۱۱ میلیارد دلار از اقتصاد ایران خارج‌شده است.
موضوعی که بنا بر اعتقاد کارشناسان اگر دولت‌ها می‌توانستند بستری امن و اطمینان‌بخش برای تجارت ایرانی‌ها در داخل کشور ایجاد کنند، هرگز اقتصاد ایران متحمل این حد از فرار سرمایه نمی‌شد.
چه‌بسا بارها براین مهم تأکید شده است سرمایه از جایی که تهدید می‌شود فرار می‌کند و برای ماندگاری سرمایه در کشور ابتدا باید سودآوری آن تضمین شود. این امر، نه‌تنها وظیفه دولت است، بلکه کسی جز دولت توان انجام چنین کاری را ندارد.
در این حال خاندوزی وزیر اقتصاد دولت سیزدهم تأکید می‌کند دولت، بیشترین وقت خود را صرف تدوین بسته‌های، تولیدی و صنعتی و حمایت از سرمایه‌گذاران کرده و قطعاً در مناطق کمتر توسعه‌یافته این حمایت‌ها مضاعف خواهد بود.
درواقع تعداد بالای نیروهای جوان و جویای کار، وجود ظرفیت‌های استفاده‌نشده در بخش‌های گوناگون، مراقبت از صنایع فعلی و حفظ جاذبه‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در استان‌های مختلف ازجمله عواملی هستند که ضرورت حمایت از سرمایه‌گذاری را پررنگ‌تر می‌کند.
چر سرمایه‌ها فرار می‌کنند؟
در سال‌هایی که ایران گرفتار تحریم بوده است کمتر سرمایه‌گذار خارجی پیداشده که سرمایه خود را به ایران وارد کند.
طبق نظر اکثر کارشناسان و مسوولان اقتصادی استان، نبود برنامه برای جذب سرمایه‌گذار خارجی، عدم اطلاع‌رسانی و تبلیغات مناسب در سطح جهان در خصوص تأمین امنیت سرمایه برای سرمایه‌گذاران خارجی و فقدان طرح‌های کسب‌وکار، از مهم‌ترین مشکلات این بخش بشمار می‌آیند. البته معضلاتی دیگر چون فساد اداری، مقررات پیچیده اداری و نظام بانکی ناکارآمد، هر فرد را برای ورود سرمایه‌اش به کشورمان با تردید روبرو می‌کند.
حال‌آنکه فرار سرمایه از کشور از اتفاقات تازه نیست بلکه هرزمان ارزش پول ملی با کاهش مواجه شده این پدیده نیز بیشتر رخ‌داده است.
زیرا عده‌ای به دلیل ترس از شرایط و مشکلات سیاسی پول‌های خود را در قالب ارز از کشور خارج می‌کنند. بخشی از خروج سرمایه هم از طریق صرافی‌ها و یا آنکه به‌صورت قانونی و از طریق مرزهای مجاز کشور در بخش صادرات رخ‌داده است.
اما بحث اصلی آنکه در میان همه استان‌های کشور، اصفهان باوجود ویژگی‌های متمایز با چالش سرمایه گریزی بیشتری نسبت به دیگر استان‌ها دست‌به‌گریبان است، به‌طوری‌که اصفهان در بین ۱۰ استان آخر ازلحاظ جذب سرمایه قرارداد و به‌عنوان نخستین استان سرمایه گریز در کشور نیز شناخته می‌شود. آن‌هم در شرایط دشواری که ازیک‌طرف رکود داخلی و از طرف دیگر تحریم‌ها باعث مشکلات اقتصادی شده و ضرورت ورود سرمایه به بخش‌های مختلف استان، کاملاً محسوس است.
