افول جهانی فولاد
با شروع فصل سرد در اروپا تقاضا برای فولاد افزایش می‌یابد؟
پیش‌بینی انجمن جهانی فولاد
ماه پیش اعلام شد تقاضای جهانی فولاد در سال ۲۰۲۲ به ۳/ ۲ درصد کاهش یافت. به نقل از رویترز، در آن زمان انجمن جهانی فولاد (WSA) با کاهش پیش‌بینی خود اعلام کرد: تقاضای جهانی فولاد امسال به دلیل افزایش تورم و افزایش نرخ بهره ۳/ ۲ درصد کاهش خواهد یافت. در بیانیه‌ای آمده است که این گروه صنعتی پیش‌بینی ماه آوریل خود را که شاهد افزایش ۴/ ۰درصدی مصرف فولاد در سال ۲۰۲۲ بود، پس از وخامت شرایط اقتصادی، از جمله کاهش رشد مصرف‌کننده چین، اصلاح کرد. انجمن جهانی فولاد اعلام کرد که رشد جهانی تقاضای فولاد در سال آینده به دلیل افزایش هزینه‌های زیرساختی، همچنان انتظار می‌رود اما این رشد به جای ۲/ ۲ درصد که اوایل سال جاری پیش‌بینی شده بود، یک درصد خواهد بود. ادوین باسون، مدیر کل انجمن جهانی فولاد گفت: سال ۲۰۲۲ ممکن است بدترین سال باشد و سال ۲۰۲۳ ممکن است بهتر به نظر برسد. به گفته گروه تولیدکنندگانی که حدود ۸۵ درصد از تولید جهانی فولاد را تشکیل می‌دهند، اکنون انتظار می‌رود تقاضای فولاد در سال ۲۰۲۲ به ۷۹۷/ ۱ میلیارد تن کاهش یابد و این بخش نیز تحت تاثیر محدودیت‌های زنجیره تامین قرار گرفته است. این گروه صنعتی در بیانیه‌ای گفت: تنگناهای عرضه در طول همه‌گیری شروع به کاهش کرده بود اما جنگ در اوکراین و سیاست‌های سختگیرانه مهار کووید ۱۹ چین به این معنی است که آنها هنوز یک مشکل هستند. قرنطینه‌های کووید در چین عامل بزرگی در بازگشت تقاضای فولاد از بهبود در اواخر سال ۲۰۲۱ به کاهش در سه‌ماه دوم سال جاری بود.
کاهش مصرف بزرگ‌ترین مصرف‌کننده
حالا در این میان هم پیش‌بینی می‌شود تقاضای فولاد در چین که ۵۱ درصد از مصرف جهانی را تشکیل می‌دهد، در سال ۲۰۲۲ تا چهار درصد کاهش یابد و در سال آینده ثابت بماند. گفته شده نوسانات ارزی ماه‌های اخیر بر روی بازار فولاد کشور نیز اثرگذار بوده و برای مدتی باعث کاهش قیمت‌ها و سپس افزایش آن شده است. با این حال طبق پیش‌بینی قیمت جهانی فولاد با شروع فصل سرد در اروپا و افزایش تقاضا برای مصرف انرژی دوباره قیمت‌ها روند افزایشی پیدا می‌کنند. در این راستا برخی کارشناسان و فعالان صنعت فولاد به بررسی وضعیت بازار جهانی در مورد تغییرات آینده بازار داخلی پرداخته‌اند. برخی از آنان عقیده دارند در پایان شش ماه نخست امسال بازار فولاد کشور شاهد کاهش عجیبی در حوزه‌های شمش فولادی، مقاطع فولادی و ورق‌های تخت بوده است. آنها این افت قیمت را بی‌سابقه و عجیب می‌خوانند. می‌توان بخشی از این تغییر را در نتیجه تغییرات بین‌المللی دید و به هر حال ادامه یافتن درگیری روسیه و اوکراین منجر به این شد که روسیه به سمت زیرفروشی و کاهش قیمت حرکت کند تا قدری از اجناس دپویی را به فروش برساند و بتواند نقدینگی جذب کند. بنابراین با توجه به اینکه قیمت‌گذاری فولاد در ایران نیز بر اساس قیمت‌های پایه جهانی تعیین می‌شود، قیمت آهن در بورس نیز روند کاهشی یافت. البته برخی از آنان عقیده دارند تنها این موضوع به کاهش قیمت فولاد منجر نشد؛ چراکه با توجه به داغ شدن مذاکرات برجامی مردم خوش‌بین شده بودند که توافقات انجام شود و همگی دست از کار کشیده بودند. اما به‌محض اینکه همه مطمئن شدند برجام به جایی نمی‌رسد دوباره شاهد افزایش نرخ دلار بودیم و به دنبال آن هم افزایش قیمت آغاز شد. بنابراین حدود شهریورماه قیمت‌ها به صورت فزاینده رو به رشد است.
کاهش صادرات محصولات فولادی چین
به نقل از SMM، طبق داده‌های منتشرشده در سپتامبر امسال ازسوی اداره کل گمرک، چین در آگوست ۲۰۲۲ حدود ۱۵۳/ ۶ میلیون تن فولاد صادر کرد که نسبت به ماه قبل حدود ۵۱۸ هزار تن کاهش داشته است. این در حالی است که بررسی‌ها نشان داد میزان صادرات محصولات فولادی از چین در آگوست ۲۰۲۲ نسبت به مدت مشابه در سال افزایش ۸/ ۲۱درصدی را تجربه کرده است. فعالان بازار اعلام کردند مجموع صادرات محصولات فولادی چین از ژانویه تا آگوست ۲۰۲۲ حدود ۲۲۵/ ۴۶ میلیون تن گزارش شده است. این در حالی است که میزان صادرات این محصول از ژانویه تا آگوست ۲۰۲۲ نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود ۹/ ۳ درصد افت داشته است. معامله‌گران گزارش دادند در ماه آگوست، چین حدود ۸۹۳ هزار تن فولاد وارد کرده است که نسبت به ماه قبل ۱۰۴ هزار میلیون تن کاهش یافته است. این در حالی است که میزان واردات محصولات فولادی به چین در ماه آگوست ۲۰۲۲ نسبت به مدت مشابه در سال قبل کاهش ۷/ ۱۵درصدی را تجربه کرده است. بررسی‌ها نشان داد مجموع واردات از ژانویه تا آگوست به چین بالغ بر ۴۵۳/ ۷ میلیون تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲/ ۲۱ درصد افت کرده است.
