«دنیای اقتصاد» زیان دو هزار میلیاردی اصفهان از آلودگی هوا را بررسی می‌کند
آنفلوانزای دودی
زیان دو‌هزار میلیاردی اصفهان از آلودگی هوا
دما که افت می‌کند، آنفلوآنزای دودی هم اپیدمی می‌شود. شهر سرفه می‌کند و بُخوری از دود هاله چهره مردم می‌شود. تب آنفلوآنزای دودی به این زودی به عرق نمی‌نشیند. سال‌هاست که قانون و تبصره را تزریق شهر کرده‌اند و بیمار به جای بهبود، نشانه‌های احتضار را به نمایش گذاشته است. هربار که شاخص آلودگی، قرمز می‌شود انگار که اصفهان را روبه قبله کرده‌اند، شهر نفسش حبس می‌شود و لختی بعد نمودار فوتی‌ها صعود می‌کند.
نمودار فوتی‌ها
آنچه که مسوولان استان را در دهه۸۰نگران کرد، رتبه اول حوادث رانندگی در جدول فوتی‌های اصفهان بود. اواخر این دهه اما به تدریج حوادث رانندگی به جایگاه سوم سقوط کرد و بیماری‌های قلبی جای آن قرار گرفت. حالا در اواخر دهه۹۰بیماران قلبی و خونی در صدر و سرطان و مشکلات ریوی به ترتیب در پله‌های بعدی جدول مرگ و میر اصفهانی‌ها نشسته‌اند تا سایه ترس از آلودگی هوا هر روز گسترده‌تر شود.
در سال۹۳مدیر وقت سازمان آرامستان‌های شهرداری اصفهان، از آمار ۵۰ درصدی فوت ناشی از بیماری‌های قلبی خبر داد. به گفته خبوشانی، مرگ و میر ناشی از بیماری‌های تنفسی در سال۹۳ به نسبت سال قبل از آن ۱۰درصد رشد داشته است.
در آن سال، ۵۰درصد از متوفیان را بیماران قلبی و عروقی تشکیل داد. ۱۵درصد به دلیل انواع سرطان‌ها و ۱۰درصد هم به علت حوادث غیرعمد فوت کرده بودند.
چهار سال بعد و در یک چرخش آشکار و زود هنگام، بیماری‌های ریوی به سومین دلیل مرگ و میر اصفهانی‌ها تبدیل شد و حوادث در جایگاه سوم ایستاد: “در سال ۹۷به ترتیب بیماری‌های سیستم گردش خون، سرطان‌ها و بیماری سیستم تنفسی و پس از آن حوادث غیرعمدی از عمده دلایل فوت شهروندان اصفهانی بوده است.” این را مرادی، مدیرعامل سازمان آرامستان‌ها می‌گوید. به گفته او در سال گذشته ۵هزار و ۲۲۶ متوفی در باغ رضوان دفن شدند. این نرخ نسبت به سال۹۳که۴۵۰۰نفر در آرامستان‌های اصفهان دفن شده بودند، افزایش نشان می‌دهد. هر چند در دو سال اخیر بیشترین عامل مرگ اصفهانی‌ها کرونا بوده اما به گفته معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و رئیس مرکز بهداشت اصفهان، میزان مرگ و میر منتسب به آلودگی هوا در اصفهان در سال‌های ۹۷ تا ۹۹ حدود سه برابر شده است.
محمد مهدی امین توضیح می‌دهد که مرگ و میر منتسب به آلودگی هوا بین افراد بالای ۳۰ سال در اصفهان در سال ۹۷ حدود ۱۱.۴۳درصد بود که در سال ۹۹ این میزان، سه برابر شد. او همچنین هشدار می‌دهد که اصفهان در زمینه انواع سرطان در کشور وضعیت خوبی ندارد و به‌طور معمول در رتبه‌های دوم تا پنجم است به‌طوری که از سال ۹۳ تا ۹۷ هر سال حدود ۵۰۰ مورد ابتلای جدید به سرطان در استان ثبت شده است.
سهم آلودگی هوا در مرگ و میر
در سال۹۶پژوهشی انجام شد و ثابت کرد استنشاق مداوم ذرات معلق موجود درهوا سرطان ریه و سایرمرگ ومیرهای ناشی از بیماری قلبی را باعث می‌شود.تاثیر عوارض زیست محیطی در شروع بیماری‌ها حتی قبل از بارداری و دوران جنینی، ثابت شده است. طبق تحقیقات انجام شده در شهر اصفهان، آلاینده‌ها به عنوان عامل اصلی بروز بیماری‌ها بوده و برای پیشگیری از بیماری‌های ناشی از آلاینده‌های زیست محیطی باید اقدامات لازم انجام شود. روند تاثیر آلودگی هوا در بروز یا تشدید بیماری‌های غیرواگیری مثل بیماری‌های چشمی، بیماری‌های قلبی - عروقی، دیابت، سکته‌های مغزی، بیماری‌های تنفسی مزمن و سرطان‌ها، ثابت شده است.
بر اساس آخرین نتایج مطالعات کشوری در سال ۱۳۹۹ که توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی انجام شد، میانگین غلظت ذرات معلق در تهران، اهواز، مشهد، تبریز، شیراز، اصفهان، ایلام، سنندج، یاسوج، همدان، خرم آباد، اراک، کرج و کرمانشاه، ۶ برابر بالاتر از میانگین سازمان جهانی بهداشت گزارش شد.نتایج نشان می‌دهد که به طور میانگین مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی منتسب به ذرات معلق در کشور ۱۹.۱۱درصد بوده که این نرخ در شهرهایی مانند اهواز، زابل، خرم آباد، اصفهان بالاتر از میانگین کشوری است.