اما به‌کرات، خبر می‌رسد تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران اصفهانی برای از دست ندادن فرصت‌های سرمایه‌گذاری در سایر شهرها، اصفهان را ترک گفته و در سایر شهرهای داخل ایران و کشورهای دیگر سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
بااین‌وجود صاحب‌نظران اقتصاد اصفهان تأکید داشته‌اند که باید راهکارهای اساسی برای ممانعت از فرار سرمایه اندیشیده شود و همچنین ارائه استراتژی‌های مؤثر برای جذب سرمایه گذران داخلی و خارجی تعریف شود و به مرحله اجرا برسد. به‌ویژه آنکه آمار بیکاری و مهاجرپذیری در اصفهان نسبت به دیگر نقاط کشور بسیار بالا است و این مساله، الزام جلوگیری از فرار سرمایه‌ها در این منطقه را دوچندان می‌کند.
چه‌بسا اضافه شدن بار فرار سرمایه مزید بر علت دیگر مشکلات اقتصادی این شهر و استان شده است.
ریسک سرمایه‌گذاری در اصفهان، کم شود
با توجه به ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاری در اصفهان اخیراً مسوولان این استان از فراهم‌سازی شرایطی خبر می‌دهند که سرمایه‌گذار بتواند با خاطرآسوده تر در این استان، فعالیت داشته باشد
شهردار اصفهان با تأکید بر اینکه مدیریت شهری اصفهان تسهیلگر تحقق ایده‌های سرمایه‌گذاران خواهد بود، می‌گوید: امروز مسیر برای ورود بخش خصوصی در عرصه توسعه شهری باز است و جلوی پای سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی فرش قرمز پهن می‌کنیم.
به گفته قاسم‌زاده از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و فعالان اقتصادی می‌خواهیم که در طراحی نقشه راه «اصفهان فردا» ایده بدهند و مشارکت کنند. اکنون نیز که باب گفت‌وگو باز است منتظر حضور سرمایه‌گذاران هستیم.
همچنین محسن رنجبر معاون مالی و اقتصادی شهردار اصفهان در ارتباط با حمایت از سرمایه‌گذاران اظهارمی کند: در ادبیات دنیای جدید باید به دنبال ارتقای کیفیت زندگی شهروندان باشیم و با همگرایی شهری صحیح، اقتصاد شهر را بارور کنیم.
به گفته این مسوول دغدغه مدیریت شهری این است که نه‌تنها در انجام پروژه‌ها با مشارکت بخش خصوصی همکاری کند، بلکه تعریف پروژه نیز از سوی بخش خصوصی برای مدیریت شهری نیز محقق شود؛ ادعای ما این است که بروکراسی سرکش را باید مدیریت کنیم و در راستای بهبود کیفیت زندگی مردم گام برداریم.
وی می‌افزاید: در این راستا در یک سال گذشته سعی کردیم بسترهای لازم را برای ورود بخش خصوصی فراهم کنیم و ریسک سرمایه‌گذاری در شهر را با ارائه بسته‌های بیمه مسوولیت ویژه، کاهش دادیم. اقدامی که به نظر، در راستای بهبود شرایط سرمایه‌گذاری مؤثر واقع می‌شود.
در این حال به نظر می‌رسد بیش از هر مورد و قبل از هر اندیشه‌ای فراهم‌سازی بستر مناسب و زیرساخت‌های لازم در یک استان می‌تواند بر ماندگاری سرمایه‌گذاران داخل و جذب سرمایه‌گذار خارجی تأثیر بسزایی داشته باشد.
به گفته کارشناسان اقتصادی برای مقابله با بیکاری که بزرگ‌ترین معضل اصفهان است، به جریان افتادن تولید لازم است و برای گردش درآوردن چرخ‌های تولید هم سرمایه نیاز است.
و در شرایط فعلی تأمین این میزان سرمایه یا آنکه با ورود سرمایه‌های خارجی به استان امکان‌پذیر است یا می‌بایست با تدابیر و راهکارهایی مانع خروج سرمایه‌های داخلی شد.
قطعا دراین مسیر، بیش از هر نهاد و سازمانی، دولت موثر است. بهترین اقدام آن است که زمینه‌های فعالیت بیشتر و آسان‌تر بخش خصوصی توسط دولت فراهم شود تا این‌چنین سرمایه‌های داخلی را ماندگار نمود.