چگونه جنگ اوکراین بر بازار آهن و فولاد تاثیرگذار است؟
وضعیت ژئوپولیتیک پیرامون اوکراین پیامدهای بلندمدت قابل‌توجهی برای صنعت جهانی فولاد دارد. جنگ در سطح جهانی باعث تداوم اختلالات زنجیره تامین از نگرانی‌های همیشگی بازار جهانی فولاد می‌شود و از طریق افزایش قیمت‌های انرژی و کالاها؛ به‌ویژه مواد خام موردنیاز برای تولید فولاد، می‌تواند بر قیمت آهن و فولاد و چشم‌انداز آن در بازارهای جهانی به‌ویژه در اروپا تاثیر منفی بگذارد. همچنین تداوم جنگ باعث نوسانات بازار مالی شده و خوش‌بینی و اعتماد به سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد.
اگر فرض بگیریم که جنگ اوکراین و روسیه در سال ۲۰۲۲ به پایان برسد، حداقل در پایان سال ۲۰۲۲ شاهد بهبود تقاضای فولاد در اتحادیه اروپا خواهیم بود؛ اما اگر همچنان تحریم‌های روسیه باقی بماند، قیمت انرژی و مواد خام نیز افزایش خواهد یافت و باعث افزایش تورم و کاهش تقاضای فولاد به‌ویژه در اتحادیه اروپا می‌شود.
نزدیکی به فصل سرد اروپا
در این میان باید اشاره کنیم که عامل اصلی پیش‌بینی افزایش قیمت در بازار جهانی فولاد تقاضاست و با توجه به اینکه به فصل سرد اروپا نزدیک می‌شویم این تقاضا افزایش می‌یابد و گرانی محتمل‌تر می‌شود. البته اگر درگیری‌های روسیه و اوکراین به پایان برسد به هر حال ممکن است کمی شرایط به ثبات نزدیک شود. اما اگر درگیری‌ها بیشتر شود چالش‌ها هم ادامه می‌یابد. با این حال تصور می‌شود با توجه به سرما و اینکه آن مناطق هم سردسیر است ماجرای اوکراین خفیف شود. اما اگر این اتفاق رخ ندهد به‌طور حتم تمامی مواد و انرژی گران خواهد شد و به‌طور حتم به سمت افزایش قیمت و حتی افزایش تقاضا حرکت خواهیم کرد. همچنین برخی از کارشناسان این تحولات قیمتی را حاصل فعالیت چین در زمین بازی فولاد دانستند. آنها عقیده دارند بازی‌هایی که چین بر سر بازار فلزات جهانی در می‌آورد مقطعی است؛ چرا که دولت چین قانون‌های درونی را وضع می‌کند و این قوانین باعث می‌شود برخی از تولیدکنندگان بر مبنای آن قوانین تصمیماتی بگیرند اما همه اینها مقطعی است و بعد از حدود دو تا سه ماه با تغییر آیین‌نامه و تبصره شرایط به حالت قبل برمی‌گردد. در این میان اگر به عنوان جمع‌بندی بخواهیم به بازار داخلی و عواملی که آن را تحت تاثیر قرار داده نگاه کنیم باید مجدد اشاره کرد دو موضوع برجام (که تکلیف آن معلوم شده است) و بحث تقاضا و قیمت‌های جهانی موضوع اصلی است. این دو موضوع است که می‌تواند در ایران نه‌تنها بر روی قیمت‌های فولاد اثرگذار باشد بلکه بر روی سایر مواد اولیه صنایع نیز اثرگذار است.
تورم و رکود اقتصادی چه تاثیری بر بازار آهن دارد؟
افزایش نرخ بهره ازسوی بانک‌های مرکزی برای مهار تورم، اختلال در زنجیره تامین صنایع، توقف رشد اقتصادی چین، افزایش قیمت انرژی و مواد غذایی به دلیل جنگ اوکراین از علائم هشداردهنده رکود اقتصادی هستند. هرچند پیش‌بینی رکود اقتصادی و شدت آن دشوار است اما این نشانه‌ها باعث تشدید ریسک‌گریزی سرمایه‌گذاران از بازارهای مالی و فولاد شده است و در صورت ادامه می‌تواند باعث کاهش شدید تقاضا و رکود در بازار فولاد شود.
صنعت ساختمان و تاثیر آن بر قیمت آهن و فولاد در بازارهای جهانی
به‌رغم سیاست‌های انقباضی در چین، صنعت جهانی ساخت‌وساز توانست به رشد بی‌سابقه ۴/ ۳درصدی در سال ۲۰۲۱ برسد. این رشد به این دلیل رقم خورد که کشورها در برنامه بازیابی پس از شیوع کرونا به توسعه زیرساخت‌ها نیاز مبرم داشتند. البته عاملی که می‌تواند مانع رشد ساخت‌وساز جهانی در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ و به دنبال آن کاهش تقاضا و قیمت فولاد شود، وجود تورم در بسیاری از بازارهاست.