هزینه میلیاردی دود
آلودگی هوا در این شهر هزینه‌های اجتماعی متعددی از جمله افزایش مرگ ومیر داشته است. در سال۹۲تحقیقی در دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان انجام شد. طبق این تحقیق تعداد مرگ ومیر روزانه به علت آلودگی هوا در اصفهان طی دوره زمانی۱۳۸۹ - ۱۳۹۰ بررسی و با در نظر گرفتن نرخ دیه سال۹۰هزینه اقتصادی و ارزش تقریبی زندگی فوتی‌ها، محاسبه شد.
طبق این پژوهش، آلودگی هوا در کوتاه‌مدت و بلندمدت به طور معناداری با تعداد روزانه مرگ ومیر ارتباط مستقیم دارد. آلودگی هوا در این شهر در زمان‌های یاد شده به افزایش سالانه۵۱۲ مورد مرگ ومیر منجر شده است.
طبق این پژوهش با افزایش ۱درصد در شاخص کیفیت هوا AQI میزان مرگ ومیر در بلندمدت۰.۱۲۳درصد افزایش می‌یابد. بر اساس این داده‌ها هزینه سالانه مرگ ومیر ناشی از آلودگی هوا ۳۴۶ میلیارد ریال برآورد شد. البته در این تحقیق هزینه ناشی از بروز بیماری‌های مختلف بر افراد، بهره‌وری اقتصادی و درآمدخانواده و استان محاسبه نشد. در سال یاد شده، هنوز حوادث رانندگی و بیماری‌های قلبی و عروقی در صدر علت فوت اصفهانی‌ها قرارداشت ولی امروز سرطان‌ها و بیماری‌های تنفسی نیز به آن اضافه شده که ردپای آلودگی هوا به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در آنها دیده می‌شود.
به گفته معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، این استان از سال ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ با افزایش ۳۵ درصدی ذرات معلق با عنوان PM ۲.۵ یا ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون، میزان مرگ‌و میر در اصفهان دو برابر شده و از ۶۸۳ فوتی در سال ۱۳۹۷ به‌هزار و ۲۹۱ نفر در سال ۱۳۹۹ افزایش پیدا کرده است. با در نظر گرفتن نرخ ۳۳۰میلیون تومانی دیه در سال ۹۹ می‌توان میزان زیان تقریبی آلودگی هوا به نیروی انسانی اصفهان را در سال یاد شده محاسبه کرد که رقمی بیش از ۴۲۶میلیارد تومان به دست می‌آید. این رقم با احتساب نرخ دیه ۴۸۰میلیون تومان در سال‌جاری۶۱۹میلیارد و ۶۸۰میلیون تومان محاسبه می‌شود.
البته روایت دیگری هم وجود دارد که آمار فوتی‌های ناشی از آلودگی هوا را بیشتر برآورد می‌کند. اسفند سال گذشته استاد دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، در پنجاهمین نشست تخصصی خیر ماندگار اعلام کرد که در ایران طبق برآورد سازمان بهداشت جهانی، هزینه‌های آلودگی هوا بیش از ۳۰ میلیارد دلار و حدود ۲.۵درصد تولید ناخالص داخلی است. به گفته یعقوب حاجی‌زاده، در ایران سالانه حدود ۳۴هزار نفر به دلیل آلودگی هوا دچار مرگ زودرس می‌شوند و در اصفهان، ۱۲ الی ۱۵درصد کل مرگ و میرها به دلیل آلودگی هواست. چنانچه برای محاسبه زیان اقتصادی ناشی از مرگ نیروهای فعال اصفهان به این آمار استناد شود، نرخ‌ها گزاف‌تر می‌شود.طبق آمار ثبت احوال استان، آمار فوتی‌های سال ۱۴۰۰ در استان ۳۵هزار و ۹۱۰ نفر بوده است. ۱۲درصد ۳۶هزار نفر، رقم۴۳۲۰نفر را نشان می‌دهد. با درنظر گرفتن نرخ دیه سال‌جاری، زیان حاصله بیش از دو‌هزار میلیارد محاسبه می‌شود. البته رقم به دست آمده گویای تمامی هزینه‌های مرگ و میر، درمان، از هم پاشیدن خانوارها و زیان اقتصادی ناشی از آن نیست. از سوی دیگر ارزش واقعی حیات انسان را نمی‌توان بر حسب پول اندازه‌گیری کرد و مقادیر برآوردشده تقریبی از آن است.
بهای مدرنیته
پرونده آلودگی کلان‌شهر اصفهان سال به سال قطورتر شده و خسارت‌های مالی و جانی فراوانی را بر اقتصاد کشور تحمیل می‌کند. نسخه‌های که برای آن پیچیدند یا به طور کامل اجرا نشد یا درمان درد نبود.
توسعه اقتصادی به عنوان یک رکن اساسی در مجموعه سیاست‌های هر کشور، از یکسو با صنعت، تکنولوژی و از سویی دیگر با آلودگی زیست محیطی ارتباطی نزدیک دارد. در کشورهایی که مسیر توسعه را با سرعت بیشتری طی می‌کنند و شاخص توسعه انسانی در این کشورها روند رو به رشدی را دارد، میزان آلودگی محیط‌زیست و انتشار گازهای گلخانه ای، روی منحنی صعودی رفته است. نمی‌توان رشد و توسعه اقتصادی و هجوم مدرنیته را متوقف کرد اما می‌توان با کنترل مصرف انرژی، استفاده از تکنولوژی‌های جدید و تکیه بر فناوری اطلاعات و صنایع کم‌مصرف از هجوم آلاینده‌ها به ریه مردم شهر کاست.