به‌این‌ترتیب ازنقطه‌نظر کارشناسان و فعالان اقتصادی، اگرچه از بسته‌های حمایتی ویژه برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری حرف زده می‌شود و در صورت اجرا تاثیر گذار هم خواهد بود اما مهم آن است این بسته‌ها تا چه میزان تسهیل‌کننده شرایط باشد و اگر موانع و محدودیت‌های معمول استانی بر سر راه اجرای آن باشد این سیاست هم از همان مواردی خواهد بود که فقط بر روی کاغذ باقی می‌ماند.
درواقع، شرایط تورمی موجود، نوسان ارزی، بی‌ثباتی قوانین، عدم استقبال بعضی از مسوولان استان، برای جذب و جلب سرمایه‌ها و مهم‌تر از همه موانع بانکی فراوان برای دریافت تسهیلات، هر سرمایه‌گذاری را از ورود سرمایه‌اش به استان منصرف می‌کند حتی افرادی هم که در داخل سرمایه‌ای دارند ترجیح می‌دهند آن را به محلی دیگر هدایت کنند مگر آنکه پشتوانه محکم و اجرایی شخص سرمایه‌گذار را حمایت کند و این‌چنین مسیر ورود سرمایه‌ها به سمت استان هدایت شود.
سرمایه‌گذار را دلسرد نکنیم
جباری عضو مجمع فعالان اقتصادی با تائید این موضوع که اصفهان از سرمایه گریز ترین استان‌های کشور است به دنیای اقتصاد می‌گوید: سرمایه‌گذاری نیازمند زیرساخت‌هایی است که وقتی وجود ندارد سرمایه‌ها از استان اصفهان به استان‌های دیگر سرازیر می‌شود.
به گفته این فعال یک سرمایه‌گذار، ساعات و زمان طولانی را درگیر فعالیت است با این اوصاف نیاز دارد که امکانات پایه‌ای در اطرافش وجود داشته باشد. ضرورت دارد این افراد خاطری آسوده برای سرمایه‌گذاری داشته باشند واضح آنکه زیرساخت‌های لازم، برنامه‌ریزی فرهنگی و اجتماعی از ملزومات جذب سرمایه‌گذار است.
وی تصریح می‌کند: و ازآنجاکه اصفهان دارای امکانات بالقوه زیادی است لازم است زیرساخت و برنامه‌ریزی صحیحی برای جذب و ماندگاری سرمایه‌ها در آن به وجود آید. به‌عنوان‌مثال قطارهای سریع‌السیری لازم است که نه یک یا دو بار بلکه چند دفعه در طول شبانه‌روز از اصفهان تا استان‌های دیگر درحرکت باشد.
و یا پروازهایی هوایی بدون وقفه که با فقدان موارد این‌چنینی، سرمایه‌گذار دلسرد و منصرف شده و بدون شک، نمی‌توان در اندیشه توسعه بود.
وی بیان می‌کند: درمجموع با فراهم‌سازی شرایط مناسب، امنیت سرمایه‌گذار تأمین می‌شود کلیدواژه‌ای که اگر وجود نداشته باشد سرمایه را فراری می‌دهد.
زیرا در فضای بی‌ثباتی، سرمایه‌گذار، تمایلی برای ورود سرمایه خود به چرخه کار ندارد.
این فعال یادآور می‌شود: اما مساله قابل‌توجه آنکه با ایجاد زیرساخت‌ها و بستر مناسب در همین اصفهان، سرمایه‌گذاران بسیاری وجود دارند که می‌توانند اقدامات بسیار بزرگی را به ثمر نشانند، با حمایت و افزایش اختیارات آن‌ها اگر بتوان همین تعداد سرمایه‌گذار را در داخل استان حفظ و از فرار سرمایه‌های آن‌ها جلوگیری کرد اقدام بسیار مطلوب با پیامدهای مثبتی خواهد بود.
